Categorie: Team Archiefonderzoek en jaarboek

Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.

Jaarboek 35, pagina 114

Castricum – Honderd jaar geleden 1911

Het jaar 1911 kenmerkt zich door verschillende bouwactiviteiten in het centrum van het dorp: de sloop van het oude raadhuis en de bouw van een nieuw raadhuis. Voorts wordt gebouwd aan een nieuwe rooms-katholieke kerk St.-Pancratius, aan hotel De Rustende Jager en aan café De Landbouw.

De gebeurtenissen in Castricum van honderd jaar geleden zijn vooral ontleend aan de gemeenteraads-notulen, de inkomende en uitgaande stukken van de gemeente Castricum, de provinciale bladen, de burgerlijke standregisters enzovoorts.

1 januari 1911

Het gemeentebestuur bestaat op 1 januari 1911 uit burgemeester Johannes Mooij, de wethouders Joseph Goes en Petrus Valkering. De raadsleden zijn Johan Hogenstijn, Pieter Duijn, Gerrit Pzn. Kuijs, Petrus Pzn. Kuijs, Theodorus Dijkman en Pieter Twisk. De gemeenteontvanger is Bernardus Res. In de gemeente zijn 506 personen kiesgerechtigd voor de Tweede Kamer. Het aantal kiesgerechtigden voor de verkiezing van raadsleden in Castricum is 418. Daarvan zijn er 288 opgekomen bij de verkiezingen.

Op 1 januari 1911 telt Castricum 3.267 inwoners. Dit aantal is op 31 december in datzelfde jaar toegenomen tot 3.438. In het jaar 1911 vestigen zich in onze gemeente 463 personen, terwijl er 279 naar elders vertrekken. Er worden in dat jaar 95 kinderen geboren, er overlijden 108 inwoners en er worden 12 huwelijken gesloten.

10 januari 1911

In het raadhuis wordt door de betrokken besturen overgegaan tot het openbaar verhuren voor een periode van vijf jaar van enige percelen wei- en bouwland:

Voor de gemeente Castricum:
1 De Warkamp, in 12 percelen, samen groot: 167,10 are
2 De Kronenkamp, groot: 231,20 are
3 De Staalkamp, groot: 177,20 are
4 De Schuitenkamp, groot: 223,20 are
5 De Zanddijk, groot: 32,20 are
6 De Madeweg, groot: 65,50 are

Voor de Algemene Armen:
1 Een akker bouwland te Noord-Bakkum, groot: 13,50 are
2 Het Boschje te Bakkum, groot: 12,70 are
3 Jan Beenders-akkers, weiland, groot: 78,70 are
4 Het Bavenhofstee-bouwland in 3 percelen, groot: 67,80 are
5 Het Nesje, weiland, groot: 98,70 are
6 Het weiland ten westen van de Groene Laan, groot: 28,30 are
7 Het weiland de Baartenven, groot: 59,00 are
8 Het weiland het Morsje in het Bakkummerveld, groot: 171,10 are
Verder de Schulpstetten nummers 1 tot en met 8.

18 januari 1911

Vroedvrouw mejuffrouw E. Kieft-Slot, die in Limmen woonde, is in december 1910 overleden. Samen met de gemeente Limmen wordt een regeling afgesproken voor de tijdelijke benoeming van een vroedvrouw.

Aan de provincie wordt opgegeven dat de gemeente over een geneesheer beschikt, te weten IJ. Schoonhoff. Op Duin en Bosch zijn vier geneesheren en een apothekeres.

De gemeente wil van 1 maart tot 1 september een deel van het terrein van Jacob Res gebruiken voor de bouw van een nieuw raadhuis.

21 februari 1911

Burgemeester en Wethouders (B&W) verkopen de grond en het brandspuithuisje aan de Kramersweg (Burgemeester Mooijstraat). Voor 200 gulden wordt Martinus Res de nieuwe eigenaar.
De burgemeester merkt aan het einde van de vergadering op dat dit de laatste vergadering zal zijn in het oude raadhuis en dat daaraan vele herinneringen, zowel aangename als misschien minder aangename, achterblijven. Hij hoopt echter dat met het slopen van het oude raadhuis veel aan de vergetelheid zal mogen worden overgelaten. Op zijn voorstel wordt goedgevonden om een foto van het raadhuis te laten maken.

29 maart 1911

Het ‘Comité tot aanleg eener stoomtramverbinding Egmond-Castricum’ verzoekt opnieuw aan de gemeenteraad om 300 gulden bij te dragen in de kosten van de voorbereidingen voorafgaande aan de definitieve aanleg. Ook nu wordt daartoe niet besloten, omdat voor de gemeente de aanleg van weinig belang is, daarentegen wel voor de Egmonden.

18 april 1911

De huurwaarde van de lokaliteiten met een vergunning tot de verkoop van sterke drank is geschat door de gemeenteontvanger B.A. Res.

Het betreft de volgende eigenaren: in de Kerkbuurt: Rika van Benthem (de Vriendschap), J.B. Koopman (De Rustende Jager), B. Wempe (hoek Dorpsstraat-Burgemeester Mooijstraat), M. Olgers (Burgemeester Mooijstraat) en P. Schotvanger (hoek Burgemeester Mooijstraat-Mient); in wijk B: D. Tromp (Oosterbuurt) en vier in Bakkum: L.A. Burgering (Bakkummerstraat), W. Joosten (nu – in 2012 – hotel Borst), K. Peijs, K. Brantjes en C. Castricum (De Goede Verwachting aan de Heereweg).

