Oud-Castricum is een organisatie in beweging. Stond 2018 vooral in het teken van de verbouwing van ons gebouw De Duynkant, de eerste maanden van het jaar 2019 draaiden vooral om het rapport dat door onze vrijwilliger Rob van Weert is opgemaakt op verzoek van het bestuur. Het rapport ‘Oud-Castricum, klaar voor de toekomst’ kwam tot stand na vele interviews die Rob heeft gehouden met de vrijwilligers. Een van de belangrijkste elementen die uit het rapport naar voren kwam, is dat er behoefte bestaat aan een ‘tussen-bestuurslaag’.
Op 6 mei is het rapport gepresenteerd aan de vrijwilligers, waarbij door Rob een toelichting is gegeven. Dit rapport is unaniem door de vergadering van de vrijwilligers aanvaard. Een belangrijke uitkomst was het verbeteren van de communicatie tussen en met de taakgroepen. Het bestuur heeft vervolgens de aanbevelingen tot zich genomen en de voorgestelde tussenlaag ingevoerd. Deze laag wordt vanaf dat moment bezet door de bestuursleden Cor Smit en Rino Zonneveld. Zij zullen zich vooral bezighouden met het uitvoeren van de doelstellingen van de stichting.
Het dagelijks bestuur
In mei is het secretariaat van Oud-Castricum overgegaan van Albert Lourens naar Folkert Bangma. Peter Sibinga (voorzitter), Folkert Bangma (secretaris) en Theo Admiraal (penningmeester) vormen het dagelijks bestuur.
Redactie jaarboek
De eerste maanden is ook veel energie gestoken in de problematiek rondom de bezetting van de redactie van het jaarboek. Mede door hulp van de ‘oudgedienden’ Simon Zuurbier en Niek Kaan is de uitgifte van het jaarboek nooit echt in het gedrang gekomen. Op 1 november is het 42e jaarboek uitgereikt aan mevrouw Chaja Kause-van Bergen. Haar oorlogservaringen staan centraal in het artikel ‘Achter de voordeur’ dat door Peter Mol werd geschreven. Aan het eind van het jaar is het, na een oproep in de nieuwsbrief, gelukt een goede bezetting te krijgen van de redactie voor de komende jaarboeken.
Tenaamstelling
Er is besloten om in het maatschappelijk verkeer de naam ‘Werkgroep Oud-Castricum’ te vervangen door ‘Oud-Castricum’. De websitenaam, e-mailadressen en de nieuwsbrief (in- en extern) zijn hierop al aangepast.
Kijk op gedeelte Dorpsstraat richting Bakkerspleintje en omgeving. Dorpsstraat 52, 54, 56 in 1955. Collectie Oud-Castricum. Toegevoegd.
Tentoonstellingen
De thema’s van de tentoonstellingen waren:
Luchtfoto’s van Castricum. Het viel de vrijwilligers van Oud-Castricum al enige jaren op hoe enthousiast bezoekers altijd staan te puzzelen bij enkele luchtfoto’s. Nu dus een flinke dosis. Daar werd lang op getuurd en dat leidde tot veel overleg bij de bezoekers.
Groeten uit Castricum; Dit was de titel van de zomerexpositie, mede gericht op de toeristen. Er was in samenwerking met een MBO-school een grote strandstoel gemaakt. Andere vrijwilligers maakten een bord, waarachter de bezoekers konden gaan staan om een foto te laten maken.
Plekken van plezier; Deze tentoonstelling was overeenkomstig het thema van de Open Monumentendagen 2019. Met foto’s en teksten werden diverse plekken van vermaak uit ons dorp geëtaleerd. Ze riepen veel herinneringen op.
Open dagen
In de zomerperiode van 2019 is er een pilot geweest met als thema ‘alle zondagen open’. Hoewel niet gebleken is dat er heel veel behoefte aan is, wordt hieraan misschien toch een vervolg gegeven.
Historisch informatiecentrum De Duynkant. Geversweg in Castricum, 2018. Collectie Oud-Castricum. Foto Ted Telleman. Toegevoegd.
De Duynkant
Na de verbouwing van ons onderkomen wordt er door een aantal vrijwilligers nog steeds hard gewerkt aan de herinrichting van het gebouw. De zolder wordt praktischer ingedeeld om objecten beter en meer vindbaar en beter geconserveerd te bewaren. De tentoonstellingsruimte is voorzien van een geluiddempend plafond.
Topografie en inwoners van Castricum door de eeuwen heen
De taakgroep Cultuur en monumenten wil met dit project starten. Dit behelst het zichtbaar maken van het veranderend wegenpatroon van 1813 tot heden en het inventariseren van eigendommen, land, enzovoorts, gebaseerd op kadastrale gegevens en veldnamen. Het doel is inzicht te geven in armoede en welvaart en bedrijvigheid van Castricumse bewoners.
Jaarboek 43, pagina 118
Er is door vrijwilligers van Oud-Castricum al zeer veel basismateriaal verzameld en vastgelegd in veldnaamoverzichten en oud-rechterlijke archieven (ORA) en stambomen.
Interieur bomvrije schuilkelder aan de Helmweg bij Kijk Uit. De schuilkelder of bunker werd in de oorlog door de Gemeente Amsterdam voor opslag van schilderijen uit het Rijksmuseum gebruikt. Onderschrift bij de foto: Schuilkelder der Gemeente Amsterdam te Castricum. Een der uitschuifbare rekken met werken van Vincent van Gogh. Onder in het midden Toulouse-Lautrec. Collectie Oud-Castricum. Toegevoegd.
Enkele gebeurtenissen in chronologische volgorde:
Samenwerking met Bibliotheek Kennemerwaard leidde vanwege het Rembrandtjaar tot bezoek aan de kunstbunker aan de Helmweg op 30 maart, met een maximum van vijf groepen van tien bezoekers. Zowel Catherine Cormon, conservator van Filmmuseum Eye, als John Heideman, historicus, vertelden voluit over de filmopslag en de historie van de bunker, waar in de Tweede Wereldoorlog de Nachtwacht tijdelijk werd opgeslagen.
Op 9 mei was er, in samenwerking met de bibliotheek, een lezing over schilderkunst door Martijn Pietersen, wederom vanwege het Rembrandtjaar. Het boeiende verhaal ging over het gebruik van sjablonen in de schilderkunst, want als je goed kijkt zie je vaak dezelfde violen, kannen en hondjes op werken van verschillende meester-schilders.
Tijdens de groei- en bloeiperiode in de zomer waren er werkdagen voor onze vrijwilligers in de Gulle Tuin, de insectenvriendelijke tuin rondom De Duynkant. De tuin is zo genoemd, omdat achterlangs het gebouw de Gulleweg liep.
Op 17 augustus kwam een delegatie van Historisch Amstelland op bezoek met vragen over archeologie.
Wim de Goede gaf op 5 oktober een uiteenzetting over middeleeuws schilderen met als titel: ‘De weg naar Rembrandt’. Ook deze activiteit werd samen met de bibliotheek georganiseerd vanwege het Rembrandtjaar.
Op 14 oktober vond de jaarlijkse donateursavond plaats, die deze keer werd gehouden in het Clusius-college. Voor de pauze gaf Jan de Koning, oud-dorpsgenoot en archeoloog, een lezing over de vroege middeleeuwen in Castricum. Na de pauze werden er negen van de achttien unieke films over de geschiedenis van Castricum en Bakkum getoond, die alle zijn geproduceerd door Henk Waal en Rino Zonneveld. Onderwerpen zijn onder andere het huis te Castricum en Kronenburg, de dorpskerk, het railvervoer, de slag bij Castricum, archeologie, de naam Castricum en de Tweede Wereldoorlog. Inmiddels zijn de films te bewonderen op het YouTube kanaal van Oud-Castricum.
Bij afdeling 3 van de Archeologische Werkgemeenschap Nederland werd op 22 oktober een lezing gehouden in Zaandijk over Castricumse archeologie.
In november is in De Duynkant de film ‘Hoe het hier reilt en zeilt’ gedraaid, met meer dan vierhonderd bezoekers. De gelijktijdig gehouden wervingsactie heeft 25 nieuwe donateurs opgeleverd.
Het jaar 2019 eindigt met 43 vrijwilligers, 1.187 donateurs en 688 abonnees van de digitale nieuwsbrief.
Het bestuur ziet het jaar 2020 met optimisme tegemoet.
Het jaar 2017 stond grotendeels in het teken van de viering van het 50-jarig bestaan van de werkgroep, waarvoor een jubileumcommissie werd samengesteld. Met name het buurtenproject was een van de zeer geslaagde activiteiten. Daarnaast bestond er veel aandacht voor de presentatie van een historische canon en twee bijzondere tentoonstellingen die in het kader van het jubileum werden gehouden. Een ander hoogtepunt was de start van de uitbreiding van De Duynkant.
Gerard Veldt (links) en Peter Sibinga slaan de eerste plaal voor de uitbreiding van De Duynkant.
Enkele gebeurtenissen volgen nu in chronologische volgorde:
17 januari: eerste buurtavond over Castricum in 1967 in de Juliana van Stolbergschool.
21 februari: overhandiging van de omgevingsvergunning voor de verbouwing van De Duynkant door wethouder Marcel Steeman aan voorzitter Peter Sibinga.
7 mei: opening van de tentoonstelling ‘Vervaagd Agrarisch Verleden’ in de boerderij van Twisk in de Dorpsstraat.
16 mei: presentatie van de Historische Canon van Castricum en Bakkum door Ernst Mooij in het gemeentehuis en overhandiging van het eerste exemplaar aan burgemeester Mans. Ook vertoning van de jubileumfilm van Hans Kinders.
20 mei: opening van de tentoonstelling ‘Castricumse Streken’ in Galerie Streetscape in de Dorpsstraat.
