Categorie: Tentoonstellingen

Geslaagd muzikaal afscheid van protestexpositie Oud-Castricum

Zondag 20 januari was het Open Dag in de Duynkant, het gebouw van Oud-Castricum. En al snel moesten er stoelen bijgeschoven worden, want op het programma stond een optreden van Frank Edam en het aktiekoor De Straatklinker. Zij gingen geheel in stijl de expositie “50 jaar Protest in Castricum” afsluiten. Namelijk met protestsongs.

Frank bracht de stemming er meteen in met een lied uit 1266 (!) van Jacob van Maerlant. Daarna namen hij en het koor ons mee door de roerige jaren, eindigend met een prachtig eigen lied over de harde realiteit van nu. Vele hete hangijzers passeerden onderweg de revue. Vietnam, Provo, Gastarbeiders, Apartheid, Populisme, Extremisme en lokale onderwerpen als Vliegveld in Zee, Vliegtuiglawaai, Verkeersinfarct Beverwijkerstraatweg, Rondweg en de aantasting van het kwetsbare duingebied.

Daarna konden de bezoekers, vrijwel allemaal van de protestgeneratie, voor de laatste keer de expositie bewonderen, waaronder een speciaal voor de expositie gemaakte film van Anton Visser.

Werkgroep Oud-Castricum kan met de onderwerpkeuze (zie ook de openingstoespraak van Bernard van den Boogaard) en aanpak van deze tentoonstelling terugkijken op een zeer geslaagde aktie.

Open Dagen

De Open Dagen van Oud-Castricum zijn elke 1^e en 3^e zondag van de maand in gebouw de Duynkant aan de Geversweg. Openingstijden zijn van 13.30 uur tot 16.00 uur en iedereen is welkom. Dat geldt natuurlijk vooral voor nieuwe donateurs die het werk van Oud-Castricum de komende tijd willen ondersteunen. De entree is voor donateurs gratis, de overige bezoekers betalen 1 euro.

Protest in Castricum from Filmboer Produktie /Anton Visser on Vimeo.

Optreden van oud-Kabouter Toon Hollander bij de opening van de expositie “Protest in Castricum”, in gebouw De Duynkant van Werkgroep Oud-Castricum. Foto van Jacques Schermer.

Aksie, harde aksie in De Duynkant

Zondag 21 oktober was het weer Open Dag bij de Werkgroep Oud-Castricum. Maar het was vooral de opening van de expositie “Protest in Castricum”. Wat was de actiebereidheid van de Castricummers in de afgelopen 50 jaar? Wat waren de onderwerpen waarvoor men de straat op ging? En wat waren de resultaten van de acties? Het is allemaal te zien en te horen in gebouw De Duynkant aan de Geversweg.

Terug in de tijd

Erica Brouwers van de werkgroep dankte in haar inleiding vooral de vele oud- actievoerders in onze gemeente die, mede door de oproep in deze krant, hun ervaringen, anekdotes en beeldmateriaal inbrachten. Met als resultaat een rijke collectie, die veel herinneringen oproept. De opening werd verricht door oud-Kabouter Bernhard van den Boogaard. Hij blikte terug op de jaren 70, toen er niets voor de Castricummer jeugd te doen was en zo de kiem werd gelegd voor onder andere acties tot oprichting van jeugdsoos De Bakkerij. Zijn oproep tot jeugd van vandaag: “Kom op waar je voor staat.”

Daarna was de microfoon voor oud-Kabouter Toon Hollander en zijn gitaar. Hij begon met het volkslied van Oranje Vrijstaat en vervolgde met nummers uit de actieperiode ’70 en ’80, wat veel bijval bij de aanwezigen ontlokte.

De filmzaal liep vol voor de film van Anton Visser, speciaal voor deze expositie gemaakt. Te zien waren historische beelden van diverse acties, zoals het kraken van de Veilinghal, oprichting van De Bakkerij, “Biester Bos aan Zee” en “Corso moet blijven”.

“Dit had ik niet willen missen”, verzuchtte een bezoeker bij het weggaan. Waarvan akte.

Open Dagen

De expositie loopt van 21 oktober tot februari 2019 en is te zien op de bekende Open Dagen van Oud-Castricum, elke 1e en 3e zondag van de maand. Openingstijden zijn van 13.30 uur tot 16.00 uur en iedereen is welkom. Dat geldt natuurlijk vooral voor nieuwe donateurs die het werk van Oud-Castricum de komende tijd willen ondersteunen. De entree is voor donateurs gratis, de overige bezoekers betalen 1 euro.