27 april 1911

Na afloop van de raadsvergadering legt burgemeester Mooij de eerste steen van het in aanbouw zijnde nieuwe raadhuis.

Jaarboek 35, pagina 115

4 mei 1911

Er wordt besloten om mejuffrouw J.J. Vahl, verloskundige te Heiloo, te benoemen tot vroedvrouw. Dat gebeurt met ingang van 15 mei en voorlopig voor een jaar.

24 mei 1911

De commissie tot voorbereiding van de oprichting van een elektrische centrale voor West-Friesland verzoekt aan het gemeentebestuur om een principiële niet bindende beslissing te nemen omtrent aansluiting van de gemeente Castricum.
Met hetzelfde doel heeft ook de Kennemer Elektriciteit-Maatschappij te Bloemendaal een verzoek aan het gemeentebestuur gericht. Deze verzoeken zijn voor kennisgeving aangenomen en er is besloten een afwachtende houding aan te nemen.

31 mei 1911

Er wordt een heffingsverordening vastgesteld tot terugbetaling van de kosten van het onderwijs die de gemeente Castricum aan de gemeente Alkmaar zijn verschuldigd. Het betreft de kinderen uit Castricum die de openbare lagere scholen in Alkmaar bezoeken. De kosten bedragen 18 gulden per leerling per jaar en dienen door de betreffende ouders te worden betaald.

10 juni 1911

Bij het vee van heel veel boeren is de besmettelijke ziekte mond- en klauwzeer uitgebroken.

19 juli 1911

De raad wordt op de hoogte gebracht van het feit dat de balken in het nieuwe raadhuis niet naar wens liggen en dat de architect, de heer Stuyt, er voorstander van is dat onder de balken een plafond zal worden aangebracht.
De raad geeft er echter de voorkeur aan om het te laten zoals het nu is. Zij meent dat de lagere zolder in de raadszaal wanstaltiger zal staan dan de balken.

Jaarboek 35, pagina 116

Na overleg met de districtsschoolopziener en de pastoor is de begintijd van de school vastgesteld op 8.45 uur. Een 60-tal inwoners had gepleit voor 9.00 uur, opdat de kinderen nog voor het begin van de school eerst de kerk zouden kunnen bezoeken.

16 augustus 1911

Bij de verkiezingen van 11 juli worden de raadsleden Theodorus Dijkman, Joseph M. Goes en Petrus Kuijs Pzn. herkozen. Goes wordt als wethouder herkozen.

De gemeente Limmen heeft voorgesteld om aan de Rijksstraatweg tussen Limmen en Castricum een nieuwe twee meter hoge hardstenen scheipaal te plaatsen en de oude stenen grenspaal, die in slechte toestand verkeert, naar de Zanddijk te verplaatsen. De gemeente Castricum wordt gevraagd de helft van de kosten te dragen. Het voorstel wordt aangenomen.

5 september 1911

Met de heer Trompetter wordt een bedrag van 100 gulden overeengekomen voor het vullen, aansteken en uitdoven van de straatlantaarns, met name van 17 stuks en van de verste drie alleen het vullen, terwijl van de heren Peijs en Stuifbergen zal worden gevraagd die drie te willen aansteken en uitdoven.

18 oktober 1911

De burgemeester van Limmen stelt voor om gezamenlijk in een ziekenbarak te voorzien. De raad is niet genegen om voor gezamenlijke rekening een ziekenbarak te Castricum te laten inrichten.

15 november 1911

Het provinciaal bestuur merkt op dat er in Castricum nog steeds geen inrichting bestaat tot afzondering van lijders aan besmettelijke ziekten (vanwege de bedreiging van de cholera epidemie). Er wordt opgeroepen om aandacht te schenken aan de bouw van een ziekenbarak en voorgesteld om samen met de gemeente Limmen te komen tot de bouw van een ziekenbarak. Een besluit wordt aangehouden.

16 november 1911

Eerste vergadering in het nieuwe raadhuis. De tafel uit het oude raadhuis wordt verkocht aan de Amsterdamse antiquair Staal voor 400 gulden.

Gedeputeerde Staten (GS) geven goedkeuring voor het oprichten van een acetyleengas installatie in een gebouwtje bij het nieuwe raadhuis. Het te ontwikkelen gas is voor de verlichting van het raadhuis en de woning van het hoofd der school.

Jacobus Lute vraagt vergunning voor het plaatsen van een toestel voor de ontwikkeling van acetyleengas, systeem carbid in water tot het verschaffen van licht in de woning en werkplaats van de verzoeker, in de woning en timmermanswerkplaats van G. Kabel, de woning van P. Klinkhamer en die van D. Bakker.

6 december 1911

Er wordt besloten om het onderwijzend personeel gedurende 5 maanden vanaf december tot en met april een tegemoetkoming te geven van 5 gulden per maand. De kosten bedragen dan in totaal 45 gulden per maand voor het gezamenlijke personeel.

31 december 1911

De gemeenterekening over het jaar 1911 telt aan ontvangsten 62.820 gulden en aan uitgaven 62.419 gulden, zodat er een batig saldo is van 401 gulden.

Simon Zuurbier

Provinciaal verslag over 1911 betreffende Krankzinnigengesticht ‘Duin en Bosch’ te Castricum

Het verplegend personeel bestaat in 1911 uit 78 verpleegsters en 34 verplegers.

Ten gevolge van de vermeerdering van het uitwonend personeel doet zich de woningnood te Castricum sterk gevoelen, zodat thans personeel te Heiloo en Uitgeest woonachtig is. Daar dit niet in het belang van het gesticht kan worden geacht, zal uitbreiding van het aantal ambtswoningen spoedig nodig zijn.

