Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 33, pagina 64
Provinciaal archeologisch depot naar Castricum
De provincie Noord-Holland beheert een archeologisch depot, waar archeologische vondsten uit de hele provincie worden bewaard. Het is gevestigd in het gebouw Mercurius in Wormerveer. De Werkgroep Oud-Castricum heeft daar ook veel vondsten ondergebracht. Het ziet er nu naar uit dat het materiaal weer naar Castricum terugkomt.
Vorig jaar verscheen het bericht in de kranten dat de provincie van plan is een nieuw depot te bouwen en dat Castricum als nieuwe vestigingsplaats is gekozen. Er zijn vier locaties bekeken en de plaats ten westen van het NS-station bleek het meest geschikt. De komst van een dergelijk instituut naar Castricum is natuurlijk geweldig nieuws. We maakten een afspraak met de provinciaal beleidsadviseur voor archeologie en cultuurhistorie, de Castricummer Rob van Eerden.
In ons gebouw aan de Geversweg vroegen we hem om de plannen toe te lichten.
Rob van Eerden: Het gebouw waar het depot nu is gevestigd wordt te klein, het ligt te ver van het openbaar vervoer en het heeft geen specifieke publieksruimte. Vanwege het vele glas in het gebouw loopt de temperatuur snel op en ‘s nachts daalt die weer snel. Het enorme fluctueren van de temperatuur is niet goed voor de kostbare vondsten. Onder meer worden er straks twee grote prehistorische kano’s bewaard van 8 meter lang. Besloten is naar een nieuw gebouw te gaan. Daar speelt ook in mee dat er toenemende belangstelling is voor historie en archeologie en in een nieuw gebouw zouden grotere groepen mensen kunnen worden ontvangen. Het is zeker de bedoeling ook vondsten te exposeren, al wordt het geen museum.
Het woord depot is eigenlijk niet het goede woord voor het nieuwe gebouw; ‘archeologisch informatiecentrum’ dekt de lading beter.
Het is de bedoeling om de informatie zowel voor de specialist als voor de gewone belangstellenden toegankelijk te maken. We willen dat het gebouw ook beschikbaar is om onderzoek te doen.
Zijn er al ideeën over het ontwerp van de nieuwbouw?
Rob van Eerden: “We zijn bezig met een aantal scenario’s en er zijn wat schetsontwerpen gemaakt. Het zal aan de zuidwest kant voor een deel onder de grond in een duin worden verwerkt, waar de bodemvondsten toch vandaan komen. Bovendien kunnen klimaatschommelingen op die manier beter worden opgevangen. De publiekskant komt meer aan de noord/noord-oost kant. Bij de entree zullen wat topvondsten worden getoond. Je loopt langs het gebouw in de richting van de duinen. Een horecavoorziening is zeker ook een mogelijkheid.”
Jaarboek 33, pagina 65
We hebben gehoord dat het oorspronkelijke idee was om samen te bouwen met het Clusius College en met Landschap Noord-Holland;
Het Clusius College is al in een eerder stadium afgehaakt en recent werd bekend dat ook Landschap Noord-Holland en enkele andere natuurbeherende instanties niet meer willen deelnemen. Het idee van het Groenhuis zoals het werd genoemd, lijkt daarmee jammer genoeg van de baan.
Rob van Eerden: “Het was een prachtige combinatie geweest. Er is een relatie tussen alles wat te maken heeft met cultuurhistorie, waaronder archeologie, natuur- en landschapsbeheer, recreatiebeheer, waterbeheer enzovoorts. Al die aspecten moeten veel meer integraal bekeken worden. Het Groenhuis was een ideale mogelijkheid daarvoor geweest. Ook zouden er goede mogelijkheden zijn voor samenwerking, zoals bijvoorbeeld een gezamenlijke ontvangstruimte, wat voor alle partijen kostenbesparend zouden werken. Het provinciaal bestuur is er van overtuigd dat een Groenhuis en Archeologisch depot samen een grote meerwaarde zouden hebben, maar mocht dat inderdaad niet doorgaan, dan komt het depot toch naar Castricum. Het is de bedoeling dat het bij het station op de plaats van de inmiddels afgebroken loodsen komt. Dat terrein zal door de provincie van de gemeente worden gekocht. Het is een prachtige locatie, waar de aandacht van een half miljoen treinreizigers per dag op het nieuwe centrum gevestigd kan worden.”