20 juni: lezing van schrijfster Petra Boers bij Boekhandel Laan over de seksuele revolutie in de jaren (negentien)zestig als onderdeel van de buurtavond voor het centrum van Castricum.
22 juni: ondertekening van de opdracht aan A.C. Borst Bouw voor de uitbreiding van De Duynkant.
9 september: overhandiging door wethouder Marcel Steeman aan voorzitter Peter Sibinga van het benodigde bedrag voor het dendrochronologisch onderzoek van drie stolpboerderijen.
29 september: slaan van de eerste paal voor de verbouwing van De Duynkant door voorzitter Peter Sibinga en penningmeester Gerard Veldt, tevens voorzitter van de bouwcommissie.
17 oktober: laatste vertelbijeenkomst van het buurtenproject in de wijk Noordend.
20 oktober: presentatie van het 40e Jaarboek in Hotel Restaurant Fase Fier en uitreiking van het eerste exemplaar aan Simon Zuurbier die met Niek Kaan afscheid neemt van de redactie.
3 en 4 november: slotfeest in en rond Geesterhage als afsluiting van de jubileumactiviteiten met optredens van de cabaretgroep van Dick Groot, The Frogs en DJ Sunfield, een fiets/fotospeurtocht met vossenjacht, een foto-expositie en een bakwedstrijd.
23 november: donateursavond in theater Koningsduyn met een lezing van Hans van Weenen, getiteld ‘Oorsprong Castricum ontdekt’.
Burgemeester Mans met naast hem Pauline van Vliet en voor de winnaars van de bakwedstrijd. V.l.n.r. Benjamin Schaafsma, Dania Klaver en Annika Bavius.
De activiteiten van de werkgroep zijn ingedeeld in tien taakgroepen, waarvan hierna een verslag volgt:
Jaarboek 41, pagina 114
Amateur-archeologen actief in de tuin van het Strandvondstenmuseum.
Archeologie (Rino Zonneveld) In De Duynkant werd bijna wekelijks gewerkt aan de analyse en conservering van recent gevonden archeologische objecten, meestal voortgekomen uit metaaldetectie.
Cursusaanbod De Archeologische Werkgemeenschap Nederland bestaat uit afdelingen. Castricum valt onder afdeling 9 Noord-Holland Noord; Zaanstreek valt onder afdeling 3 en Beverwijk/Heemskerk onder afdeling 4. Afdeling 9 geeft het blad Polder9eest uit. Rino Zonneveld en Menno de Boer, van respectievelijk Afdelingen 9 en 3, hebben aan het eind van het jaar 2016 een basiscursus archeologie samengesteld. De cursus was vooral gericht op archeologie in het Oer-IJ-gebied. De cursus werd afgesloten met de uitreiking van het certificaat Basiscursus Archeologie aan de 28 cursisten, waaronder vijf leden van Oud-Castricum.
Vergaderingen, lezingen en excursies Er zijn in het kader van de archeologie vergaderingen en lezingen van stichting Oer-IJ en Huis van Hilde bezocht. Rino Zonneveld heeft deelgenomen aan vergaderingen van de vereniging AWN afdeling 9 Noord-Holland Noord en heeft zich aangemeld als lid van het bestuur. De cultuurhistorie en archeologie zijn ook in 2017 vertegenwoordigd door Rino Zonneveld in het Cultuurplatform van de gemeente Castricum om het college te adviseren. Op 7 juni is de tentoonstelling Gouden Middeleeuwen in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden bezichtigd. Op 10 juni is door twee leden een bezoek gebracht aan Castellum de Hoge Woerd om zich te verdiepen in de Romeinse limes, waaronder het Romeinse schip De Meern 1. Op 10 augustus is er door Rino Zonneveld een excursie georganiseerd voor de dames met de Rode Hoed langs de oevers van het Oer-IJ en de kastelen in Heemskerk en de Zanddijk. Op 18 november is er als uitje metaal gedetecteerd in Gelderland in Erichem nabij Buren. Op 4 december heeft overleg plaatsgevonden met NMF Erfgoedadvies over relatie amateurs en opgravingen en signaleringen naar bevoegd gezag. Een vervolg zal in 2018 plaats vinden.
Ondersteuning archeologie gebonden activiteiten Op 26 januari is een gedenksteen voor Willi en Leo (Duitsers) bij de kerk aan de Zuidkerkenlaan in Limmen onthuld.
Jaarboek 41, pagina 115
Op 8 april werd de landelijke vergadering van de AWN gehouden in Castricum en daarvoor is na de jaarvergadering door circa 45 mensen in drie groepen gewandeld langs de conflictarcheologie (WO-2 en 1799) en het vermeende schip op de Zanderij. Vanuit AWN 9, de ontvangende afdeling, gidste Rino Zonneveld. Op 25 mei was Expeditie Oer-IJ, een wandeling georganiseerd door Stichting Oer-IJ en Le Champion. Op Begraafplaats Duin en Bosch gaf Ernst Mooij uitleg en bij de Zanderij archeologen van Oud-Castricum. Amateur-archeologen van Oud-Castricum hebben geholpen bij Zuiderloo te Heiloo. Deze opgraving over een gebied van ruim 9000 vierkante meter leverde een rijkdom aan vondsten en kennis op. De vondst van een bronzen bijl uit circa 1500 voor Chr. was voor onze detectorspecialist Ron van Wezop een topvondst en haalde kranten en journaal van TV-NH. Verder hebben leden van Oud-Castricum geholpen bij een succesvolle amateuropgraving van AWN 3 in de schuur van Zonjee aan de Meldijk in Uitgeest. Tevens bij Waterrijk (Egmond-Binnen), waar onder meer een waterput is ontdekt. Op 8 september is in Bakkum in de natuurtuin bij de Duinweg een waarderend onderzoek gedaan naar bewoningssporen, omdat er aanwijzingen waren van bewoning in Karolingische tijd. Er werd een muntvondst gedaan die duidt op aanwezigheid van Vikingen in Bakkum. Het Huis van Hilde heeft in oktober dit thema opgepakt. Op 10 oktober is er dendrochronologisch onderzoek verricht om ouderdom van het vierkant van boerderijen aan de Breedeweg te bepalen. Piet Blom heeft dit samen met gemeente gepresenteerd in 2018. Op 14 oktober is er meegedaan aan de Nationale Archeologiedagen.
Diversen
Op 20 juli is de presentatie fietsrouteboekje Oer-IJ van Stichting Oer-IJ en Abel Life bijgewoond.
Archief (Peter Levi) Het verwerken en ontsluiten van al het aanwezige archiefmateriaal is een continu proces. Ook dit jaar heeft de werkgroep weer veel nieuw materiaal verkregen als boeken, foto’s, landkaarten, voorwerpen en plattegronden met betrekking tot de historie van Castricum en Bakkum. Ook het afgelopen jaar zijn onze online collecties/beeldbanken veel bezocht. De fotobeeldbank is de meest bezochte van alle zes die er nu online staan. Afgelopen jaar zijn er drie nieuwe collecties/beeldbanken bij gekomen. Er is een start gemaakt met het ontsluiten van de bevolkingsregisters, wat een tijdrovende klus zal zijn. Ook is er een beeldbank gekomen met advertenties van winkels en bedrijven. We faciliteren het Strandvondsten-museum met het laten zien van krantenstukjes met betrekking tot strandvondsten. Er is gewerkt aan het uitzoeken van het papieren archiefmateriaal dat deels ondergebracht kan worden bij het Regionaal Archief Alkmaar. De laatste maanden van het jaar is er veel werk verzet met het voorbereiden van de verbouwing van ons pand. Er komt een goede archiefruimte voor al onze papier- en beeldarchieven.
Aanbieding van het eerste exemplaar van het 40e Jaarboek door voorzitter Sibinga aan Simon Zuurbier.
Archiefonderzoek en jaarboek (Simon Zuurbier) Het 40e Jaarboek werd gepresenteerd op 20 oktober 2017. In dit jaarboek staat het oprichtingsjaar 1967 van de Werkgroep Oud-Castricum centraal. Zoals ieder jaar zijn er daarnaast diverse onderwerpen beschreven in het 120 bladzijden tellend boek. Simon Zuurbier heeft, na 40 jaar de redactie van de jaarboeken te hebben geleid, deze functie per 1 januari 2018 neergelegd.
Enkele werkgroepsleden verrichten wekelijks onderzoek in het Regionaal Archief in Alkmaar. Historische gegevens over Castricum worden digitaal vastgelegd. De gegevens betreffende de geschiedenis en stamboom van meerdere Castricumse families zijn opgespoord. Ook is er onderzoek verricht voor onderwerpen in het jaarboek. Het overnemen van het archief van de Castricumse notaris Stuyt (1925-1935) werd afgerond. In het Noord-Hollands Archief in Haarlem en Westfries Archief in Hoorn vond onderzoek plaats naar gegevens van onroerend goed en families uit Castricum. Kadastrale registers en archieven van notarissen werden geraadpleegd.
In april 2017 hield de werkgroep een zeer geslaagde workshop ‘Schrijven over geschiedenis’. Deze werd geleid door Mirjam Janssen, historisch journalist. Er waren acht deelnemers, waaronder drie leden van Oud-Castricum. Joke Admiraal is vervolgens tot de redactie toegetreden.
Beheer en onderhoud (Gerard Veldt) In afwachting van de start van de nieuwbouw is in 2017 slechts het hoognodige onderhoud uitgevoerd. Eind september is na de start van de nieuwbouw de meterkast als eerste uitgebreid en eind december werd begonnen aan de elektrische- en verwarmingsinstallatie. Tijdens de bouw hebben de leden van de bouwcommissie regelmatig overleg gevoerd. Theo Sneekes, die op 1 februari 2018 plotseling overleed, nam daarin het voortouw. De werkzaamheden zijn nauwgezet gevolgd en er is overleg geweest met aannemer A.C. Borst. Er een commissie benoemd die zich met de inrichting van De Duynkant is gaan bezighouden.