Met de bouw van een dokterswoning, een hoofdverplegers- een parkwachters- en zes dubbele woningen voor gestichtspersoneel wordt aangevangen.

Loop der bevolking van Duin en Bosch: aanwezig op 1 januari 1911: 550 en op 31 december 1911: 649.

Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.

Jaarboek 34, pagina 114

Castricum – Honderd jaar geleden 1910

Het jaar 1910 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van Castricum: de bouw van een nieuw raadhuis en armenhuis wordt aanbesteed en rond dit jaar gaat ook de bouw van de rooms-katholieke kerk St. Pancratius en van hotel De Rustende Jager van start.

Verschillende activiteiten worden in 1910 ontplooid om steenkolengas in Castricum te gaan produceren, dan wel door de gemeente Beverwijk te laten leveren.

De gebeurtenissen in Castricum van honderd jaar geleden zijn vooral ontleend aan de gemeenteraads-notulen, de inkomende en uitgaande stukken van de gemeente Castricum, de provinciale bladen, de burgerlijke standregisters enzovoorts.

1 januari 1910

Het gemeentebestuur bestaat op 1 januari 1910 uit burgemeester Johannes Mooij, de wethouders Jacob Pzn. Kuijs en Piet J. Valkering. De raadsleden zijn Jan Schuijt, Joseph Goes, Johan Hogenstijn, Pieter Duijn en Gerrit Pzn. Kuijs. De gemeenteontvanger is Bernardus Res. In de gemeente zijn 478 personen kiesgerechtigd.

Op 1 januari 1910 telt Castricum 2.813 inwoners. Dit aantal is op 31 december in datzelfde jaar toegenomen tot 3.267. Deze enorme toename komt vooral door het vestigingsoverschot dat ingeluid is door de ingebruikname van Duin en Bosch. In het jaar 1910 vestigen zich in onze gemeente 668 personen, terwijl er 253 naar elders vertrekken. Er worden in dat jaar 112 kinderen geboren, er overlijden 73 inwoners en er worden 14 huwelijken gesloten.

19 januari 1910

De commandant der Stelling van Amsterdam doet in een brief aan de burgemeester met het predicaat ‘zeer geheim’ opnieuw een beroep om personen voor te dragen die bij mobilisatie als boodschapper voor de Stelling onder het bevel van de commandant zouden kunnen optreden. Eerder heeft de burgemeester meegedeeld dat er geen personen bekend zijn die dat zouden kunnen doen. De Boodschappendienst voor tijd van oorlog wordt van belang geacht ook wat Castricum betreft. De personen mogen niet militie-, landweer- of reserveplichtig zijn.

22 januari 1910

Pieter Schotvanger Jacobszoon, van beroep bierhuishouder en wonende te Castricum, verzoekt vergunning voor de verkoop van sterke drank voor een lokaliteit waarin nu reeds verlof is voor de verkoop van alcoholhoudende dranken in De Harmonie gelegen aan de Kramersweg (nu Burgemeester Mooijstraat). In het huis wonen verder zijn echtgenote Anna Bisschop en dienstbode Naatje de Reus. Op 15 februari daaraanvolgend krijgt Pieter Schotvanger deze vergunning.

Door het stijgend aantal inwoners is het maximum aantal van deze vergunningen door de gemeente verhoogd naar elf. Hiertegen komt bezwaar van de Inspectie van de Drankwet, omdat de grootte van de Castricumse bevolking volgens de wet dan een maximum van 9 vergunningen voorschrijft; de Inspectie gelast de eventueel verleende 10e en 11e vergunning voor vernietiging voor te dragen.

Vergunningen tot de verkoop van sterke drank zijn beperkt tot maximaal vijf in de Kerkbuurt:
Rika van Benthem (de Vriendschap), J.B. Koopman (De Rustende Jager), B. Wempe (hoek Dorpsstraat-Burgemeester Mooijstraat) en M. Olgers (Burgemeester Mooijstraat) , P. Schotvanger (Burgemeester Mooijstraat)
en vier in Bakkum:
L. Burgering, Wub Joosten (nu hotel Borst), Kl. Peijs en C. Castricum (De Goede Verwachting aan de Heereweg).

Op de aanvraag van timmerman Dirk Tromp voor een vergunning voor de verkoop van sterke drank, wordt afwijzend beschikt, omdat het maximum is bereikt. Op 14 juli 1910 is het aantal vergunningen beneden het maximum gedaald en krijgt Tromp alsnog op 3 augustus 1910 een vergunning; hij woont aan de Rijksstraatweg met zijn echtgenote Aafje Eeltink. Ook Klaas Brantjes, kruidenier te Zuid-Bakkum, krijgt een vergunning.

20 maart 1910

De heer T.C. Bakker uit Den Helder gaat niet in op de voorwaarden van de gemeente Castricum voor het verkrijgen van een gasconcessie.

Een plaatselijk comité, zich noemende ‘Vereeniging van belanghebbenden tot het verkrijgen van beter licht in deze Gemeente’, met onder andere als leden dokter IJ. Schoonhoff, dominee A. van Poelgeest, J. Res. M. de Haas en H.A. Nijsen, richt een verzoek aan de gemeente om gas te gaan betrekken uit Beverwijk. Daarin wordt vermeld dat er spoed gewenst is met het oog op de aansluiting van kerk, pastorie, enzovoorts.

