Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 36, pagina 99
Bouwbedrijf A.C. Borst bestaat honderd jaar
In 1913 laat Anthonius Christophorus (Antoon) Borst bij de Kamer van Koophandel in Alkmaar een aannemersbedrijf inschrijven. In datzelfde jaar koopt hij een onbebouwd perceel tuingrond gelegen aan de oostzijde van de Bakkummerstraat, dat zich uitstrekt van de Eerste tot de Tweede Groenelaan. Hier bouwt hij na enkele jaren zijn eerste bedrijfspand.
Zijn drie zoons Cor, Piet en Willem Borst treden in 1946 als firmanten toe tot het bedrijf.
Op 1 januari 1972 wordt A.C. Borst B.V. opgericht. De oprichter en zijn zoon Cor zijn dan al overleden. Het bedrijf heeft inmiddels een enorme groei doorgemaakt en biedt nu werk aan ongeveer 45 werknemers. In 2013 bestaat het bedrijf honderd jaar.
De oprichter Antoon Borst
Anthonius Christophorus Borst wordt op 11 juni 1881 te Schagen geboren. Hij is de vierde zoon van Cornelis Borst en Anna Maria Janse (dochter van een aannemer op Wieringen). Vader Cornelis woonde aan de Lagedijk te Schagen, was eerst koopman, voerman en stalhouder en ging in 1883 bij de Spoorwegen werken. Als spoorwegarbeider blijft hij nog enkele jaren in Schagen wonen, maar hij moet voor zijn werk in 1886 verhuizen naar de plaats Kethel in Zuid-Holland. Hier wordt zoon Willem geboren, de latere ondernemer en eigenaar van hotel Borst in Bakkum. De periode in Kethel is van korte duur; Cornelis Borst verhuist in 1888 met zijn gezin naar Castricum en woont uiteindelijk aan de Bakkummerstraat in Bakkum. Het gezin van Cornelis Borst en Anna Maria Janse telt dan maar liefst acht zoons en twee dochters.
Die acht zoons hebben elk op een verschillende manier een belangrijke rol gespeeld in ondernemend Castricum en Bakkum en hebben de bouw van provinciaal ziekenhuis Duin en Bosch en de expansie van Bakkum meegemaakt. De oudste zoon Jan was koopman en paardenhandelaar en had ook een café aan de Heereweg; zoon Kees overleed op 35-jarige leeftijd en had een expeditiebedrijf; zoon Piet was veehouder aan de Bleumerweg en ook gemeenteraadslid; de vierde zoon Antoon was de oprichter van de firma A.C. Borst; de vijfde zoon Jo was landbouwer, vrachtrijder en aannemer van bronbemalingen; de eerdergenoemde zoon Willem was ondernemer en eigenaar van hotel Borst; zoon Gerrit was parkwachter op Duin en Bosch en tenslotte werkte de jongste en achtste zoon Jaap als technisch medewerker bij datzelfde ziekenhuis.
Antoon, ook kortweg Toon genoemd, komt dus op zevenjarige leeftijd met zijn ouders in Castricum wonen. Al op jonge leeftijd is hij een volleerd timmerman. Hij is zeer ondernemend en trouwt op 26-jarige leeftijd in 1907 met Guurtje Kuijs, dochter van Pieter Kuijs, landbouwer, en Aafje Melker. Elf dagen eerder heeft hij een stuk grond gekocht ter grootte van 203 vierkante meter aan de Bakkummerstraat, op de hoek en direct ten noorden van de Tweede Groenelaan. Uit de koopakte blijkt dat het huis, dat inmiddels op
Jaarboek 36, pagina 100
het terrein is verrezen, eigendom is van Antoon Borst en door hem is gebouwd; hij is dus zeer voortvarend te werk gegaan. In dit huis woont hij vanaf zijn huwelijk; zijn zes kinderen worden er geboren in de periode 1909-1919. Zijn vrouw heeft er gedurende een aantal jaren ook een kruidenierswinkel gehad. Dit woonhuis met winkel verkoopt hij in juli 1923 aan kruidenier Piet Stuifbergen. Enkele maanden daarvoor is Antoon Borst met zijn gezin verhuisd naar een nieuw gebouwd woonhuis op nummer 79 naast de werkplaats aan de Bakkummerstraat.