Jaarboek 41, pagina 116
Al met al is er heel veel werk verzet door vele mensen binnen de werkgroep en het resultaat is fenomenaal. Financieel is de nieuwbouw binnen de begroting gebleven. Wel is er een aantal wensen blijven liggen, zoals het opknappen van de entree en het vernieuwen van de keuken.
Cultuurhistorie en monumenten (Don van Lier) Landgoed Duin en Bosch Oud-Castricum was vanuit de taakgroep vertegenwoordigd in het overleg met Parnassia en met de zorginstelling Dijk en Duin. De film die onder auspiciën van Oud-Castricum door twee amateurfilmers over de transformatie van Duin en Bosch wordt gemaakt, is een meerjarenproject. In 2017 werd er ook aan gewerkt. Op uitnodiging van de Werkgroep Oud-Castricum en de Stichting Behoud Alkmaardermeeromgeving zijn op 4 maart een groot aantal raad- en carrouselleden tijdens een rondleiding over het landgoed Duin en Bosch geïnformeerd over diverse problemen.
Oud-Castricum heeft bezwaar geuit tegen de vroegere Clinghe als locatie voor sociale woningbouw, omdat de vooruitgeschoven positie en de hoogte van de gebouwen en de benodigde parkeerplaatsen het monumentale karakter en de positie van het A-gebouw ingrijpend zullen aantasten. De werkgroep heeft alternatieve locaties voorgesteld. De gemeenteraad heeft gekozen voor de Clinghe.
Erfgoedwet en Omgevingswet Samen met de Stichting Behoud Alkmaardermeeromgeving heeft de taakgroep in januari een bijeenkomst georganiseerd naar aanleiding van het in werking treden van de Erfgoedwet op 1 juli 2016 en de Omgevingswet die naar verwachting in 2019 of 2020 zal volgen. De presentatie werd verzorgd door Anita van Breugel, deskundige op het gebied van cultuurhistorie en monumenten en sinds 1 januari 2016 werkzaam in het samenwerkingsverband van de BUCH-gemeenten (red: Bergen, Uitgeest, Castricum en Heiloo).
Tankval Op 8 februari bracht een gezelschap waaronder vertegenwoordigers van Oud-Castricum een bezoek aan het restant van de tankval achter Bakkum. Sinds 2012 heeft de gemeente Castricum de tankval opgenomen in de lijst van ‘Monumentwaardige terreinen en structuren’. Er dreigt een goede vislocatie verloren te gaan en er is sprake van verwaarlozing van een cultuurhistorisch monument. Met belanghebbende partijen wordt gewerkt aan een plan van aanpak.
Historische Canon van Castricum Vanuit de taakgroep is de ‘Historische Canon van Castricum en Bakkum’ tot stand gekomen. Op 16 mei, 50 jaar na de oprichtingdatum van de Werkgroep, is het eerste exemplaar door de voorzitter aan burgemeester Mans aangeboden.
Presentatie van de Historische Canon van Castricum en Bakkum. V.l.n.r.: burgemeester Mans, Ernst Mooij en Peter Sibinga.
Stichting Castricums Monument ons een zorg De Stichting Castricums Monument Ons een Zorg heeft op 25 maart in de dorpskerk haar voorlopige plannen gepresenteerd ter verbetering en de herinrichting van de omgeving van de dorpskerk aan de Dorpsstraatzijde. De taakgroep steunt de stichting hierin en heeft op uitnodiging tijdens de presentatie een tentoonstelling geplaatst.
Boerderij Kronenburg Om de komende tien jaar boerderij Kronenburg voor verder verval te behoeden, is een offerte aangevraagd voor het noodzakelijkste onderhoud. Begin augustus is de kostenopgave doorgegeven aan de eigenaar en aan andere betrokken partijen, waaronder de gemeente en de provincie. Hiervan is nog geen resultaat bekend.
Open Monumentendag Op 9 september vond op Dorpsstraat 11, in de tentoonstellingsruimte achter de boerderij ‘Finus coronat opus’ (red: Latijn: ‘Het einde kroont het werk’ oftewel ‘Eind goed, al goed’), de opening plaats van het monumentenweekend. Dit sloot goed aan bij de door Ernst Mooij georganiseerde tentoonstelling ‘Vervaagd agrarisch verleden’. Tijdens het monumentenweekend werden door de taakgroep op landgoed Duin en Bosch vier rondleidingen gegeven.
Dendrochronologisch jaarringenonderzoek De renovatie in 2016-2017 van de grote boerderij aan de Bredeweg 75/77 gaf aanleiding tot het uitvoeren tot dendrochronologisch (red: jaarringen in bomenhout) jaaronderzoek. Bij de opening van het open monumentenweekend deelde wethouder Steeman mee dat de gemeente, als jubileumgeschenk aan de werkgroep, alle kosten voor haar rekening neemt. In aanwezigheid van Dieuwertje Duijn, specialist in archeobotanie bij Archeologie West-Friesland te Hoorn, zijn de boringen op 10 oktober uitgevoerd door dendroloog Sjoerd van Daalen uit Deventer. Voor een onderzoek aan boerderij Kronenburg heeft de dendroloog op aanvraag een kostenopgave gedaan.
Gebiedsontwikkeling Zanderij Medio 2017 is gestart met een participatietraject betreffende het gebied Zanderij-Noord. De taakgroep was deelnemer. De verwachting is dat de bollenteelt op termijn zal verdwijnen. In de kadernota Zanderij-Noord wordt vastgelegd onder welke voorwaarden toekomstige (natuur)ontwikkelingen in het gebied kunnen plaatsvinden.
Jaarboek 41, pagina 117
Verkiezingsprogramma’s In augustus 2017 hebben de historische verenigingen van Akersloot, Limmen en Castricum een model-programma op het gebied van cultuurhistorie geschreven en aangeboden aan alle plaatselijke politieke partijen. In de meeste programma’s is aan dit beleidsterrein aandacht besteed.
Monumentenraad De Monumentenraad, waarin ook Oud-Castricum vertegenwoordigd is, heeft in een brief aan de gemeenteraad en aan het college van burgemeester en wethouders zijn ongenoegen geuit over de uitvoering van het erfgoed- beleid. Deze brief heeft tot gevolg gehad dat de relatie met het extern adviesbureau werd verbroken. In samenspraak met de historisch verenigingen is een nieuwe start gemaakt, waarbij de taakgroep Cultuur en Monumenten mede is betrokken.
Cor Smit (links) en Hans Boot voor de winnende foto van Bakkum.
Educatie (Cor Smit) Doordat het buurten- en scholenproject als grootste jubileumactiviteit heel veel tijd voor de taakgroep in beslag nam, zijn er geen reguliere educatieve werkzaamheden verricht. Het project behelsde vertelbijeenkomsten voor buurtbewoners in de basisschool in de buurt. Op deze bijeenkomst was aandacht voor hoe de buurt eruitzag in 1967 en aandacht voor een bepaald thema. Bewoners konden foto’s inleveren uit 1967 waaruit aan het eind van de maand ‘De foto’ van hun buurt uit 1967 gekozen werd. Deze foto werd uitvergroot in de buurt opgehangen tijdens het jubileumweekend.
Het educatieve deel bestond uit drie lessen. Tijdens de eerste les kwam een ouder iemand in de klas over vroeger vertellen. In een andere les werden eigen interviews uitgewerkt en objecten uit 1967 toegelicht en er was een les waarin kleding gemaakt werd uit 1967. Bijna elke school had een eindpresentatie met een tentoonstelling van wat de kinderen gemaakt hadden. Tijdens deze presentatie mochten ouders en opa’s en oma’s ook op ‘De foto’ van de buurt stemmen. De combinatie van vertelbijeenkomst en educatief project per buurt en op een school pakte goed uit.
Fotografie en film (Peter Levi) Elk jaar komen er regelmatig mensen langs om foto’s van interessante personen of gebouwen aan te bieden of om ze af te geven voor scannen. Afgelopen jaar zijn er circa 1.200 nieuwe foto’s op de Beeldbank geplaatst, waardoor het totaal nu ruim 22.000 bedraagt. Met de Beeldbank zijn bijna dagelijks vijf mensen aan het werk.
Veel huidige of voormalige inwoners zijn door het invullen van het reactieformulieren behulpzaam bij het aanvullen of verbeteren van de teksten bij de foto’s op de Beeldbank. Door naar informatie te vragen komen er vaak voor ons onbekende foto’s beschikbaar.
Op 8 april heeft Hans Kinders in De Duynkant een gesprek gefilmd met de uit Canada overgekomen Jan de Winter, zoon van wagenmaker Dirk de Winter.
ICT (Albert Lourens) Door de grote inhaalslag in de twee voorgaande jaren waren er geen grote hardware/software veranderingen nodig. In 2017 is de taakgroep versterkt met Ted Telleman, die ervaring heeft op het gebied van het opbouwen van websites. De taakgroep ICT houdt zich bezig met het inrichten van een zogenaamde NAS-server. Door nieuwe afspeel-apparatuur in het gebouw hoopt men deze server ook als mediaserver in te kunnen zetten. Continu worden alle apparatuur, server, router en NAS naar de laatste softwareversie gebracht. Er wordt geëxperimenteerd met het maken van thuisverbindingen, VPN genoemd. Vele computers zijn identiek geconfigureerd, zodat gebruikers geen ander beeld tegenkomen dan gewend. De website is veiliger door gebruik te maken van een https-structuur. En natuurlijk is er een scala aan kleine gebruiksproblemen opgelost met de inzet van de op afroep beschikbare hardware-technicus Dennis Hein. De taakgroep ICT maakt een beheerplan tot 2022.