De locatie ligt ook dichtbij archeologisch interessante gebieden, wat wellicht ook een rol heeft gespeeld.
Rob van Eerden: “De duinen en het Oer-IJ zijn archeologisch zeer belangrijk. Mijn belangstelling voor de archeologie is hier ook gewekt, toen ik zag wat een spectaculaire resultaten in 1995 en 1996 het archeologisch onderzoek van de toenmalige Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek in de Oosterbuurt in Castricum opleverde. Ik ben toen van meet af aan mee gaan doen en ben lid geworden van Oud-Castricum. Uit die opgraving is weer de tentoonstelling ‘Schatten onder je voeten’ en het boek ‘Het land van Hilde’ voortgekomen.”
Heb je altijd bij de provincie gewerkt ?
“Van 1984 tot 2002 werkte ik bij het Ministerie van Landbouw en had daar te maken met de bescherming van natuurgebieden. Ik had daar te maken met de zogenoemde ‘robuuste verbinding’ van kust tot kust, een oost-west verbinding in de provincie. Er is overigens net weer een besluit genomen dat er ruim 200 ha extra natuurgebied tussen het Alkmaardermeer en de duinen gerealiseerd kan worden.
Vanaf 2002 werk ik bij de provincie als beleidsadviseur archeologie. De aanwijzing van gebieden als archeologisch monument hoort ook tot mijn taak. Binnenkort zal de geest Heemstede, eigenlijk in aansluiting op Kronenburg en omgeving, als zodanig worden aangewezen. Zo rond het nieuwe centrum zijn er veel archeologisch belangrijke gebieden, zoals het Oer-IJ en historische hoogtepunten als de abdij van Egmond enzovoorts te bezoeken.”
Wanneer staat het gebouw er denk je ?
Rob van Eerden:”Als het allemaal loopt zoals het nu gepland is, kan het gebouw eind 2013 worden geopend.
Het wordt een pracht van een gebouw met een conferentiecentrum, studieruimtes enzovoorts.
Wij willen overigens in de provincie een breed draagvlak ontwikkelen voor het nieuwe centrum en de organisatie van een conferentie voor alle betrokkenen, waaronder de historische verenigingen, hoort daar zeker bij.”
De provincie Noord-Holland wordt al minimaal 6000 jaar bewoond en er zijn honderden vindplaatsen bekend en onderzocht, wat een grote hoeveelheid vondsten heeft opgeleverd. Daarvoor is voldoende opslagcapaciteit onder de juiste klimatologische omstandigheden noodzakelijk.
We zijn het helemaal met Rob van Eerden eens dat een nieuw goed toegankelijk gebouw een geweldige mogelijkheid is om in te spelen op de toenemende belangstelling voor de vroege historie van de provincie en het is helemaal mooi dat het in Castricum komt te staan.
Niek Kaan
Simon Zuurbier
Hilde kan wel de oervrouw van Castricum worden genoemd. Ze leefde in de tweede helft van de 4e eeuw. Tijdens de opgraving Castricum-Oosterbuurt in 1995/96 werd haar skelet gevonden. Archeologen zijn haar Hilde gaan noemen. Er is een reconstructie van haar gezicht gemaakt en het Archeologiecentrum van de provincie Noord-Holland is naar haar vernoemd. Daar kan kennis met haar worden gemaakt. Ook is de titel van een boek aan haar ontleend: ‘Het land van Hilde, archeologie in het Noord-Hollandse kustgebied’. Daarin wordt verteld hoe het Friese volk leefde in de waterrijke delta van het Oer-IJ. Via allerlei bezienswaardigheden brengt deze routebeschrijving de geïnteresseerde wandelaar naar de omgeving waar archeologen met Hilde in contact zijn gekomen, maar was zij wel een Friezin?
CASTRICUM – Huis van Hilde start woensdag 9 september met een maandelijks Archeo-vondstenspreekuur. Tijdens dit inloopspreekuur in museum café Hildes Heerlykhyd kan iedereen een vondst laten beoordelen door een archeoloog.
Op uitnodiging van het Huis van Hilde kregen de leden van Oud-Castricum op vrijdagmiddag 26 juni een rondleiding door de provinciale archeologen Rob van Eerden en Cecile Nyst.
De resultaten in het eerste halfjaar zijn volgens Van Eerden goed te noemen. Dat is ook het gevolg van het feit dat de interesse voor archeologie toeneemt en de mensen steeds meer willen weten over hun eigen gebied.