De start van het bedrijf aan de Bakkummerstraat
Op 20 januari 1913 laat Antoon Borst bij de Kamer van Koophandel in Alkmaar een bedrijf inschrijven dat zich bezighoudt met klein timmerwerk en met grond-, weg- en waterbouw. In datzelfde jaar in februari koopt hij een onbebouwd perceel tuingrond gelegen aan de oostzijde van de Bakkummerstraat, dat zich uitstrekt van de Eerste tot de Tweede Groenelaan met een oppervlakte van 5.370 vierkante meter.
Twee weken later verkoopt Antoon hiervan een stuk grond van 700 vierkante meter op de hoek van de Bakkummerstraat en de Eerste Groenelaan aan zijn vader Cornelis Borst. Op dit perceel wordt een nu nog bestaand dubbel woonhuis gebouwd, waarin op nummer 45 zijn vader en na zijn huwelijk zijn jongste broer Jaap op nummer 47 kwam wonen.
Jaarboek 36, pagina 101
In diezelfde periode worden gedeelten van dit terrein verkocht en bebouwd. In 1914 een perceel van 188 vierkante meter aan Grietje van Weenen, weduwe van Cornelis de Groot, die met haar zoon Willem een brandstoffenhandel heeft aan de Dorpsstraat en aan de Bakkummerstraat een pand laat bouwen voor de opslag van kolen, briketten en turf. Willem laat in 1930 het pand verbouwen tot café ‘De Duinstreek’.
Omstreeks 1916 heeft Antoon op eigen terrein voor zichzelf een werkplaats gebouwd. Rond 1922 bouwt hij het pand verder uit tot een bedrijfspand bestaande uit woonhuis, werkplaats en loods.
In 1919 verkoopt Antoon Borst ruim 2.800 vierkante meter grond aan het bestuur van de Bouwvereniging ‘Goed Wonen’.
Dit bestuur, bestaande uit de adjunct-directeur, de bouwkundig opzichter en de chef-machinist van het provinciaal ziekenhuis Duin en Bosch, geeft vervolgens opdracht aan aannemer Antoon Borst om 20 gelijke woningen te bouwen voor Goed Wonen, waarvan 10 aan de Bakkummerstraat en 10 aan de Zeeweg.
Grond- en waterwerken
Het zwaartepunt van het bedrijf lag in de periode tot 1973 bij de uitvoering van grond- en waterwerken. Dit betrof onder andere de realisatie van bronbemalingen voor het droogmaken van havens en bouwputten.
Jaarboek 36, pagina 102
Veel werk werd uitgevoerd voor het PWN en ook voor Rijkswaterstaat, zoals de fabricage van grote sluisdeuren. Andere voorbeelden zijn het graven van het duinmeertje in Bakkum, waarbij het zand gebruikt werd voor de aanleg van het viaduct over de spoorlijn, de aanleg van een haven aan het Noordhollands Kanaal te Alkmaar voor houthandel Bierdrager, het werk aan oevers en het onderhoud aan dukdalven.
De uitvoering van sonderingen en grondboringen voor grondonderzoek van de meest uiteenlopende bouwwerken in geheel Nederland was een specialisme van de firma Borst.
De Duowals
De firma Borst was direct betrokken bij de uitvinding van de Duowals. Een buitengewoon inventieve timmerman en uitvinder in het bedrijf, de heer Klaas Revers, had deze onder andere uitgevonden. Het was een wals met een horizontaal verstelbare middenrol, waardoor er met een variërend drukvermogen bij oneffenheden in het te walsen oppervlak werd gewerkt. Hierdoor is de wals bij uitstek geschikt voor asfalt, omdat er geen golven achterblijven in het wegdek. Op deze uitvinding werd in 1945 octrooi aangevraagd in Nederland en in 1948 verleend. Binnen drie jaar werd in negen Europese landen en in de VS octrooi aangevraagd en ook verleend.
Er werd een commanditaire vennootschap (Duowals C.V.) gesloten, waarin Klaas Revers, onderwijzer Karel Vermeulen en de firma Borst participeerden. Op vrijdag 2 april 1948 was er een demonstratie van de ‘Eerste Nederlandse Wegwals’ op het luchtvaartterrein Schiphol.