PR en website (Hans Boot) Door de viering van het 50-jarig bestaan is Oud-Castricum het hele jaar door volop in het nieuws geweest. Zowel de regionale kranten als de lokale radio- en tv-zender hebben uitgebreid verslag gedaan van de vele jubileumactiviteiten, die met name daardoor een groot aantal deelnemers kenden. Vanzelfsprekend werd er in de media ook aandacht besteed aan de ontwikkelingen rond de uitbreiding van De Duynkant, het dendrochronologisch onderzoek van drie stolpboerderijen en de presentatie van het 40e Jaarboek. Omroep Heemskerk maakte in samenspraak met de werkgroep een film over de renovatie van boerderij Mariahoeve, die in augustus 2017 op 251tv werd uitgezonden.
De nieuwsbrief voor donateurs, waarmee in december 2016 werd gestart, verscheen in 2017 drie keer. Ook was er in het afgelopen jaar weer veel belangstelling voor onze website. In totaal bezochten 22.529 mensen de homepage. Op de Beeldbank werden maar liefst 350.462 foto’s bekeken. Ook de Krantenbank en Boekenbank werden veelvuldig bezocht.
De verkoop van diverse fiets- en wandelrouteboekjes heeft eveneens bijgedragen aan vergroting van de naamsbekendheid van onze werkgroep.
Jaarboek 41, pagina 118
Tentoonstellingen (Erica Brouwer)
Oud over nieuw Vanaf februari tot mei was de tentoonstelling ‘Oud over nieuw’ te bezichtigen. Er was een dertigtal foto’s te zien van huizen en straten van Castricum en Bakkum. De foto’s waren door Peter Levi zo bewerkt dat de oude panden precies tussen latere nieuwbouw stonden. Op de drie open dagen kwamen meer dan 500 mensen af en zij verbaasden zich hoe Castricum op sommige plekken zo veranderd was dat de bewerkte foto bijna een zoekplaatje was.
Vervaagd Agrarisch verleden Mevrouw Twisk, eigenaar van een stolpboerderij in de Dorpsstraat 11, was vanwege de verbouwing van De Duynkant zo vriendelijk in haar schuur gastvrijheid te verlenen aan Oud-Castricum voor de tentoonstelling ‘Vervaagd Agrarisch Verleden’. Van mei tot begin september was de tentoonstelling op elke zaterdag- en zondagmiddag te zien. De tentoonstelling, samengesteld door Ernst Mooij, werkgroeplid en een zoon van een Castricumse boerenfamilie, trok meer dan 1.200 bezoekers. De tentoonstelling werd afgesloten met een speciale besloten bijeenkomst voor vroegere en huidige agrariërs in Castricum.
Opening van de tentoonstelling ‘Castricumse Streken‘. Links de wederopstanding van Sijf Portegies en rechts Rino Zonneveld.
Castricumse Streken Een van de activiteiten van het jubileum was een tentoonstelling van werken van Castricumse kunstenaars. Initiatiefnemer Rino Zonneveld heeft samen met enkele anderen geïnventariseerd welke schilderijen, prenten, aquarellen etc. van dorpsgezichten van Castricum en Bakkum nog ergens aan muren hingen of op zolders lagen. Uiteindelijk werden er 450 werken uitgekozen en daarvan werden 225 schilderijen en tekeningen tentoongesteld in de Galerie Streetscape aan de Dorpsstraat 7. De niet geëxposeerde werken konden toch gezien worden in een slideshow met foto’s van Jacques Schermer. De tentoonstelling was van half mei tot half juli te bezichtigen en trok eveneens meer dan 1.200 bezoekers.
De voormalige sigarenzaak van Vader aan de Torenstraat 42 De eigenaren van de zaak, waarin nu een kapsalon is gevestigd, hebben tot en met juli verschillende foto’s van de werkgroep in hun etalage opgehangen. Het is de bedoeling om dat in de toekomst te herhalen.
Bestuur, leden en donateurs
Op 31 december 2017 was het bestuur als volgt samengesteld: – Peter Sibinga, voorzitter; – Albert Lourens, secretaris; – Gerard Veldt, penningmeester; – Cor Smit, lid.
Aan de werkavonden in De Duynkant en andere activiteiten werd door circa 35 leden deelgenomen. Op 31 december kon de stichting rekenen op de steun van 1149 donateurs. Ook in 2017 hebben de werkgroepleden zich ingezet voor het in herinnering houden van de historie van Castricum en Bakkum. Aan onze leden en donateurs komt veel dank toe voor hun bijdrage aan de Stichting Werkgroep Oud-Castricum in het afgelopen jaar.
Hans Boot
Rectificaties 40e Jaarboek
De artikelen in onze jaarboeken zijn mede gebaseerd op interviews of gegevens van derden met het gevolg dat er onjuistheden in kunnen sluipen of dat er feiten worden vergeten. Enkele reacties van lezers op dergelijke onjuistheden zijn hieronder opgenomen.
Blz. 17: De boerderij van Schermer op de foto is niet het pand dat op 20 december 1967 getroffen werd door brand. Deze stolp is namelijk later gesloopt en vervangen door een nieuwe die op genoemde datum grotendeels in vlammen opging.
Blz. 19: Bij de foto van de opgraving in 1995 in de Oosterbuurt staat dat er een skelet van een vrouw uit de 4e eeuw is gevonden. Het moge duidelijk zijn dat het om een paard gaat en niet om ‘Hilde’.
Blz. 29: Genoemde schelpenvisser heette geen Klaas maar Kees van den Berg.
Genoemde rectificaties ìjn al opgenomen in de digitale versie van de betreffende jaarboek artikelen.
Naast de gebruikelijke taken hebben de werkgroepleden in 2016 veel tijd besteed aan de uitwerking van de plannen voor de uitbreiding van het gebouw De Duynkant. Er werd een commissie ingesteld voor de viering van het 50-jarig jubileum van Oud-Castricum in 2017. De vacature van voorzitter van het bestuur werd ingevuld door de benoeming van Peter Sibinga.
Voorzitter Peter Sibinga (links) overhandigt het eerste exemplaar van het 39e Jaarboek aan Aad de Wit.
Enkele gebeurtenissen volgen nu in chronologische volgorde:
10 februari: de werkgroep neemt de coördinatie van de groep Verhalenvertellers over van Stichting Welzijn Castricum;
20 april: Peter Sibinga wordt in de algemene ledenvergadering benoemd tot voorzitter;
28 mei tot en met 5 juni: deelname aan de Week van de begraafplaats door middel van rondleidingen;
21 oktober: presentatie van het 39e Jaarboek in hotel-restaurant Fase Fier en uitreiking van het eerste exemplaar aan Aad de Wit, medeoprichter van de Castricumse Wereldwinkel;
10 november: donateursavond in de Maranathakerk met een presentatie van werkgroeplid Ernst Mooij over de veranderingen op landgoed Duin en Bosch en een lezing van de heer A.M. Numan over kerken in Noord-Holland;
22 december: verschijning van de eerste Nieuwsbrief van Oud-Castricum voor haar donateurs.
De activiteiten van de werkgroep zijn ingedeeld in tien taakgroepen, waarvan hierna een verslag volgt:
Archeologie (Rino Zonneveld) In De Duynkant is regelmatig gewerkt aan de analyse en conservering van recent gevonden archeologische objecten, meestal voortgekomen uit metaaldetectie.
Er is in mei hulp geboden bij een educatief project van 2 VWO Bonhoeffer leerlingen over de slag bij Castricum in 1799, waarbij er langs de slagvelden werd gefietst. In juli gaf de werkgroep voorlichting over het Oer-IJ op het Zomerfestival bij Marquette in Heemskerk.
Fysieke ondersteuning werd geboden bij proefsleuf Oosterzand te Heiloo en bij de proefsleuven Zuiderloo te Heiloo gedurende ruim twee zomermaanden. In december gebeurde dat in Egmond-Binnen bij Waterrijk. In Castricum vond een amateuropgraving plaats bij de Heemstederweg, waar een mooie ringfibula is gevonden.
Er is samengewerkt met het Huis van Hilde over een pop-up archeohotspot en de nationale archeologiedagen in oktober. De uitvoering is door Oud-Castricum ondersteund.
Met de gemeente Castricum vond eenmaal overleg plaats over signalering en afstemming van archeologische onderwerpen. Daarnaast werd er samengewerkt met de archeologische regiowerkgroep Oer-IJ en was er actieve betrokkenheid bij de Stichting Oer-IJ.
Door taakgroepleden zijn lezingen en symposia bezocht en er is deelgenomen aan een excursie op Wieringen. In september werd er een presentatie gegeven aan de regionale Lionsclub.
Van belang was het overleg, genaamd ‘Expeditie 1799’, dat in oktober in Schoorl werd gehouden. Deze bijeenkomst van PWN, Staatsbosbeheer, Landschap Noord-Holland en vrijwilligers die actief zijn in de archeologie, had ten doel een plan te bedenken hoe om te gaan met kwetsbaarheid van de archeologica in natuurgebieden door verstuivingen, verschralingen of vergravingen. Het gaat daarbij om cultuurlagen in de bodem van de Oude Duinen en om conflictarcheologie (oorlogen).
Aan het eind van het jaar is een basiscursus archeologie samengesteld. Deze cursus wordt samen met AWN Zaanstreek voor 30 cursisten georganiseerd in 2017.
Archief (Peter Levi) Het verwerken en ontsluiten van al het aanwezige archiefmateriaal is een continu proces. Ook dit jaar heeft de werkgroep weer veel nieuw materiaal verkregen. Het gaat dan om bijvoorbeeld boeken, foto’s, landkaarten of plattegronden en andere zaken met betrekking tot de historie van Castricum en Bakkum.
Jaarboek 40, pagina 118
Behalve de veel bezochte Beeldbank zijn nu ook de boekencollectie en de database met uittreksels van krantenartikelen en andere documenten online te doorzoeken. De laatste categorie is nieuw. Naast de al bestaande krantenartikelen worden hierin nu ook andere archiefdocumenten ontsloten. Het afgelopen jaar zijn er circa 1.500 nieuwe documenten toegevoegd.