Burgemeester en Wethouders (B&W) hebben een onderhoud gehad met de commissaris der Koningin inzake een geldlening van 7.000 gulden voor de bouw van een nieuw Armenhuis.

20 maart 1910

In verband met de verkiezingen nodigt de burgemeester de inwoners uit die kiesgerechtigd zijn. Het zijn alleen de mannelijke inwoners die de leeftijd van 25 jaar hebben bereikt en over een bepaald inkomen (300 gulden per jaar) kunnen beschikken in relatie met de woonlasten; dit is vastgelegd in de Kieswet van 1896. Op 22 maart 1910 is een gedrukte kiezerslijst beschikbaar met in alfabetische volgorde de kiesgerechtigden van Castricum met daarin per kiesgerechtigde de familienaam, voornamen, geboorteplaats en datum, huisnummer en de aanduiding kiesgerechtigd te

Jaarboek 34, pagina 115

zijn voor de Tweede Kamer, voor de Provinciale Staten en voor de Gemeenteraad. In totaal zijn er in Castricum 478 kiesgerechtigden voor de Tweede Kamer. Van hen zijn er 472 die ook voor de Provinciale Staten kiesgerechtigd zijn. De zes personen die niet mogen stemmen voor de Staten, zijn buiten de provincie Noord-Holland geboren en wonen hier nog niet lang genoeg.

In totaal zijn er 365 kiesgerechtigd voor de gemeenteraad, dus 113 inwoners voldoen niet aan de voorwaarden die gelden voor de gemeenteraad (te laag inkomen en/of te hoge woonlasten). De huisnummers in de kiezerslijst worden niet per straat gegeven, maar er wordt een doorlopend volgnummer gehanteerd voor alle huizen binnen de gemeente; het hoogste huisnummer in de kiezerslijst is 536.

9 april 1910

De Gezondheidscommissie, gevestigd te Beverwijk, dringt in een brief aan het gemeentebestuur aan op het nemen van maatregelen vanwege de bedreiging van de cholera-epidemie. Dit betreft dan het scheppen van gelegenheid tot afzondering en verpleging van cholerapatiënten.

In een schrijven van 9 november 1910 van het Provinciaal Bestuur blijkt deze gelegenheid in Castricum nog steeds niet beschikbaar te zijn en wordt het gemeentebestuur verzocht om deze voorziening te treffen. Hierop reageert de burgemeester met verwijzing naar de plannen voor de stichting van een nieuw armenhuis en het overleg dat gevoerd is met het Algemeen Armenbestuur. Daarbij is gesproken over de mogelijkheid om bij de bouw ook te zorgen voor een gelegenheid tot afzondering en verpleging van lijders aan besmettelijke ziekten, vooral choleragevallen.

De burgemeester meldt dat hiermee in het ontwerp van het armenhuis rekening is gehouden en er twee afzonderlijke kamers bestemd worden, welke binnenshuis geen verbinding hebben: een kamer voor de zieken en een voor de verpleging.

15 april 1910

Burgemeester en wethouders hebben gesproken met de burgemeester van Beverwijk over een mogelijke levering van steenkolengas aan de gemeente Castricum. De begroting van de directeur van de gasfabriek te Beverwijk voor levering van gas omvat perstoestellen, een persleiding van Beverwijk naar Castricum met een lengte van 9.000 meter, een gashouder te Castricum met een inhoud van 1.000 kubieke meter en een regulateurgebouwtje met dienstwoning. De totale kosten worden geraamd op 80.000 gulden. Dit bedrag wordt dusdanig hoog bevonden dat hierop niet wordt ingegaan.

4 april 1910

Raadslid Jan Schuijt is overleden, waardoor een nieuwe vacature in de raad is ontstaan.

3 juni 1910

De Bouw- en Exploitatieonderneming te Utrecht is door de gemeente Castricum gevraagd een onderzoek uit te voeren of de gasfabriek in onze gemeente redenen van bestaan zou hebben, en als dat zo is, of de gemeente als eigenaar van de te bouwen fabriek deze dan in pacht zou kunnen afstaan onder nader overeen te komen voorwaarden. Als resultaat van het onderzoek schrijft genoemde onderneming dat een steenkolengasfabriek bestaansredenen zou hebben.

Jacob Kuijs Pzn. neemt ontslag als raadslid.

27 juli 1910

De nieuwe raadsleden Petrus Kuijs Pzn. en Theodorus Dijkman worden geïnstalleerd.

Door het overlijden op 17 juli van het raadslid Pieter Duijn is er een nieuwe vacature ontstaan.

16 augustus 1910

De commissaris van de Koningin komt op bezoek. Hij zal onder andere de onderwijzerswoning bekijken bij het oude raadhuis.

25 augustus 1910

Het raadhuis behoeft buitengewoon herstel. De vraag wordt opgeworpen of het niet gewenst zou zijn om het geheel te vernieuwen.

De commissaris van de Koningin heeft geadviseerd om een gemeentesecretaris aan te stellen om daarmee de burgemeester te ontlasten, die ook nog de taak van gemeente-secretaris heeft. Zijn advies wordt pas per 1 januari 1914 opgevolgd.

21 september 1910

De raad besluit om een nieuw raadhuis met onderwijzerswoning te laten bouwen (kosten 10.000 gulden). Ook de bouw van een nieuw Armenhuis aan de Overtoom (kosten 7.000 gulden) en de aanleg van straatverlichting (kosten 1.000 gulden) worden goedgekeurd.

14 oktober 1910

Het Provinciaal Geneeskundig Gesticht Duinenbosch vraagt vergunning tot uitbreiding van de machinale inrichting door het plaatsen van een horizontale stoommachine met dynamo voor de opwekking van elektrische energie.

