Uit de Schermeer
De naam Schermer is al heel oud. Wij kennen de naam tegenwoordig als de uitgestrekte polder ten Oosten van de stad Alkmaar. De naam Schermer wordt al in het jaar 1063 genoemd als naam van een nabijgelegen plaats. De Schermer, vroeger ‘De Schermeer’ genoemd, was vooral de naam van het grote meer, dat reeds in de middeleeuwen gevaar opleverde voor de oeverbewoners. Tegenover de voortschrijdende afkalving van de oevers werden in die periode reeds maatregelen getroffen. Door een groepje kapitaalkrachtige ondernemers werd vanuit Alkmaar de bedijking en droogmaking van de Schermer georganiseerd en gefinancierd. In het jaar 1635 werd de nieuwe polder drooggelegd. Een jaar later werd een nieuw wapen voor de Schermer in gebruik genomen, dat als volgt is geregistreerd: ‘op groen een aanziende engel houdende in de rechterhand een zwaard en in de linkerhand een schild van blauw, beladen met een gouden molen.’ Als titel is het meegegeven : Schermeer’s Beschermer. Het symboliseert een engel, die als beschermer optreedt tegen het gevaar van het water.
Zoals dat voor veel plaatsnamen geldt, kwam ook de naam Schermer als familienaam in omloop. Deze naam kan gegeven zijn door plaatsgenoten aan mensen, die afkomstig waren uit de Schermer of vòòr de drooglegging kwamen van het Schermereiland (het gebied tussen de meren Beemster en Schermer). Zo kan deze familienaam op verschillende plaatsen zijn ontstaan en gegeven zijn of aangenomen zijn door personen, die geen enkele familierelatie met elkaar hebben.
Zo vinden we de eerste Schermer van onze Castricumse familie in 1672 in de Bergermeer. Er is ook een uitgebreide R.K. familie Schermer, woonachtig in en om de stad Hoorn. Deze familie is terug te voeren tot ene Willem Pietersz Schermer, omstreeks 1670 geboren in Hoorn. Er zijn ook R.K.geslachten Schermer te vinden in Wormerveer en Zaandam. Tussen deze vier geslachten kon geen onderlinge verwantschap worden aangetoond. In Noord-Holland bestaan ook enkele niet-R.K. geslachten Schermer, waarmee evenmin verwantschap bestond.
De verspreiding van de familie Schermer in Nederland
Aan de hand van de gegevens van de meest recent gepubliceerde volkstelling uit 1947 kan worden nagegaan hoe de familie Schermer in dat jaar over Nederland was verspreid. Er woonden in 1947 in ons land 727 mensen met de naam Schermer. Het overgrote deel, 477, woonde in de provincie Noord-Holland; op de tweede plaats komt de provincie Zuid-Holland met 205 personen, waarvan bijna allen in de steden Rotterdam (101) en Den Haag (75). Buiten Noord- en Zuid-Holland komt de naam Schermer in de overige provincies nauwelijks voor (minder dan 10).
In Noord-Holland wonen de meeste Schermer’s in Castricum en Amsterdam met elk 61 naamgenoten. Op de 3e plaats komt Zaandam met 38 personen. De gemeenten in Noord-Holland met 10 of meer naamgenoten zijn: Alkmaar(29), Hoorn(28), Haarlem(15), Wormer(15), Beemster(13), Limmen (13), Nibbixwoud (13), Hoogwoud (11), Twisk (10), Velsen (10) en Zijpe (10).
Naast Schermer komt in 1947 in Nederland ook de naam Schermers voor met in totaal 71 personen, waarvan het overgrote deel in Zuid-Holland woont (23 in Dordrecht). Waarschijnlijk is er geen samenhang van deze familienaam met de naam Schermer.
Van de Castricumse familie Schermer bestaat voor zover nagegaan geen familiewapen.
De familie Schermer in Castricum.