Het vervangen van de houten stellingen op de zolder door metalen exemplaren is afgerond. Voor de voorraad oude jaarboeken, die gestaag groeit, is extra ruimte gecreëerd. De materialen op zolder zijn opnieuw gerangschikt. Het opbergen in kasten van voorwerpen die niet in een stelling kunnen liggen, is eveneens voltooid. Er is verder gewerkt aan het uitzoeken van het papieren archiefmateriaal dat niet noodzakelijkerwijs bij Oud-Castricum aanwezig hoeft te zijn en ondergebracht kan worden bij het Regionaal Archief Alkmaar.
Archiefonderzoek en jaarboek (Simon Zuurbier) Het 39e Jaarboek werd gepresenteerd op 21 oktober. De onderwerpen Wereldwinkel en het transportbedrijf De Wit kregen extra aandacht door de uitreiking van het eerste exemplaar aan Aad de Wit.
De wat grotere artikelen in het jaarboek betroffen verder de Castricumse volleybalverenigingen, het Koninklijk Landgoed Bakkum (deel 2), cafés en kasteleins in Bakkum, de huizen en bewoners van de Schoolstraat en de geschiedenis en stamboom van de Castricumse familie Groot.
Ook werd er aandacht besteed aan de Castricumse balladen van Willem Jacobsz. Hofdijk, Castricummers die vochten als zouaaf voor de paus, herinneringen van oud-boswachter Cor Mooij, de dood van Arie Hageman door een kogel van een Duitse soldaat, een praatje met verzamelaar Henk Heideman en als afsluiting de vaste rubrieken: Castricum honderd jaar geleden, het jaarverslag 2015 en de kroniek van 2015.
De basis van het archiefonderzoek is het werk dat wekelijks door enkele werkgroepleden op het Regionaal Archief in Alkmaar wordt verricht. Hoofdzakelijk worden historische gegevens over Castricum digitaal vastgelegd. In het verslagjaar werden gegevens betreffende de geschiedenis en stamboom van de Castricumse families Kaandorp, Schavemaker en Tromp opgespoord. In dat kader werd het werk aan de reconstructie van Castricumse families uit de periode van voor 1811 voortgezet.
Ook werd er onderzoek verricht voor onderwerpen die in het jaarboek worden gepubliceerd (Castricum 100 jaar geleden en cafés in Bakkum). Het overnemen van het archief van de Castricumse notaris Stuyt (1925-1935) werd voortgezet.
In het Noord-Hollands Archief in Haarlem vond ook onderzoek plaats, zowel in de kadastrale registers betreffende de geschiedenis van woningen in de Schoolstraat en Breedeweg, als in het archief van notarissen in Beverwijk, Haarlem, Uitgeest en Velsen voor het overnemen van gegevens over Castricums onroerend goed en families. Met datzelfde doel werd eveneens onderzoek gedaan op het Westfries Archief in Hoorn naar de akten van notaris Gottmer uit Obdam.
Beheer en onderhoud (Gerard Veldt) In en rond De Duynkant zijn er in 2016 diverse reguliere onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Vooral het onderhoud van het buitenterrein vraagt veel tijd, want het groen groeit zo snel dat twee keer per jaar met een motormaaier alles gemaaid moet worden. Het is de bedoeling dat de tuin na de geplande verbouwing een make-over krijgt. De taakgroep is uitgebreid met Bert de Rooij.
In 2016 heeft de bouwcommissie verder overleg gevoerd over de uitbreiding van De Duynkant met de architect, aannemer en de gemeente. Inmiddels is het streefbedrag van circa 160.000 euro beschikbaar. Dit is mede bereikt door een prachtige donatie van 25.000 euro van de Stichting TriArcus uit Heemskerk. De omgevingsaanvraag voor de benodigde vergunning is in december bij de gemeente ingediend. In 2017 starten de onderhandelingen met de aannemer en kan tot aanbesteding worden overgegaan.
Cultuurhistorie en monumenten (Ernst Mooij) De taakgroep Cultuurhistorie en Monumenten volgt nauwlettend de ontwikkelingen op landgoed Duin en Bosch. Tweemaal per jaar vindt met verschillende partijen overleg plaats met vertegenwoordigers van Parnassia en Dijk en Duin. Tegen het bouwplan Oude Parklaan 2, in de directe nabijheid van drie rijksmonumenten, heeft Oud-Castricum bezwaar gemaakt. Helaas is uiteindelijk toch een bouwvergunning verleend voor dit naar onze mening detonerende bouwwerk.
Het grafmonument van Dr. Jacobi is vernield door diefstal van de bronzen stangen. Parnassia Groep, eigenaar van de begraafplaats, heeft het grafmonument laten herstellen. Parnassia liet ook een renovatie- en beheerplan voor de gehele begraafplaats ontwerpen, maar zag af van de uitvoering vanwege de kosten. Het beheer zal beperkt blijven tot het meest noodzakelijke.
Parnassia wil de begraafplaats het liefst afstoten en kwam met het voorstel tot de oprichting van een stichting. Omdat de organisatie er zelf niet in wenste te participeren, heeft overleg daarover niet tot resultaat geleid. Regelmatig krijgt Oud-Castricum nog vragen van nabestaanden en andere geïnteresseerden die veelal beantwoord kunnen worden. Op het landgoed werden meerdere rondleidingen verzorgd, onder andere voor de op Duin en Bosch gevestigde ondernemers en medewerkers van Parnassia.
Samen met de Stichting Alkmaardermeeromgeving heeft de werkgroep eind november bij de verantwoordelijke wethouder gepleit voor meer betrokkenheid van gemeentelijke zijde bij de instandhouding van de natuurlijke en cultuurhistorische waarden van het parklandschap.
Twee amateurfilmers gaan onder auspiciën van Oud-Castricum in eigen beheer een film maken over de transformatie van landgoed Duin en Bosch.
De gemeenteraad heeft ondanks de politieke verwikkelingen op 31 maart het gewijzigde bestemmingsplan Dorpskom behandeld. De schriftelijk en mondeling toegelichte bezwaren van Oud-Castricum tegen het opnemen van een uitbreidingsmogelijkheid van de eeuwenoude dorpskerk werden door een meerderheid van de gemeenteraad niet gedeeld. Het bestemmingsplan maakt een aanbouw mogelijk van 45 vierkante meter met een goothoogte van drie meter of een vrijstaand bijgebouw met dezelfde oppervlakte en een bouwhoogte van vijf meter.
Jaarboek 40, pagina 119
In juni is met een aantal vrijwilligers voor het eerst meegedaan met de Week van de begraafplaats, een initiatief van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen. Met medewerking van de beheerders van de begraafplaatsen van de rooms-katholieke kerk en de oude dorpskerk werden rondleidingen gegeven en informatie verstrekt.
Met de ‘Stichting Castricums Monument ons een Zorg’ is overlegd over het onderhoud van de begraafplaats aan de noordzijde van de dorpskerk en verbetering van het zicht op de kerk.
Het provinciaal monument boerderij Cronenburg is met de daarbij behorende gronden verkocht. Er is overleg gepleegd met de nieuwe eigenaar en een aantal instanties om te komen tot een plan voor het behoud van de boerderij. Dit overleg is nog niet afgerond.
Op initiatief van een vertegenwoordiger van de Castricumse Hengelsportvereniging is gesproken over de verwaarlozing van de Tankval, een restant van de Atlantikwall uit de Tweede Wereldoorlog dat de status heeft van gemeentelijk monument. Getracht wordt de eigenaar Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier te bewegen maatregelen te nemen.
In september heeft met PWN en verschillende andere partijen een vervolgoverleg plaatsgevonden over het uitzichtpunt Papenberg. PWN zet in op de realisatie van een uitzichttoren, de aanleg van een trap vanaf Onderlangs en sluiting van de huidige toegang vanaf het klimduin naar het uitzichtpunt. Er moet nog nader onderzoek plaatsvinden en ook de fondsenwerving zal nog de enige tijd in beslag nemen.
Oud-Castricum is vertegenwoordigd in de gemeentelijke monumentenraad. Mede door verandering in de personeelsbezetting bij de gemeente kon weinig informatie over de voortgang van verschillende zaken worden verkregen. Er moest genoegen worden genomen met de toezegging dat een en ander zal worden uitgezocht.
Educatie (Cor Smit) De leskisten zijn gecontroleerd en aangevuld. Besloten is te wachten met het samenstellen van nieuwe kisten tot er gekozen is voor een andere opzet van een schoolprogramma voor De Duynkant. Werkgroeplid Piet Blom is op bezoek geweest bij de Juliana van Stolbergschool voor een les over de Tweede Wereldoorlog.
Er is hard gewerkt aan onder andere de voorbereidingen van de viering van het vijftigjarig jubileum van de werkgroep. Daaronder valt een buurten- en scholenproject dat start in januari 2017. Het omvat een groot educatief programma voor basisscholen in Castricum en Bakkum (en zelfs in Akersloot en Limmen), waarbij kinderen actief betrokken worden bij het leven in de jaren (negentien) zestig. Tot slot is voor 2017 het educatief programma vastgesteld.
Fotografie en film (Peter Levi) Elk jaar blijkt dat er nog heel veel foto’s van personen en gebouwen als woningen en winkels bestaan die interessant zijn voor de beeldbank. Regelmatig komen er mensen langs die ze aanbieden of afgeven om ze te scannen. Afgelopen jaar zijn er circa 750 nieuwe foto’s op de Beeldbank geplaatst, waardoor het totaal nu ruim 20.000 bedraagt. Door mensen persoonlijk te vragen of zij informatie hebben over een foto komen er vaak nieuwe en voor ons onbekende foto’s beschikbaar. Veel huidige of voormalige inwoners zijn door invulling van reactieformulieren ook zeer behulpzaam bij het aanvullen of verbeteren van de teksten bij de foto’s op de Beeldbank.