Het constructiebedrijf Hovers uit Tilburg heeft in 1953 de Duowals in productie genomen. In totaal zijn er tien gebouwd, waarvan er nog een resteert en staat in het Wegenbouwmuseum te Harderwijk.
Vennootschap ‘A. Chr. Borst & Zonen’ in 1946
De eenmanszaak werd op 4 oktober 1946 in een vennootschap onder firma omgezet, genaamd ‘A. Chr. Borst & Zonen’. Naast de oprichter treden zijn drie zoons Cornelis Petrus (Cor), Petrus Cornelis (Piet) en Willem Borst als firmanten toe.
Het kantoor en de machinale timmerwerkplaats waren gevestigd aan de Bakkummerstraat. Zoon Cor was boekhouder en tekenaar en zoon Piet was vooral betrokken bij de bronbemaling. Hiervoor had de firma omstreeks 1960 een bedrijfspand gebouwd aan de Stetweg nummer 68 met werkplaats, opslag en woonhuis van firmant Piet Borst. Ook zijn jongere broer Wim werkte veelal samen met Piet in het grond- en waterwerk. Wim woonde in een particulier huis aan de Bakkummerstraat 84.
Jaarboek 36, pagina 103
Aannemer Toon Borst werkte veel samen met twee andere bedrijven aan de Bakkummerstraat, te weten Kees de Groot en Johannes Weda, waarbij Kees de Groot het metselwerk deed, Johannes Weda het schilderwerk en Toon Borst het timmer- en uitzetwerk.
Toon Borst en Kees de Groot hadden samen al vanaf 1924 meerdere percelen bouwterrein gekocht in de omgeving van de Tetburgstraat en de Dr. Jacobilaan te Bakkum. In 1946 betrof dit gezamenlijk bezit een totaal oppervlak van ruim 8.500 vierkante meter.
Op het nog braakliggende terrein wordt door vrijwilligers een speeltuintje gerealiseerd dat burgemeester Smeets in 1949 officieel opent. Tot midden jaren (negentien) vijftig hebben de kinderen van Bakkum hier kunnen spelen.
Op 1 januari 1952 trad oprichter Antoon Borst uit het bedrijf. Drie jaar later overleed hij op 30 augustus 1955 op 74-jarige leeftijd.
Het bedrijf werd door de drie broers verder uitgebreid. In 1968 werd het grote opslagterrein achter het bedrijfspand aan de Bakkummerstraat overkapt. De timmermanswerkplaats aan de voorkant van het pand verhuisde naar de grote ruimte. De oorspronkelijke werkplaats vooraan de Bakkummerstraat werd in 1970 in gebruik genomen als doe-het-zelfwinkel tot in 1979 de ruimte wordt bestemd voor kantoorruimte en showroom.
Besloten vennootschap A.C. Borst in 1972
Op 1 januari 1972 richtten de broers Piet en Wim de besloten vennootschap A.C. Borst B.V. op. Hun broer Cor was inmiddels op 16 december 1971 overleden. Diens aandeel ging in de nieuwe vennootschap over op zijn zoon en schoonzoon, respectievelijk Ton Borst en Cees van der Laan.
Het bedrijf ging vanaf dat moment zich meer bezighouden met renovatiewerk en groot onderhoud van woningen voor woningbouwbedrijven en overheidsinstellingen naast zijn activiteiten voor de burger- en utiliteitsbouw. De afdeling grond- en waterwerken werd in 1973 afgestoten.
In 1978 nam A.C. Borst B.V. het aandeel over van De Groot in het bouwterrein aan de Tetburgstraat en Dr. Jacobilaan. Aan het einde van de jaren (negentien) zeventig werden er huizen gebouwd; deze zijn nu gelegen aan de Dokter Melchiorlaan en aan de Van Renesselaan.
Jaarboek 36, pagina 104
Piet Borst verliet het bedrijf vanwege pensionering in 1975. Zijn broer Wim Borst volgde hem in 1982 vanwege zijn gezondheid. Ton Borst en Cees van der Laan zetten de zaak voort, waarbij Ton vooral de bouwondernemer was en Cees boekhouding en financiën voor zijn rekening nam.
Initiatiefnemer ontwikkeling bedrijventerrein Castricummer Werf
De plannen voor een bedrijfsterrein in Castricum dateren al vanaf 1973, toen de gemeenteraad bij de behandeling van de structuurschets bepaalde dat zo’n terrein in de zeer nabije toekomst beschikbaar moest komen voor de hier ter plaatse gevestigde bedrijven.