Persbericht opening expositie Protest in Castricum,
van Jan Possel, PR

Artikel van Dagblad Kennemerland/NHD van 20 oktober 2018,
door Ton de Lange

Expositie van Werkgroep Oud-Castricum

Alles moet anders. Zo’n golfbeweging was er bij uitstek in de jaren zestig en zeventig. Bij de protesten en demonstraties was ’ludiek’ hét woord bij de jongeren die werden weggezet als langharig werkschuw tuig, en die zichzelf Provo’s noemden of Kabouters. De heftigheid van de stad dook op in dorpen. De ’aksies’ in Castricum zijn een mooi voorbeeld.

Rustende Jager en De Bakkerij

Stichting Werkgroep Oud-Castricum (anno 1967) blikt met de expositie ‘Protest in Castricum’ terug op 50 jaaracties en demonstraties in het plattelandsdorp.
Een extra levendig overzicht dankzij foto’s, muziek én een half uur lange film die Anton Visser maakte met actievoerders van toen. Van Kabouter- protesten en verzet tegen opheffing van buslijn 164 tot oprichting van De Bakkerij en verdwijning van De Rustende Jager. De tentoonstelling in gebouw De Duynkant aan Geversweg 1b wordt geopend door twee oud-Kabouters: Bernard van den Boogaard doet de inleiding, de muziek is van Toon Hollanders. ‘Protest in Castricum’ is tot februari te zien op elke 1e en 3e zondag van de maand, van 13.30-16 uur. Info: oudcastricum.com

Oranje Vrijstaat in het dorpse Castricum

Castricum
Ook in Castricum ging het gepaard met de introductie van de fonetische spelling. Zo moesten er ’kinderkresjes’ komen, om de huisvrouw te verlossen uit ’haar slavernij als sloofje’.

Bernard van den Boogaard (66) – immer actief als musicus en goochelaar – was destijds een van de Kabouters. Na de eerste volksvergadering riepen ze op 26 april 1970de Castricumse Oranje Vrijstaat uit, ofwel een staat binnen een staat die in overleg met anderen de dingen wilden veranderen en verbeteren.Wat volgde is nu vastgelegd op vijftien panelen, die een kleurrijk overzicht geven van vijftig jaar dorpsgeschiedenis. Van den Boogaard is ook geïnterviewd voor de bijbehorende amateurfilm.
Hij was nummer negen in een Castricums gezin met elf kinderen. Vader had een bedrijf voor reclamefolders, het muzikale en creative kwam met name van moeder. Het kwam terug in onder anderen Bernard, zus Tequila en broer Theo. De laatste werd landelijk bekend als tekenaar van de beruchte Sjef van Oekel-strips, geschreven door Wim T. Schippers.

Na het Petrus Canisius College in Alkmaar ging Bernard naar het conservatorium in Amsterdam. Hij was pas zeventien, maar zijn piano- en compositietalent was al vier jaar onder de hoede van vermaard componist Peter Schat. In de turbulente hoofdstad ging Bernard volop mee in de vaart der volkeren, zo was hij een van de componisten van het muziektheater ’Dictatuur’ in Paradiso. Milieuvervuiling was toen al een van de speerpunten. Voor zijn band Kameleon schreef hij het nummer ’Pollution’.

Funadama

Vanaf 1970 roerde hij zich in het dorp, met gelijkgestemde jongeren die zich daar niet langer stierlijk wilden vervelen. “Je kon dansen bij Funadama, dat was het zo’n beetje.” De jongens van de vrijstaat bezetten een al jaren leegstaande veilinghal en maakten deze helemaal schoon. Plannen voor een parkeerterrein op strandgrond waren meer dan een doorn in het oog. Het ludiek protest goten ze inde vorm van een cynische begrafenisstoet.
“Anti-vernieling van de natuur, we gingen planten symbolisch begraven.” Ze wandelden dramatisch en cabaretesk richting kust; voorop een trommelaar, achter hem een begrafenisondernemer, daarachter een voortgeduwde kar met kist én een harmonium waarop Bernard de treurmars van Chopin speelde.
De Kabouters in Castricum, ze wierpen zich ook op als lokale politieke partij. “Alle openheid en inspraak in politiek en samenleving, het is te danken aan die jaren.” De leus was ‘op één raadszetel kunnen vele Kabouters’, maar in de raad kwamen ze niet.
Dat was ook niet nodig om iets te bereiken of anderszins leven in de brouwerij te krijgen. Het eigenzinnige cabaretduo Neerlands Hoop, met Freek de Jonge en Bram Vermeulen, kwam naar de Clinghe-zaal. Net als Ivo de Wijs, Don Quishocking of de niet bepaald extreemlinkse Henk van Ulsen met ’Dagboek van een gek’ of een voorstelling over schilderijenvervalser Han van Meegeren. Alles op initiatief van de culturele werkgroep waar Bernard tien jaar zat.