ICT (Albert Lourens) Op alle pc’s is in 2016 windows 10 geïnstalleerd. Er is een overheadscanner aangeschaft die de kromming van bladzijden van boeken en kranten corrigeert. Hierdoor hoeft drukwerk niet vlak te worden gedrukt om een goede scan te kunnen maken.
In de werkruimte zijn pc’s, printers, scanners en de NAS herschikt, zodat het werken daarmee is vereenvoudigd.
Om presentaties beter te laten verlopen is een laserpointer aangeschaft, waarmee voorstellingen van powerpoints kunnen worden gestuurd.
De werkgroep is gebruik gaan maken van actuele MS-officepakketten op haar pc’s en ook andere software is geactualiseerd.
Indien nodig werd er door taakgroepleden hulp verleend bij software- en hardwarestoringen.
PR en website (Hans Boot) Zoals gebruikelijk werd er elke maand een persbericht in de kranten geplaatst in verband met de tentoonstellingen op de eerste zondag van de maand. De digitale regiokrant en lokale radio- en tv-zender werden hiervan tevens in kennis gesteld.
In de pers werd aandacht besteed aan de benoeming van de nieuwe voorzitter, inzamelingsacties voor de uitbreiding van De Duynkant, de diefstal van onderdelen van het grafmonument van Dr. Jacobi op de begraafplaats van het landgoed Duin en Bosch, de presentatie van het 39e Jaarboek en de aankondiging van diverse activiteiten in het jubileumjaar 2017.
Jaarboek 40, pagina 120
Op 24 oktober heeft Simon Zuurbier in een uitzending van Radio Castricum het verschijnen van het 39e Jaarboek toegelicht. Hij werd bijgestaan door Dick Groot, als vertegenwoordiger van de in dit jaarboek beschreven familie Groot. In 2016 werd besloten een nieuwsbrief voor donateurs samen te stellen. Het eerste exemplaar werd op 21 december gemaild naar bijna 400 personen die zich hiervoor hadden aangemeld. Ook in het afgelopen jaar was er weer veel belangstelling voor onze website. In totaal bezochten 16.677 mensen de homepage. De Beeldbank werd door 19.976 bezoekers bezocht. Ook de Krantenbank en Boekenbank werden veelvuldig bezocht.
Miep Jacobi opent de tentoonstelling over het leven van haar grootvader Dr. Jacobi.
Tentoonstellingen (Erica Brouwer) Ook in 2016 werden er in De Duynkant diverse wisselende tentoonstellingen gehouden. In januari waren voor de laatste keer de onderwerpen van het Jaarboek 38 te zien.
Tijdens de open dagen in februari tot en met april was de tentoonstelling ‘Dr. Jacobi, geneesheer-directeur van Duin en Bosch’ te bezichtigen. Ernst Mooij deed onderzoek naar het leven van Jacobi en gaf de tentoonstelling vorm. De kleindochter van dr. Jacobi opende de tentoonstelling. Ook andere familieleden waren daarbij aanwezig. De tentoonstelling werd goed bezocht, waaruit duidelijk bleek dat Jacobi voor vele Castricummers een bekende naam en persoonlijkheid is.
Het thema ‘Het strand in het verleden en de toekomst’ van de maanden mei tot en met augustus was niet alleen gericht op de inwoners van Castricum en Bakkum, maar ook op de vakantiegangers. Basis van de tentoonstelling was de lezing over de geschiedenis van het Castricumse strand, ooit gehouden door Hans Boot en Ernst Mooij. De toekomst werd vertegenwoordigd door de organisatie ‘Caan Zee’, die tekeningen presenteerde van hun toekomstplannen. Stof genoeg voor de bezoekers om over te praten!
Het (vakantie)verleden werd mooi geïllustreerd door een film uit eind jaren (negentien) veertig, waarin een Amsterdamse familie een huis voor de vakantie huurde in Bakkum. Anton Visser voorzag de film later nog van commentaar van een ooggetuige, die zich het verblijf van die familie in de Tetburgstraat nog goed herinnerde.
Het thema ‘Grenzen’ van de tentoonstelling van september en oktober sloot goed aan bij de maand van de geschiedenis die hetzelfde onderwerp had. Het begrip werd op verschillende manieren uitgewerkt: gemeentegrenzen, grenspalen, tolhuizen, erfafscheidingen en veekeringen, geografische grenzen, grenzen tijdens WO2, enzovoorts.
Het jaar werd weer besloten met een tentoonstelling met thema’s uit het Jaarboek 39. Die betroffen de geschiedenis van de wereldwinkel, reeds lang verdwenen cafés en kasteleins in Castricum en Bakkum, twee verhalen over de Schoolstraat, de Castricumse familie De Groot en herinneringen van boswachter Cor Mooij. Een film van een interview met hem was eveneens tijdens de tentoonstelling te zien.
Werkgroeplid Erica Brouwer (links) met Karin de Winter voor de etalage met foto’s van Oud-Castricum aan de Torenstraat 42.
De tentoonstellingen in 2016 hebben ruim 1.800 bezoekers getrokken.
Eind 2015 werden de etalages van de voormalige sigarenwinkel van Vader aan de Torenstraat door de huidige eigenaren Paul Versteeg en Karin de Winter aan de werkgroep als fototentoonstellingsruimte beschikbaar gesteld.
Er waren daar over diverse onderwerpen foto’s te zien. De foto’s werden regelmatig gewisseld. Het project zal nog duren tot juni 2017.
Bestuur, leden en donateurs
Op 31 december 2016 was het bestuur als volgt samengesteld:
Peter Sibinga, voorzitter;
Albert Lourens, secretaris;
Gerard Veldt, penningmeester;
Wim Adrichem, lid;
Cor Smit, lid.
Aan de werkavonden in De Duynkant en andere activiteiten werd door circa 35 leden deelgenomen. Op 31 december kon de stichting rekenen op de steun van 1.165 donateurs.
Ook in 2016 hebben de werkgroepleden zich ingezet voor het in herinnering houden van de historie van Castricum en Bakkum.
Aan onze leden en donateurs komt veel dank toe voor hun bijdrage aan de Stichting Werkgroep Oud-Castricum in het afgelopen jaar.
Het afgelopen kalenderjaar stond voor een groot deel in het teken van het verkrijgen van geldmiddelen voor de uitbreiding van het gebouw De Duynkant. Daarvoor werden fondsen geworven en acties gestart onder zowel de plaatselijke ondernemers als de donateurs van de werkgroep. Ook werden er voorbereidingen getroffen voor de viering van het 50-jarig jubileum van Oud-Castricum in 2017.
Kick off van de fondswervingscampagne voor uitbreiding van De Duynkant.
Enkele gebeurtenissen volgen nu in chronologische volgorde:
5 januari: nieuwjaarsreceptie in De Duynkant;
11 januari: presentatie door drie werkgroepleden over het Castricumse strandleven voor de Zondagsociëteit;
20 januari: kick off in De Duynkant van de fondswervingscampagne voor de uitbreidingsplannen van de werkgroep met gemeentebestuurders, ondernemers enzovoorts;
29 maart: rondleiding voor de werkgroepleden in de voormalige jeugdherberg Koningsbosch, die op dat moment verbouwd werd tot hotel;
26 juni: de leden van de werkgroep werden rondgeleid in het in januari geopende archeologiecentrum ‘Huis van Hilde’;
4 en 5 juli: extra openstelling van De Duynkant in verband met het cultuurfestival ‘Uit de kunst in Castricum’;
12 en 13 september: deelname aan het Open Monumentenweekend met demonstraties van oude ambachten in De Duynkant;
23 oktober: presentatie van het 38e Jaarboek in hotel ‘Huize Koningsbosch’ en uitreiking van het eerste exemplaar aan Ton Settels, organisator van de jongerenfietstocht ‘Tour de Flevo’ in de jaren 1950 en 1960. Tevens een presentatie van de inhoud van het jaarboek;
12 november: donateursavond in Geesterhage met een lezing van amateurarcheoloog Frans Diederik over opgravingen in de Castricumse Oosterbuurt en na de pauze een presentatie door Gertruud van der Eng over de eendenkooi in Uitgeest.
De activiteiten van de werkgroep zijn ingedeeld in tien taakgroepen, waarvan hierna een verslag volgt:
Archeologie (Rino Zonneveld) Er is in De Duynkant regelmatig gewerkt aan de analyse en conservering van aanwezige en recent gevonden archeolo-
Jaarboek 39, pagina 116
gische objecten. Onder andere met behulp van metaaldetectoren zijn er in Castricum munten gevonden van het jaar 0 tot nu. Ook is weer het nodige aan materiaal beschreven en aan het provinciaal archeologisch depot geleverd.
In het verslagjaar is voortgang bereikt met het verbeteren van bewaaromstandigheden en conservering. Ondersteuning werd geboden bij opgravingen in Bakkum bij het Jan Miessenlaantje (grondverbetering ten behoeve van Schoonwatervallei), in Castricum in de wijk Albertshoeve (nieuwbouw), bij de Heemstederweg (stal) en aan de Breedeweg (boerderijverbouw), in Uitgeest bij waterberging Benes en in Heiloo bij Zuiderloo (nieuwbouw).
Op De Zanderij vond in juni een zelfstandige opgraving plaats, waarbij een waarderend onderzoek uitsluitsel moest geven over datering van de vondstlocatie. Prachtige geulprofielen leverden helaas geen vondsten op basis waarvan de ouderdom bepaald kon worden. Wel kon uit de opbouw van de aardlagen worden vastgesteld dat het object in de bodem ouder is dan 900 na Christus.
Er is eenmaal overleg geweest met de gemeente Castricum over signalering en afstemming van archeologische onderwerpen. Daarnaast werd er samengewerkt met de archeologische regiowerkgroep Oer-IJ en was er actieve betrokkenheid bij de Stichting Oer-IJ.