5 november 1910

De hoofdonderwijzer aan de Openbare Lagere School te Bakkum, de heer H.A. Nijsen, verzoekt met meerdere argumenten hetzelfde salaris te mogen ontvangen als het hoofd der Openbare Lagere School te Castricum dat 1.125 gulden per jaar bedraagt.

16 november 1910

Het nieuwe raadslid Pieter Twisk wordt geïnstalleerd.

Een plaatselijke verordening wordt vastgesteld:

• herbergen, logementen en dergelijke voor het publiek openstaande plaatsen moeten gesloten zijn en blijven van 22.00 uur ’s avonds tot 06.00 uur ’s morgens;
• het is verboden met woonwagens te staan op of langs openbare wegen, paden en pleinen.

26 november 1910

De Kennemer Electriciteit-Maatschappij, gevestigd te Bloemendaal, heeft plannen tot het ontwerp van een elektrische stroomlevering aan Beverwijk, Heemskerk, Uitgeest, Akersloot, Castricum, Limmen, Heiloo en Alkmaar en informeert naar de gegevens over de plaatselijke bevolking.

Jaarboek 34, pagina 116

7 december 1910

Vanwege de aanleg van de nieuwe straatverlichting worden de plaatsen voor de gaslantaarns vastgesteld. Er zal een oproep worden gedaan aan gegadigden voor het aansteken en uitdoven van verder afgelegen geplaatste lantaarns.

12 december 1910

Christiaan Kieft, bloembollenkweker te Limmen en echtgenoot van Elisabeth Slot, gemeente-verloskundige van Limmen en Castricum, verzoekt voor zijn echtgenote eervol ontslag met ingang van 1 januari aanstaande vanwege een ernstige operatie die zij heeft ondergaan. Kort daarop is 16 december Elisabeth Slot te Amsterdam overleden.

De gemeente Limmen neemt contact op met B&W van de gemeente Castricum en stelt voor opnieuw een gemeenschappelijke vroedvrouw te benoemen, die dan bij voorkeur in Limmen woonachtig moet zijn, omdat Castricum al het voorrecht heeft een geneesheer te bezitten.

17 december 1910

Ten overstaan van de architect Jan Stuyt uit Amsterdamis in het raadhuis van Castricum overgegaan tot het aanbesteden van het slopen van het bestaande raadhuis met de onderwijzerswoning en van het bouwen van een nieuwraadhuis en onderwijzerswoning. In de daartoe bestemde bus blijken bij opening 15 inschrijvingsbiljetten te zijn gedeponeerd.

De aannemers hebben twee aannemingssommen verstrekt met of zonder leien dakbedekking. De hoogste inschrijving met leien is van Pieter Dubbeld, aanemer uit Alkmaar voor 12.670 gulden en de laagste is van Jacobus Res, aannemer te Castricum voor  9.490,gulden. Aan laatstgenoemde aannemer wordt het werk gegund. Tot zekerheidsstelling verbinden zich als borgen van aannemerJacobus Res zijn broers de heren Bernardus Anthonius Res, bloemkweker, en Gerardus Franciscus Res, broodbakker, beiden wonende te Castricum.

In de raadsvergadering van 28 december 1910 wordt meegedeeld dat de heer Jacobus Res de laagste inschrijver is voor de bouw van het raadhuis met onderwijzerswoning. De aanneemsom bedraagt 9.100 gulden voor een dakbedekking met pannen en 9.490 gulden voor een bedekking met leien. Het laatste heeft de voorkeur en daartoe wordt besloten.

In 1910 is er een telling uitgevoerd op last van het Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel betreffende het grondgebruik en de veestapel.

31 december 1910

De gemeenterekening over het jaar 1910 telt aan ontvangsten 24.055 gulden en aan uitgaven 25.276 gulden, zodat er een nadelig saldo is van 1.221 gulden.

Simon Zuurbier

In Castricum bestaat de veestapel (inclusief jong vee) uit:
paarden 135
runderen 1191
schapen 415
bokken en geiten 116
varkens 190
hoenders 1930

Het landgebruik als eigenaar en pachter:

aantal gebruikers:
landbouwers 46 – oppervlakte in hectare: 106
landarbeiders – oppervlakte in hectare: 53
particulieren (voetnoot 1) – oppervlakte in hectare: 6
tuinbouwers 2 – oppervlakte in hectare: 11
totaal 60 – oppervlakte in hectare: 176
waarvan (voetnoot 2) totaal 49 – oppervlakte in hectare: 123

Voetnoot 1: hoofdberoep buiten de land- en tuinbouw
Voetnoot 2: gebruikers met meer dan 1 hectare

Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.

Jaarboek 33, pagina 113

Castricum – Honderd jaar geleden

De belangrijkste gebeurtenis van het jaar 1909 is zonder twijfel de ingebruikname van het ziekenhuis Duin en Bosch. Verder wordt een hulptelegraaf- en telefoonkantoor in gebruik genomen in de woning van de plaatselijke postkantoorhouder en worden de eerste telefoonaansluitingen in Castricum gerealiseerd.

Het ontwerp van een stoomtramverbinding met de Egmonden staat nog steeds ter discussie en verschillende initiatieven worden gestart om in Castricum een gasfabriek te mogen bouwen en exploiteren.

Voor het jaarlijks overzicht van de gebeurtenissen in Castricum van honderd jaar geleden zijn vooral de gemeenteraadsnotulen, de inkomende en uitgaande stukken van de gemeente Castricum, de provinciale bladen, de burgerlijke standregisters etc. geraadpleegd.