Bakkerij

In 1974 werd de gemeente geconfronteerd met de dreiging van een zaterdagse demonstratie van maar liefst 450 jongeren die eindelijk eens een eigen plek wilden in het dorpscentrum.
Het gezag ging door de knieën en zou hiervoor het Dorpsstraat-pand van bakkerij Hemmer aankopen. De actie werd daarop afgeblazen en ging de geschiedenis in als ‘de grootste demonstratie in Castricum die nooit gehouden werd’.
Cultureel podium De Bakkerij bestaat nog altijd. Latere ludieke campagnes als ‘Laat de kust met rust’ kregen een Castricumse afdeling. Wat nou een vliegveld voor de deur: ten strijde! Met hulp van actiekoor De Straatklinker werden protestliederen succesvol uit volle borst gezongen, in weer en wind: ‘Rollen in de golven, zwemmen in de zee; rollen in de golven maar een vliegveld nee’.
Zingen gebeurde dit jaar ook nog, maar dan niet tégen maar vóór iets. Het waren echter geen jongeren meer die lieten horen dat (bioscoop) ‘Corso moet blijven’.
“Het fijne van nu is dat je met een telelens naar toen kunt kijken”, besluit Bernard. Hij ziet in de huidige tijd nog wel goede voorbeelden van kritische ’jongeren’, en noemt Arjen Lubach die maandag al 39 jaar is.

Lulligheid

“We hebben de emancipatie meegemaakt, de komst van de pil, de NVSH, en noem alles maar op. Toch heb ik het idee dat de jeugd – in het algemeen dan – niet meer zo’n interesse heeft in plaatselijke dingen en dat er een soort ‘nieuwe lulligheid’ is ontstaan. Aan de andere kant, je kunt natuurlijk ook doorslaan, hè. Ik bedoel, studenten die bij elkaar het examen afnemen. Kom op zeg.”

Bijeenkomst op de Dam in Amsterdam op 9 februari 1970, waarbij het feitelijk uitroepen van de Oranje Vrijstaat plaatsvond, waarvan de eerste inwoners zich kabouters noemden. Het uitroepen ging onder andere gepaard met het zingen van een eigen volkslied ‘de uil zit in de olme’.

Dames en heren,

Historie

De geschiedenis van de mensheid kent golfbewegingen van afwisselend periodes van tevredenheid en van ontevredenheid van mensen. Soms stapelen gevoelens van onvrede zich op tot een ware tsunami. In de jaren zestig van de vorige eeuw was er zo’n schokgolf van verzet, die veroorzaakt werd door allerlei dingen: seksuele revolutie, de emancipatie, het verzet tegen het ouderlijk gezag en in het verlengde daarvan het verzet tegen de regenten politiek, in tal van zaken . Het woord antiautoritair werd een sleutelwoord.

Jongeren / Kabouters

De jongeren verzetten zich aanvankelijk vooral in de grote steden- maagdenhuis-bezetting, provo etc., maar de golf dijde uit naar het rustige Castricum , een vroeger vooral agrarisch plaatsje, dat meer en meer bevolkt raakte met stedelijke forensen.
Wij jongeren verveelden ons; er was niets voor ons te beleven. Wij kwamen bijeen in het Eethuisje en de Schuur van Heesterbeek en daar richtten wij naar Analogie van Amsterdam de Kabouterbeweging Castricum op.

Wij wilden acties voeren met een ludiek karakter, dus niet agressief. De actie van de “Symbolische Begrafenis van het Biologisch Leven op het Strand” was misschien wel de meest gedramatiseerde cabareteske actie, maar dat liet toch onverlet de serieuze aanklacht tegen de vernieling van de natuur.