Activiteiten die de taakgroep in 2015 heeft gesteund, zijn de ‘Nationale Archeologiedagen’ in oktober met twee dagen lang educatie op het gebied van detecteren, verder een rondleiding in het veld op De Zanderij en een presentatie van het archeologiewerk. Vooral de detectie was zo’n succes dat er voor de toekomst vier mini-detectoren zijn aangeschaft. De activiteiten werden in samenwerking met het Huis van Hilde uitgevoerd.
Archief (Peter Levi) Gewerkt is aan het ontsluiten van al het aanwezige archiefmateriaal. Ook dit jaar heeft de werkgroep weer veel nieuw materiaal verkregen. Het gaat dan om bijvoorbeeld boeken, foto’s, landkaarten/plattegronden en andere zaken met betrekking tot de historie van Castricum en Bakkum. Er is veel informatie over panden die dit jaar digitaal is ontsloten. Naast de veel bezochte beeldbank zijn nu ook de boekencollectie en de database met uittreksels van krantenartikelen online te doorzoeken.
Het vervangen van de houten door metalen stellingen op de zolder is zo goed als afgerond. Ook is er begonnen met het maken van nieuwe kasten om voorwerpen op te bergen die niet in een stelling kunnen liggen. Er is tevens een start gemaakt met het uitzoeken van het papieren archiefmateriaal dat niet noodzakelijkerwijs bij Oud-Castricum aanwezig hoeft te zijn en ondergebracht kan worden bij het Regionaal Archief Alkmaar.
Overhandiging van het eerste exemplaar van het 38e Jaarboek door Peter van Eerden aan Ton Settels (links).
Archiefonderzoek en jaarboek (Simon Zuurbier) Het 38e Jaarboek werd gepresenteerd op 23 oktober en het onderwerp Tour de Flevo kreeg extra aandacht door de uitreiking van het eerste exemplaar aan Ton Settels, een van de leiders van deze fietstocht rondom het IJsselmeer, die vanaf 1957 werd georganiseerd voor de Castricumse jeugd. De wat grotere artikelen in het jaarboek betroffen verder de afdeling Castricum van het Nederlandse Rode Kruis, de kruideniers in het dorp, de Bakkerij en de geschiedenis en stamboom van de Castricumse familie Borst.
Ook werd er aandacht besteed aan het Koninklijk Landgoed Bakkum (deel 1), Castricummers in de VOC, de stranding van de Wilhelmina Frederica, een interview met Engel Twisk, een wandeling met Eli Heimans, een 100-jarig huis op de Hoogeweg en als afsluiting de vaste rubrieken: Castricum honderd jaar geleden, het jaarverslag 2014 en de kroniek van 2014.
De basis van het archiefonderzoek is het werk dat wekelijks door enkele leden op het Regionaal Archief in Alkmaar wordt verricht. Hoofdzakelijk worden historische gegevens over Castricum digitaal vastgelegd. In het verslagjaar werden gegevens betreffende de geschiedenis en stamboom van de Castricumse families Baars, Groot, Kaandorp en Kool opgespoord. In dat kader werd het werk aan de reconstructie van Castricumse families uit de periode van voor 1811 voortgezet. Ook werd er onderzoek verricht voor onderwerpen die in het jaarboek worden gepubliceerd (Castricum 100 jaar geleden en cafés in Bakkum). Het overnemen van het archief van de Castricumse notaris Heenk (1921-1924) en van notaris Schoorell (1638-1666) kwam gereed. Een begin werd gemaakt met notaris Stuyt (1925-1935). Het werk aan de schepenrollen werd voortgezet.
In het Noord-Hollands Archief in Haarlem vond onderzoek plaats, zowel in de kadastrale registers betreffende de geschiedenis van woningen in de Schoolstraat en Breedeweg, als in het archief van notarissen in Beverwijk, Haarlem, Uitgeest en Velsen voor het overnemen van gegevens over Castricums onroerend goed en families. Met datzelfde doel werd ook onderzoek gedaan op het Westfries Archief in Hoorn naar de akten van notaris Gottmer uit Obdam.
Beheer en onderhoud (Gerard Veldt) In 2015 zijn er in en rond De Duynkant diverse reguliere onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Vooral het onderhoud van het buitenterrein is een punt van aandacht. Het groen voor het gebouw groeit zo snel dat alles twee keer per jaar gemaaid moet worden. Het is de bedoeling dat de tuin na de geplande verbouwing een make-over krijgt. De taakgroep wordt sinds 2015 mede ondersteund door Wim Adrichem en René Dijkstra, die zich onder andere hebben beziggehouden met de aanleg van kabelgoten ten behoeve van de automatisering. Bovendien heeft Wim Adrichem de taak van gebouwbeheerder op zich genomen.
Jaarboek 39, pagina 117
Het afgelopen jaar heeft de bouwcommissie niet veel meer kunnen doen dan in spanning afwachten of de diverse inzamelingsacties voldoende middelen zouden opleveren om met de uitbreiding van De Duynkant te kunnen starten. Aan het eind van 2015 was er circa 22.000 euro binnengekomen. Op basis van dit bedrag en de beschikbare eigen middelen kon er verder worden gegaan met de voorbereidingen. In december werd het gemeentebestuur verzocht het bestaande erfpachtcontract aan te passen. Ook volgde er overleg met de architect om tot een nadere uitwerking van de ruimte-indeling te komen, wat moet leiden tot een definitief bouwplan met kostenbegroting.
Cultuur en monumenten (Ernst Mooij) De uit twee personen bestaande Taakgroep Cultuur en Monumenten heeft in 2015 versterking gekregen van twee enthousiaste medewerkers.
In het begin van het jaar bereikte de werkgroep het bericht dat boerderij Kronenburg in andere handen is overgegaan. De zorgen over het behoud van de boerderij zijn daarmee niet minder geworden.
Op landgoed Duin en Bosch hebben verschillende rijksmonumenten andere eigenaren gekregen. Met het oog op toekomstig gebruik dienden deze eigenaren bij de gemeente omgevingsaanvragen in om hun monument te kunnen verbouwen. Tijdens de ter inzagelegging heeft de taakgroep de aanvragen ingezien en zonodig daarop gereageerd. Tegen één nieuwbouwaanvraag in de directe nabijheid van drie monumenten heeft de werkgroep op advies van de taakgroep een bezwaar ingediend, een raadsspreekuur bezocht en is de kwestie voorgelegd aan de bezwaarschriften commissie. Aan het einde van het verslagjaar was nog geen uitspraak van de commissie bekend.
De gesloten begraafplaats van Duin en Bosch is ook een rijksmonument. In verband met iepziekte zijn daar in 2014 en 2015 laanbomen en ook de centraal gesitueerde treur-iep gerooid. Niet alleen door deze noodzakelijke ingreep, maar ook als gevolg van het matige onderhoud, is langzamerhand de toestand van de begraafplaats verslechterd. In een persbericht zijn Parnassia Groep, eigenaar van de begraafplaats, en de gemeente Castricum opgeroepen hun verantwoordelijkheid te nemen en zich het lot van deze verpaupering aan te trekken. Parnassia Groep heeft daarop aan een landschapsarchitect opdracht gegeven om een herstelplan te maken, waarover Oud-Castricum in oktober overleg heeft gehad met de architect. Verder heeft de werkgroep op verzoek van de gemeente enkele straatnamen voorgesteld voor de te bouwen woonclusters op landgoed Duin en Bosch.
Al jaren wachten geselecteerde landschapselementen en landschappelijke structuren op aanwijzing als gemeente- lijke monument door de raad. Ook is nog geen uitvoering gegeven aan het raadsbesluit met betrekking tot de Van Oldenbarneveldweg en omgeving.
Om meer zicht te krijgen op deze en andere zaken vond een gesprek plaats tussen vertegenwoordigers van Oud-Castricum en de monumentenraad met de verantwoordelijke wethouder en een bij de gemeente gedetacheerde medewerkster van het adviesbureau The Missing Link. Het tekort aan arbeidsuren en onvoldoende budget lijken belangrijke redenen te zijn voor de vertraagde voortgang van allerlei erfgoedzaken.
Door bomen op de oostelijke helling van de Papenberg wordt het uitzicht over Castricum en omgeving belemmerd. Op uitnodiging van PWN heeft op 8 juli met acht partijen overleg plaatsgevonden over het herstel van het uitzichtpunt. Het resultaat van de bijeenkomst was het besluit dat er eerst een milieueffectrapportage moet komen om zicht te krijgen op de eventuele recreatiedruk op en rond de Papenberg en het effect daarvan op de natuur.
In de periode dat het voorontwerp bestemmingsplan Dorpskom Castricum ter inzage lag, is er vanuit de werkgroep een inspraakreactie ingediend. Volgens het besluit Ruimtelijke Ordening is vanaf 1 januari 2012 een inventarisatie van de cultuurhistorische waarden verplicht. Naar de mening van Oud-Castricum voldeed het voorontwerp bestemmingsplan ‘Dorpskom Castricum’ onvoldoende aan deze verplichting. In november is het ontwerp bestemmingsplan ter inzage gelegd. Nog steeds biedt het plan onvoldoende bescherming. Daarom heeft de werkgroep een uitvoerige zienswijze bij de gemeenteraad ingediend. In het Jaarboek 2015 heeft de voorzitter zijn bezorgdheid uitgesproken over een mogelijke aanbouw aan de noordzijde van de dorpskerk. Verheugend was het nieuws dat de projectgroep aan de kerkenraad heeft geadviseerd een dergelijk plan niet langer na te streven.
Educatie (Cor Smit) In het afgelopen jaar zijn de leskisten gecontroleerd, geïnventariseerd en schoongemaakt. Alle bevindingen zijn geadministreerd. De meeste kisten zijn niet meer compleet en de opdrachten moeten worden herzien. Er is in oktober een brief uitgegaan naar alle basisscholen in de kern Castricum, waarin wordt meegedeeld dat er in verband met het moderniseren van het leskisten circuit voorlopig geen aanvragen ingediend kunnen worden voor een bezoek aan De Duynkant.