De Castricumse familie Schermer is terug te voeren tot Willem Pieterszoon Schermer. Van deze Willem is weinig bekend. Bij een eigendomsoverdracht in 1672 woont hij in de Bergermeer. Willem is naar schatting geboren omstreeks 1635. Hij was getrouwd met Trijntje Jacobsdochter Dekker. Uit dit huwelijk komen de zoons Aris, Cornelis en Pieter. Van deze drie kinderen is Cornelis relatief jong overleden, een zoon Jan nalatend. Van deze Jan Corneliszoon Schermer is verder niets bekend. Pieter woont in het centrum van Egmond aan den Hoef aan het Mallegat, is gehuwd met Aagje Maartensdr Bestert en overlijdt kinderloos in 1713.
Het geslacht Schermer wordt voortgezet door zoon Aris. Deze Aris Willemszoon Schermer is naar schatting omstreeks 1660 geboren. Hij trouwt in 1684 in Bergen met Trijn Jansdochter uit Schagen. Aris koopt in 1694 een huis en erf gelegen aan de toen zogenoemde Lijweg op de Achterhoef , een plaats in het centrum van Egmond aan den Hoef, ruim honderd meter ten westen van de Herenweg, tegenover de R.K. kerk. In dit huis heeft Aris met zijn gezin gewoond. Hij koopt in de loop der jaren nog enkele percelen land, waaronder in 1703 een stuk land genaamd Roodenburgh, ter groote van ongeveer 2 morgen en gelegen tegenover zijn huis aan de Lijweg. Beschreven is een conflict dat hij had met de Graaf van Portland, houtvester van Holland en West-Friesland en met Pieter Hop, baljuw van de Egmonden, over het eigendom van een aantal zware iepen, op de (veronderstelde) grens van zijn land.
Aris heeft drie zoons, Willem, Jan en Pieter, waarvan Jan het geslacht zal voortzetten. Willem en Pieter hebben waarschijnlijk geen nageslacht, van hen is niets meer aangetroffen.
Jan Ariszoon Schermer werd geboren omstreeks 1685. Hij huwde in 1712 met Grietje Ruijgenwerf, dochter van Floris Ruijgenwerf en Sijbrechtje Doeven. Het echtpaar krijgt acht kinderen, waaronder drie zoons, waarvan voor zover bekend alleen Floris Schermer, geboren in 1715 in Rinnegom, het geslacht zal voortzetten.
Floris Janszoon Schermer trouwde in 1750 met de Heemskerkse Antje Hendriks Diemeer. Kort voor zijn huwelijk kocht hij in het Heemskerkerduin boerderij Zuidendt met een stal vee. Deze boerderij bestaat nog steeds en staat aan het verlengde van de Hondsbosseweg.
Na het overlijden van Floris Schermer in 1777 doet zoon Jan het werk op de boerderij en sticht na zijn huwelijk in 1781 zijn gezin. De kinderen van Jan Florisz Schermer en Hillegonda Knaap gaan verschillende richtingen uit. De oudste zoon Floris is veehouder in de Egmondermeer; zijn nakomelingen hebben zich vooral in Alkmaar gevestigd. Zoon Jan is winkelier en tabaksverkoper en woont aan de Laat te Alkmaar; hij heeft geen nageslacht. Dochter Maartje trouwt met Jan de Ruijter en blijft op boerderij Zuidendt in het Heemskerkerduin wonen. Zoon Klaas Schermer gaat wonen in de Duinderbuurt in Heemskerk. Deze tak wordt voortgezet door zijn zoons Jan en Dirk Schermer, die na hun huwelijk in resp. 1845 en 1840 op het Noordend en in de Oosterbuurt in Castricum gaan wonen. Beide broers vormen de stamvaders van de Castricumse familie Schermer.
A.G.P. Sminia-Wouters, S.P.A. Zuurbier, Werkgroep Oud-Castricum, Jaarboekje 17 (1994)
Dit jaarboek geeft de gedetailleerde uitwerking van de afstammelingen van Klaas Schermer, met veel familiefoto’s.