Taal / Fonetisme

Men ontwikkelde een eigen taal met moderne spelling. Actie werd Aksie, een protest op zich tegen de historische schrijfwijze. Het werd namelijk door veel mensen als elitair beschouwd dat je altijd maar overal de Latijnse of Griekse afstamming van een woord moet kennen, dus werd het uit een pseudo-socialistische houding : Schrijf zoals je spreekt, schrijf je Moers taal..

Openheid:

Alles wat we nu hebben aan openheid en inspraak danken we aan die jaren. Het ging erom niet alleen de burgemeester en wethouders, maar ook het publiek- de inwoners – wakker te schudden over misstanden die kennelijk niet op de politieke agenda van de gevestigde partijen stonden. Wat u vandaag ziet is een verzameling van documenten die herinneren aan de gevoerde acties in de jaren 1970 tot heden.

Positieve gevolgen:

We kunnen met de telescoopvisie van het heden ook zien welke positieve gevolgen acties hebben gehad en nog hebben.
Zo had de bezetting van de veilinghal, waarvan het doel was de roep om cultuur voor de jongeren duidelijk te maken tot gevolg dat we serieus genomen werden. We kregen inspraak bij de gemeente. Dit leidde tot de oprichting van de Culturele werkgroep Castricum, de oprichting van de Bakkerij en het geven van opdrachten aan beeldende kunstenaars en componisten door de gemeente. Een ware bloeiperiode van toneelvoorstellingen, concerten en cabaret brak aan. Op de tafel bij de ingang ziet u voorbeeld van de aanbieding van mijn compositie ‘Syntetisch Gedicht’ aan de burgemeester. Via koptelefoon kunt u dit werk beluisteren.

Kernwapens:

Op dezelfde tafel kunt u zien en beluisteren het werk ‘Neutron Sonata’ voor piano, mijn aandeel in het landelijke protest tegen de Kernwapens in 1981. Ik speelde dit werk in de IJsbreker voorafgaand aan de demonstratie op het Museumplein.

Dankwoorden:

Ik ben heel blij dat de werkgroep Oud-Castricum op zo’n voortreffelijke wijze de uitdaging op zich heeft genomen om een en ander op een rij te zetten.
Dank ook aan Anton Visser, die een documentaire film heeft gemaakt met interviews. Deze film kunt u hiernaast zien.

Ik spreek tenslotte de hoop uit dat de jongeren van nu ook uit dit historisch overzicht kunnen leren dat de moeite om op te komen voor de dingen waarin je gelooft, die je bewegen, zeker kan worden beloond.

Opening tentoonstelling Protest
Toespraak van Bernard van den Boogaard

1993, Mient. Protest tegen verkeersplannen in het centrum.

Nieuwe expositie in De Duynkant

Castricum protesteert!

Na de succesvolle expositie over de verdwenen Duinkant komt Werkgroep Oud-Castricum nu met een bijzondere opvolger: Protesten in Castricum. Het behandelt in beeld en geluid acties en demonstraties die de afgelopen 50 jaar in onze gemeente zijn gehouden. Van landelijke manifestaties waarop hier werd ingehaakt tot kleine acties in het dorp, de wijk of de straat. Van Kabouterprotesten tot protesten tegen de opheffing van buslijn 164. De tentoonstelling is samengesteld met hulp van diverse oud-actievoerders die hun ervaringen en beeldmateriaal inbrachten. Het resultaat is een rijke verzameling materiaal die veel herinneringen oproept. Er draait ook een film van Anton Visser over de Kabouteracties, de oprichting van De Bakkerij, de vernieuwing van de Dorpsstraat, het Bakkerspleintje, etc. De opening van de expositie is op zondag 21 oktober om 13.30 uur in De Duynkant, Geversweg 1b, en wordt verzorgd door Bernhard van den Boogaard, met muziek van Toon Hollander. Beiden zijn oud-Kabouter.

Open Dagen

De expositie loopt van 21 oktober tot februari 2019 en is te zien op de bekende Open Dagen van Oud-Castricum, elke 1e en 3e zondag van de maand. Openingstijden zijn van 13.30 uur tot 16.00 uur en iedereen is welkom. Dat geldt natuurlijk vooral voor nieuwe donateurs die ons werk de komende tijd willen ondersteunen. De entree is voor donateurs gratis, de overige bezoekers betalen 1 euro.

Persbericht van Jan Possel, PR.