1 januari 1909

Het gemeentebestuur bestaat op 1 januari 1909 uit burgemeester Johannes Mooij, de wethouders Jacob Pzn. Kuijs en Cornelis Spaansen. De raadsleden zijn Jan Schuijt, Jan Twisk, Joseph Goes, Johan Hogenstijn en Pieter Duijn. De gemeenteontvanger is Bernardus Res. In de gemeente zijn 386 personen kiesgerechtigd.

Op 1 januari 1909 telt Castricum 2.486 inwoners. Dit aantal is op 31 december in datzelfde jaar toegenomen tot 2.810. Deze enorme toename met 324 inwoners is het gevolg van de ingebruikname van Duin en Bosch.

In het daaraan voorafgaande jaar (1908) nam de bevolking met slechts 26 personen toe. Er is over 1909 geen gedetailleerde opgave in het Provinciaal Blad gepubliceerd over aantallen geboren en overleden personen, noch over aantallen vertrokken en de zich hier vestigende personen.

Uit de gegevens van de Burgerlijke Stand kunnen we opmaken dat 96 kinderen in Castricum zijn geboren en 47 personen zijn overleden. Dit lag op ongeveer hetzelfde niveau als in 1908.

24 maart 1909

Het stichten van een eigen gasfabriek is ten zeerste aan te bevelen, schrijft het gemeentebestuur. In december van 1908 had de heer Van Leeuwen uit Hilversum zijn voorwaarden bekend gemaakt tot het verkrijgen van concessie voor de bouw van een gasfabriek.

Vervolgens was een aantal vooraanstaande inwoners in comité bijeen geweest, had de voorstellen van de heer Van Leeuwen besproken en op 25 januari 1909 een dringend verzoek gericht aan de gemeente: “Het gedane aanbod in zeer ernstige overweging te willen nemen, wijl zij ondergetekenden overtuigd zijn dat de bloei en ’t belang der Gemeente ten zeerste met deze concessieaanvrage zijn verbonden.”
De Raad besluit aan de heer Van Leeuwen een gewijzigd voorstel te doen. Naast diens aanbod om de straatlantaarns gratis te leveren, wordt ook het kosteloos verstrekken van het gas voor de straatverlichting geëist.

Voor Van Leeuwen is deze eis een onmogelijke voorwaarde: “Dit is nog nooit te voren vernomen, een dergelijk voorstel is nog nooit door een gemeenteraad gedaan.” In de brief van 22 mei 1909 schrijft hij aan de Raad dat hij zijn concessie met genoegen intrekt: “Omdat met een Raad, die de concessie-aanvraag niet begrijpt, toch elke wetenschappelijke samenwerking onmogelijk zou zijn geweest.”

25 maart 1909

De Inspecteur van Posterijen en Telegrafie heeft geadviseerd aan de Minister van Waterstaat om een hulptelegraaf en hulptelefoonkantoor in de gemeente Castricum te vestigen. Het gemeentebestuur moet zorgen voor de aanwijzing en instandhouding van een kantoorlokaal, de benoeming en bezoldiging van een kantoorhouder en een plaatsvervanger en te voorzien in de bestelling der telegrammen binnen de kosteloze kring, zich uitstrekkende tot ongeveer op een afstand van 20 minuten gaans van het kantoor. Het Rijk vergoedt aan de Gemeente een bedrag van 10 cent per telegram. De Inspecteur stelt het zeer op prijs indien de telegraaf- en telefoondienst met de bestaande postdienst wordt verenigd en zou dus zeer graag zien dat de brievengaarder Res door de gemeente als kantoorhouder wordt aangewezen.

26 maart 1909

Namens Gedeputeerde Staten (GS) is door de hoofdingenieur van de Provinciale Waterstaat aan Burgemeester en Wethouders (B&W) van Castricum een vergunning gevraagd voor de aanleg van een bijzondere begraafplaats ten behoeve van het Gesticht Duin en Bosch. Op 26 maart wordt besloten deze vergunning te verlenen. Het ligt in de bedoeling om de begraafplaats af te sluiten door een (om)heining ter hoogte van circa 2 meter, bestaande uit ijzeren stijlen, waartussen gaas en draadwerk.

7 april 1909

De gemeenteraad neemt het besluit om een hulptelegraaf- en hulptelefoonkantoor te realiseren en stelt Johannes Bartholomeus Koopman, eigenaar van De Rustende Jager, aan als kantoorhouder tegen een vergoeding van 75 gulden per jaar en voor zijn plaatsvervanger (zijn echtgenote) van 25 gulden per jaar. Het wachtlokaal en de spreekcel zullen worden gebouwd in het nu voor woning bestemde gedeelte van zijn huis, geheel afgescheiden van het cafégedeelte. Deze aanstelling wordt niet goedgekeurd door de Inspecteur der Posterijen en Telegrafie te Amsterdam, omdat een vergunninghouder (voor de verkoop van alcoholische drank) niet tevens kantoorhouder mag zijn en dat een openbaar lokaal binnenshuis geen verbinding mag hebben met een lokaliteit met drankvergunning.

Jaarboek 33, pagina 114

De gemeente komt met een nieuw voorstel om de postkantoorhouder Jacob Res ook te belasten met de telefoondienst tegen een vergoeding van 125 gulden en zijn zuster Johanna Maria Res als plaatsvervangster voor 25 gulden per jaar.