In december 1975 sprak de gemeenteraad zich in principe uit over een locatie voor een bedrijfsterrein ten oosten van de Oude Haarlemmerweg. In september 1977 was een conceptplan zover gereed dat een inspraakprocedure kon worden gehouden. Medio 1979 volgde de ter visie legging en werden bezwaren ingediend die uitliepen op een vele jaren durende bezwaarprocedure tot aan de Kroon.
Pas in december 1984 zette de gemeenteraad unaniem het licht op groen voor de ontwikkeling van het bedrijfsterrein-zuid en werd aan het bouwbedrijf A.C. Borst medewerking verleend bij het in exploitatie brengen van het terrein.
Ton Borst: “Wij namen in 1978 het initiatief tot de ontwikkeling van het bedrijventerrein. Op dat moment zag de bouwmarkt er florissant uit en wij waren er van overtuigd dat een eigen bedrijventerrein in de gemeente Castricum in een grote behoefte zou voorzien. Aanvankelijk stonden wij vrijwel alleen in die gedachte. De gemeente stelde zich uiterst terughoudend op en de economie begon gaandeweg te verslechteren. Daarbij ontstond bovendien ook nog een slepende bezwaarprocedure tegen het bedrijventerrein, die het bouwen jarenlang onmogelijk maakte. Dat waren voor ons buitengewoon zorgelijke ontwikkelingen; wij hadden er ruim twee hectare grond gekocht. Er was dus geen weg meer terug en wij moesten doorzetten, ook al durfde aanvankelijk geen enkel bedrijf de overstap naar het bedrijventerrein te maken. Ze kregen geen geld van de bank net als nu (in 2013). Toen ons bedrijf besloot om zelf alvast naar de Castricummer Werf te verhuizen, keerde het tij. Eerst nog aarzelend maar gaandeweg begonnen de bedrijven steeds sneller toe te stromen. Onze verwachtingen kwamen uit. Wij hebben er steeds in geloofd, ook al is het wel eens moeilijk geweest”.
A.C. Borst B.V. richtte haar activiteiten vervolgens op een verdere realisering van het bedrijventerrein met de bouw van het eerste bedrijfsverzamelgebouw waarvan de oplevering in het eerste kwartaal van 1986 volgde. Burgemeester Schouwenaar opende op vrijdag 8 mei 1987 het bedrijventerrein Castricummer Werf met de eerste twintig bedrijven. Een jaar later opende hij op 6 mei 1988 nog vijf nieuwe bedrijven op de Castricummer Werf. Vervolgens was er een feestelijke ‘open dag’.
De aannemerscombinatie Geestbouw
In 1985 was het nieuwbouwproject Geesterduin in ontwikkeling. Het betrof de bouw van in totaal 149 woningen aan de C.F. Smeetslaan tussen de Geesterduinweg en het gemeentehuis en de bouw van het Klaverland, een nieuwe woonvorm voor lichamelijk gehandicapten aan de Alkmaarderstraatweg.
Mede om het werk maximaal door de plaatselijke aannemers te laten uitvoeren besloot de gemeenteraad om de aannemerscombinatie Geestbouw de bouw te gunnen. Geestbouw was ontstaan op initiatief van Ton Borst en was een combinatie van vijf plaatselijke bouwbedrijven: A.C. Borst, Joh. de Nijs, M.J. de Nijs, Gebroeders Tromp en H.W. Twisk.
Geestbouw was een vennootschap onder firma en werd op 25 mei 1981 opgericht om te komen tot de ontwikkeling en uitvoering van grootschaliger bouwprojecten om zo de continuïteit van de samenwerkende bedrijven te waarborgen. De combinatie presenteerde zich als
Jaarboek 36, pagina 105
een concurrerend bouwbedrijf in samenwerking met het architectenbureau Bakker en Boots. Het werk werd onder de deelnemende aannemers verloot. In januari 1986 werd de eerste paal geslagen voor een serie van 27 woningen op de hoek van de Geesterduinweg en C.F. Smeetslaan. De bouw van deze woningen was in handen van het bedrijf A.C. Borst B.V.