21 april 1909

Wanneer de inkomsten van de gemeente de uitgaven niet dekken, wordt het tekort over de inwoners omgeslagen. De gemeenteraad heeft over het afgelopen jaar de hoofdelijke omslag vastgesteld op een bedrag van 4.266,17 gulden. Een heffing van 2,5 procent op het belastbaar inkomen van elke hoofdbewoner zou hiertoe kunnen volstaan. Op basis van het geschatte inkomen is elke hoofdbewoner in een belastingklasse ondergebracht.

De laagste klasse is de 1e klasse met een jaarinkomen van 25 gulden. De hoogste klasse, die dan in Castricum voorkomt, is de 55e klasse voor Albert Asjes met een jaarinkomen van 4.512,50 gulden. Hij wordt gevolgd door huisarts IJ. Schoonhoff in de 52e klasse met een inkomen van 4.137,50 gulden. In 1909 worden 442 personen aangeslagen. In het onderstaande overzicht zijn de inwoners verdeeld over de verschillende groepen van belastingklassen:

belastingklasse 1 tot en met 5 – jaarinkomen 25 tot en met 100: aantal inwoners 127
belastingklasse 6 tot en met 10 – jaarinkomen 100 tot en met 250: aantal inwoners 133
belastingklasse 11 tot en met 20 – jaarinkomen 275 tot en met 725: aantal inwoners 121
belastingklasse 21 tot en met 30 – jaarinkomen 780 tot en met 1525: aantal inwoners 44
belastingklasse 31 tot en met 40 – jaarinkomen 1625 tot en met 2637: aantal inwoners 12
belastingklasse 41 tot en met 50 – jaarinkomen 2762 tot en met 3887: aantal inwoners 2
belastingklasse 51 tot en met 55 – jaarinkomen 4012 tot en met 4512: aantal inwoners 3

Met de ingebruikname van Duin en Bosch wordt later dit jaar ook de geneesheer-directeur Dr. J.W. Jacobi aangeslagen; hij valt in de 82e klasse met een jaarinkomen van 7.887 gulden. Hij laat Albert Asjes ver achter zich.

Tot een algemene hernummering van de huizen is besloten vanwege de 10-jaarlijkse volkstelling en vanwege het grote aantal woningen dat er sinds de vorige telling was bijgekomen.

De gemeenteraad besluit om de in aanbouw zijnde veldwachterswoning naast de openbare lagere school aan de Van Oldenbarneveldweg te Bakkum te bestemmen voor Pieter Koelewijn, voordien opziener der Jacht en Visserij en op 19 september 1908 benoemd tot rijksveldwachter.

1 mei 1909

De eerste twee paviljoens van Duin en Bosch worden in gebruik genomen. De patiënten, die verpleegd worden in het gesticht aan de Zwanenburgwal te Amsterdam, zullen vervolgens naar Duin en Bosch worden overgebracht.

2 juni 1909

Op de vacature voor een onderwijzer met een verplichte hoofdakte zijn er, ondanks herhaalde oproepen, geen sollicitanten. De schoolopziener van dit arrondissement is van mening dat het jaarsalaris voor deze functie te laag is. De raad neemt het besluit om het jaarsalaris voor een onderwijzer met verplichte hoofdakte, dat boven het gewone salaris 200 gulden bedraagt, te verhogen naar 250 gulden.

8 juni 1909

De Minister van Waterstaat heeft geen bezwaar tegen de vestiging van een hulptelegraafkantoor te Castricum noch tegen de vestiging van een hulptelefoonkantoor met de benodigde spreekcel in dat kantoor. Van de aan het hulppostkantoor belendende keuken in de woning van de brievengaarder Res zal een gedeelte worden afgestaan voor de telegraaf- en telefoondienst.

14 juni 1909

Koopman Teunis Cornelis Bakker uit Den Helder heeft vernomen dat Castricum een gasfabriek wenst en vraagt of de burgemeester de onderhandelingen hieromtrent zou willen openen. Hierop wordt positief gereageerd en de heer Bakker wordt gevraagd aan te tonen dat de fabriek kan bestaan. Daartoe wil hij aan de ingezetenen van Castricum vragen een verklaring te ondertekenen, waarmee men zich verbindt bij de oprichting van een gasfabriek verbruiker te zijn van naar keuze lichtgas en/of kookgas.

18 juni 1909

Lambertus Antonius van Benthem, caféhouder van wat later ‘De Oude Schimmel’ is gaan heten, verzoekt B&W te bevorderen dat zijn vergunning wordt overgeschreven ten name van zijn meerderjarige dochter Hendrika van Benthem, zonder beroep en thans bij hem inwonende.

Hij stelt dat hij met het oog op zijn leeftijd de zaken niet goed meer kan waarnemen; dat zijn koffiehuis een der oudste, grootste en meest bezochte in de gemeente is, waarvoor vergunning is verleend reeds vóór 1881; dat het ligt in het voornaamste gedeelte van de gemeente en de halte is voor de stoomtram Alkmaar-Haarlem; dat bijna alle vergaderingen, bijeenkomsten en dergelijke op elk gebied daar steeds plaats hebben; dat naar zijn bescheiden mening zijn lokaliteiten deel uitmaken van een inrichting voor maatschappelijk verkeer.

Dit verzoek wordt door B&W op 26 augustus 1909 verleend, waarbij is bepaald dat de vergunning uitsluitend zal gelden voor twee lokaliteiten (gelagkamer en koffiekamer).

29 juni 1909

Verkiezing van twee nieuwe leden van de gemeenteraad wegens periodieke aftreding: Cornelis Spaansen en Jan Twisk.

26 augustus 1909

Het rooms-katholieke kerkbestuur van St.-Pancratius verzoekt een vergunning tot het bouwen van een nieuwe kerk met pastorie op het terrein kadaster sectie C, nummer 323 en 333 en tevens tot het slopen van de bestaande kerk en pastorie. Deze werken zullen worden uitgevoerd naar het ontwerp van de architecten Joseph Cuypers en Jan Stuyt te Amsterdam.

7 september 1909

De gekozen nieuwe raadsleden Gerrit Kuijs Pz. en Piet J. Valkering worden beëdigd en geïnstalleerd. Vervolgens wordt Valkering tot wethouder gekozen.

Jaarboek 33, pagina 115

Er wordt gediscussieerd over het geven van ‘vrije en orde’ oefeningen (gymnastiek) op school. De raad is hiertegen vanwege de hoge kosten, vindt dat de overige leervakken hieronder zullen lijden en ook vanwege het feit dat de kinderen hier in de gunstige omstandigheid verkeren dat zij buiten schooltijd genoeg in de frisse lucht en op het open veld kunnen bewegen. Een verzoek zal worden gericht aan Gedeputeerde Staten tot ontheffing van het geven van gymnastieklessen voor een periode van vijf jaar.

De Gedeputeerde Staten hebben op 11 november afwijzend beschikt over het verzoek tot ontheffing van het geven van vrije en orde oefeningen. Dit heeft tot gevolg dat zoveel mogelijk de terreinen bij de scholen voor de oefeningen geschikt worden gemaakt.

22 september 1909

Jacob Lute wordt benoemd tot telefoonbesteller voor 25 gulden per jaar; de kosten, die per telegram in rekening worden gebracht, bedragen 10 cent bij een half uur gaans vanaf het telefoonkantoor en 15 cent voor meer dan een half uur.

28 september 1909

De heer Bakker richt een officieel verzoek aan de gemeenteraad om hem concessie te verlenen voor de oprichting en exploitatie van een steenkolengasfabriek volgens de voorwaarden die bij Burgemeester en Wethouders (B&W) waren ingediend. Bakker werd daarbij geholpen door zijn vriend A.C. Lafeber, directeur van het gemeentelijk waterleidingbedrijf in Den Helder.

29 september 1909

De negende 10-jarige volkstelling is gehouden. De woningen hebben voor de gehele gemeente een doorlopend huisnummer beginnend bij 1 en eindigend op 536. Het aantal woningen en personen per wijk is als volgt:

A Kerkbuurt, aantal woonhuizen: 148, bewoners: 693
B Oosterbuurt aantal woonhuizen: 54, bewoners: 250
C Duinderbuurt aantal woonhuizen: 160, bewoners: 803
D Brabantsche Landbouw en Duinontginning aantal woonhuizen: 17, bewoners: 101

hierbij komt de Stichting Duinenbosch:
aantal woonhuizen: 11, bewoners: 43
paviljoens:
aantal woonhuizen: 6
verpleegden:
bewoners: 148
inwonend personeel:
bewoners: 55
subtotaal: aantal woonhuizen: 17, bewoners: 246

E Noord- en Zuid-Bakkum: aantal woonhuizen: 60, bewoners: 324
F Schulpstet en Noordeinde: aantal woonhuizen: 61, bewoners: 302

Totaal: aantal woonhuizen: 517, bewoners: 2719

13 oktober 1909

Het hulptelegraaf en hulptelefoonkantoor te Castricum wordt opengesteld. De klerk der Posterijen en Telegrafie D. Jonker is aangewezen voor instructie van het personeel.

Een verordening tot het heffen van begrafenisrecht voor het begraven op de algemene begraafplaats bij de dorpskerk te Castricum is door de gemeenteraad vastgesteld. Voor het begraven van een persoon zijn de tarieven leeftijdsafhankelijk:

• boven 12 jaar: 2,50 gulden
• van 1-12 jaar: 1,25 gulden
• beneden 1 jaar: 0,60 gulden
  

26 oktober 1909

De commissie van bestuur over het gesticht Duin en Bosch vestigt naar aanleiding van ingekomen klachten de aandacht op de slechte staat van het onderhoud van de Stationsweg betreffende het gedeelte tussen het station en de overweg naar Duin en Bosch en acht het gewenst dat er langs die weg enige lantaarns worden geplaatst ten gerieve van de talrijke personen die zich ’s avonds langs die weg moeten begeven.

De gemeente geeft als oorzaak de overvloedige regen en het veelvuldig gebruik van de weg door vrachtrijders voor vervoer van mest. De gemeente wil op vier punten elektrische verlichting aanbrengen als de elektrische leiding vanaf Duin en Bosch naar het station kan worden geleid.

11 november 1909

Cornelis Stolk doet het gemeentebestuur een aanbieding om acetyleenlicht aan te leggen voor straatverlichting. Hij is bereid om een lantaarn als proef bij zijn werkplaats aan De Duinkant te plaatsen voor rekening van de gemeente. De Raad besluit het aanbod voor kennisgeving aan te nemen en eerst het voorstel van de heer Bakker voor een concessie van een gasfabriek tot een einde te brengen. Uiteindelijk wordt de toepassing van acetyleengas afgewezen, omdat het niet voor andere doeleinden dan verlichting geschikt is.

31 december 1909

De gemeenterekening over het jaar 1909 telt aan ontvangsten 25.539 gulden en aan uitgaven 26.117 gulden, zodat er een nadelig saldo is van 578 gulden.

Simon Zuurbier