KO-BUS
In de jaren (negentien) tachtig, toen het slecht ging in de bouw, besloot Ton Borst samen met Kees Huipen van het gelijknamige schildersbedrijf om kleine reparatie- en onderhoudswerkzaamheden in de particuliere sector te gaan uitvoeren. Voor dat doel werd KO-BUS opgericht, een bedrijfje dat regionaal kleine klussen ging verrichten. Voor het bewaren van de eigen identiteit bleven het aannemersbedrijf Borst en KO-BUS afzonderlijk opereren. KO-BUS werd een succes; het aandeel van de firma Huipen werd door Borst overgenomen en KO-BUS kreeg de nodige bekendheid, niet in de laatste plaats door de opvallend gekleurde gereedschapsauto, die veelvuldig in het dorp kon worden waargenomen.
Door de opkomst van de ZZP-ers voor klein particulier werk verschoof het werkterrein van KO-BUS rond 2000 naar grotere klussen en bouwactiviteiten. De KO-BUS-activiteiten werden beëindigd en geïntegreerd in het bouwbedrijf Borst.
Na de pensionering van Cees van der Laan in 2001 werd de directie gevormd door Ton Borst en Wim Rodenburg. Wim was al op 15-jarige leeftijd in 1969 bij het bedrijf begonnen en had zich in de loop der jaren opgewerkt tot iemand die de organisatie en het management van de projecten op de bouwplaats behartigde en de relaties met de opdrachtgevers onderhield. Op 1 juni 2013 trad Wim Rodenburg uit het bedrijf en werden zijn taken overgenomen door Jan Louwen.
Verdere uitbouw van het bedrijf na 2002
Het naastgelegen pand van schildersbedrijf Huipen werd in 2002 aangekocht en toegevoegd aan het bestaande bedrijfspand van AC Borst Bouw. Op 17 januari 2003 vierde de onderneming uitgebreid het 90-jarig bestaan met het voltallige personeel.
Na een sterke groeiperiode vond in 2006 de tot nu toe laatste verbouwing plaats. Het bedrijfspand werd opnieuw uitgebreid en tegelijkertijd werden de gevelpartij en de entree volledig vernieuwd. Het pand herbergt nu naast een grote werkplaats met machines voor de fabricage van onder andere kozijnen en prefab-delen ook een verf spuiterij, een afdeling calculatie, werkvoorbereiding en engineering, en de afdelingen bouwservice, administratie, personeel en organisatie. Verder een vergaderzaal annex cursusruimte, een kantine en een aantal kantoren.
Jaarboek 36, pagina 106
Op 1 januari 2010 is Ton Borst afgetreden als directeur en tot commissaris benoemd. Cornel Borst, zijn zoon, is hem opgevolgd.
Een kroon op het werk volgde in 2010 toen AC Borst Bouw de ondernemersprijs in de wacht sleepte. Het bouwbedrijf kreeg de onderscheiding in de categorie duurzaam ondernemen.
Op vrijdag 11 januari 2013 werd het (100-jarig) jubileumjaar van AC Borst feestelijk geopend door burgemeester Mans. Diezelfde dag werd deze opening aansluitend gevierd met de huidige en voormalige directie en het voltallige personeel.
AC Borst Bouw is een moderne bouwonderneming van 100 jaar oud met een kern van sterk betrokken en vakbekwame medewerkers. Door voortdurend te anticiperen op de ontwikkelingen in de markt is er in het bedrijf in de afgelopen periode veel veranderd en dat zal in de toekomst niet anders zijn.
Simon Zuurbier
Met dank aan: Cornel Borst, Ton Borst, mevrouw Borst-Laan, mevrouw Henselmans-Borst, Cees van der Laan en Wim Rodenburg.
- Verschenen jaarboekartikelen over middenstanders:
- architect
- bakkers
- bioscoop
- bouwbedrijf
- café / hotel
- cafés en kasteleins in Bakkum
- drukkers
- expeditie
- gasfabriek
- groenteboeren
- groenteveiling
- kruideniers
- kledingmakerij en confectie
- melkboeren
- melkfabriek
- molenaar
- restaurant
- schelpenvissers
- schilder
- schildersbedrijf
- slagers
- smid
- smederij
- stoomwasserij
- strandvonder
- vrachtrijderij
- wereldwinkel