Twee vrijwilligers hebben zich bezig houden met het uitbreiden van de leskisten. Er is ook een ontwerp gemaakt voor een nieuw uiterlijk van de kisten. Regelmatig is hierover vergaderd en zijn de vorderingen bijgehouden.
Ook was er in 2015 contact met educatieve werkgroepen van buiten Castricum.
Fotografie en film (Peter Levi) Er is in 2015 onder andere gewerkt aan het scannen en verwerken van alle foto’s die in de jaarboeken staan. In het verleden werd daarvan geen kopie bewaard voor ons eigen archief. Het is ons, op een paar jaarboeken na, gelukt om ze allemaal op de beeldbank te krijgen.
Elk jaar blijkt dat er nog heel veel foto’s van woningen, winkels en personen bestaan die interessant zijn voor de beeldbank. Regelmatig komen er mensen langs die ze aanbieden, of afgeven om ze te scannen. Afgelopen jaar zijn er circa 2.500 nieuwe foto’s op de beeldbank geplaatst, waardoor het totaal nu ruim 19.000 bedraagt.
Veel huidige of voormalige inwoners zijn door invulling van reactieformulieren ook zeer behulpzaam bij het aanvullen of verbeteren van de teksten bij de foto’s op de beeldbank. Omdat er in Castricum en Bakkum jaarlijks veel verandert, zijn er van alle straten en van elk pand in de oudste straten foto’s gemaakt.
Er is dit jaar een begin gemaakt met het ontsluiten van onze filmcollectie, waarmee in 2016 verder wordt gegaan.
Jaarboek 39, pagina 118
ICT (Albert Lourens) Doel van de taakgroep ICT is dat werkgroepleden snel en gemakkelijk kunnen werken en dat ze informatie snel kunnen vinden op het nieuwe netwerk (NAS). Ook worden vragen op ICT-gebied beantwoord en acute problemen verholpen.
De volgende verbeteringen zijn gerealiseerd:
Desktopcomputers: Alle desktopcomputers zijn gesaneerd. Nu zijn het pakket LibreOffice en andere standaardprogramma’s op de pc’s geïnstalleerd en bruikbaar. Scannen en afdrukken kan op dezelfde manier op alle pc’s via scanners en printers.
Praktische werkplekken: In de werkruimte, tegen de muur van de keuken, zijn de kabelgoten voorzien van nieuwe stekkerdozen en LAN-aansluitingen. Computerkabels zijn weggewerkt en de plaats van de desktopcomputers is praktischer ingedeeld. De HP-printer en de diascanner zijn geplaatst zonder de bruikbaarheid van de werkplekken te beïnvloeden.
Router en NAS: De WiFi-router is verplaatst en de NAS staat nu niet meer in het zicht.
Projectieapparatuur: Voor presentaties zijn een groot LED-scherm en een geluidsinstallatie aangeschaft en in de werkruimte opgehangen. De nieuwe apparatuur is aangesloten op een desktopcomputer. Er is een gebruiksaanwijzing geschreven, zodat iedereen de apparatuur kan bedienen.
Overheadscanner: Een A3-overheadscanner is aangeschaft om kranten en boeken niet plat te hoeven drukken. De software corrigeert de afbeeldingen op krommingen van het papier. Een gebruiksaanwijzing moet nog worden gemaakt.
PR en website (Hans Boot) In verband met de tentoonstellingen op de eerste zondag van de maand werd er elke maand een persbericht in de kranten geplaatst. De digitale regiokrant en lokale radio- en tv-zender werden hiervan tevens in kennis gesteld. Eveneens verschenen er in diverse kranten berichten over andere activiteiten. Met name werd er in de pers veel aandacht besteed aan de inzamelingsacties voor de uitbreiding van De Duynkant en de zorgen van de werkgroep over de verpaupering van de begraafplaats op het landgoed Duin en Bosch.
Meegewerkt is aan een artikelenreeks in Dagblad Kennemerland over slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op 26 oktober heeft de voorzitter van Oud-Castricum in een uitzending van Radio Castricum het verschijnen van het 38e Jaarboek toegelicht.
Zoals gebruikelijk was er ook in het afgelopen jaar weer veel belangstelling voor onze website. In totaal bezochten 13.974 mensen de homepage en samen bekeken zij 44.643 pagina’s. De beeldbank werd door 17.148 bezoe- kers bezocht die 378.003 foto’s bekeken. De Krantenbank werd 2039 keer bezocht en er werden 65.243 artikelen opgevraagd. De Boekenbank werd 1809 keer bezocht en er werden 11.137 boekbeschrijvingen bekeken.
Tentoonstellingen (Erica Brouwer) De tentoonstellingen waren in het verslagjaar wederom succesvol. Het totaal aantal bezoekers van De Duynkant bedroeg 1.967. Tijdens de open dag in januari was voor de laatste keer de tentoonstelling over het 36e Jaarboek te bezichtigen met onderwerpen als de bibliotheken van Castricum, groenteboeren, de politie en het verzorgingstehuis De Boogaert. Ook werd er over de geschiedenis van De Boogaert een film vertoond van Hans Kinders en Hans Boot.
Op de open zondagen van februari tot en met mei was ‘De Dorpsstraat’ te zien. Bijna 1.000 mensen bezochten de tentoonstelling in De Duynkant, een record in de annalen van de Werkgroep Oud-Castricum. De tentoonstelling bestond uit drie delen: een fototentoonstelling, tekeningen van Nico Lute en een film van Anton Visser. Ook heeft een aantal winkels in de Dorpsstraat een oude foto van hun pand in de etalage gezet. Alle onderwerpen vielen zeer in de smaak bij de bezoekers. De film is na de tentoonstelling op You Tube gezet en is daar nog steeds te zien.
De open dagen in de zomermaanden juni, juli en augustus zijn door de taakgroep Archeologie verzorgd. In juni is de collectie ‘Scherven aan zee’ van de familie Kingma uit Zaanstad getoond. In juli en augustus lag de nadruk meer op munten en kleipijpen. Daarnaast kreeg het publiek op de open dag in juli de gelegenheid om gevonden scherven, munten en botjes te laten determineren door deskundige vrijwilligers. Er was ook een activiteit voor kinderen georganiseerd. Deze konden op het terrein van het Strandvondstenmuseum met een metaaldetector aan de slag.
Dorpsomroeper Gerard Veldt kondigt de activiteiten in het Open Monumentenweekend aan.
Er is medewerking verleend aan het monumentenweekend dat op 12 en 13 september plaats vond. Het thema was oude ambachten die door diverse mensen werden gedemonstreerd. Er is samengewerkt met De Tuin van Kapitein Rommel, het Strandvondstenmuseum, het atelier van het Hof van Kijk-Uit, de dorpskerk, het Dierenduintje en hotel Huize Koningsbosch. De dag begon met trompetgeschal vanaf de toren van de dorpskerk en heraut Gerard
Jaarboek 39, pagina 119
Veldt riep het nieuws om. Bij alle instanties waren twee of meer ambachten te zien: een pottenbakker, glazenier, weefster, schoenmaker, barbier, nettenboeter, schelpenvisser, palingroker, fietsenmaker, imker, spinster, houtbewerker, beeldhouwer, steenovenbakker, kalligraaf, boekbinder of iconenschilder. Op de locaties lagen routekaartjes klaar, verzorgd door de werkgroep die tevens de coördinatie van dit weekend in handen had.
De open dag in oktober was gewijd aan Castricumse venters en ambachtslieden. Ook waren er foto’s te zien van de afgelopen monumentendagen.
De laatste twee maanden van het jaar werden traditioneel verzorgd door de redactie van het jaarboek. De fototentoonstelling gaf een impressie van de artikelen in het 38e Jaarboek.
Naast de tentoonstellingen in De Duynkant waren er ook op andere locaties nog herinneringen aan vroegere tijden te zien. In hotel Huize Koningsbosch werd een kleine expositie ingericht over de eerste jeugdherberg van Nederland die jarenlang in het pand was gevestigd. Daarnaast werd in de etalages van de voormalige sigarenzaak Vader aan de Torenstraat een wisseltentoonstelling gestart over diverse onderwerpen, zoals bijvoorbeeld winkels in de Torenstraat, de sinterklaastijd en activiteiten rond de jaarwisseling.
Bestuur, leden en donateurs
Op 31 december 2015 was het bestuur als volgt samengesteld:
Peter van Eerden, voorzitter;
Albert Lourens, secretaris;
Gerard Veldt, penningmeester;
Hans Boot, lid;
Cor Smit, lid.
Aan de werkavonden in De Duynkant en andere activiteiten werd door circa 35 leden deelgenomen. Op 31 december beschikte de stichting over een kleine 1.200 donateurs. Ook in 2015 hebben de werkgroepleden zich ingezet voor het in herinnering houden van de historie van Castricum en Bakkum.
Aan onze leden en donateurs komt veel dank toe voor hun bijdrage aan de Stichting Werkgroep Oud-Castricum in het afgelopen jaar.
Hans Boot
Demonstratie van oude ambachten
Rectificaties 38e Jaarboek
De artikelen in onze jaarboeken zijn mede gebaseerd op interviews of gegevens van derden met het gevolg dat er onjuistheden in kunnen sluipen of dat er feiten worden vergeten. Enkele reacties van lezers op dergelijke onjuistheden zijn hieronder opgenomen.
Bladzijde 42: Ria Beens is voorzitter van de Bakkerij tot 1 mei 1990; zij werd opgevolgd door Janine Cornel-Draijer.
Bladzijde 49: Het winkelmeisje van Vaalburg heet Rina Tromp.
Bladzijde 115: Wij hebben nagelaten toestemming te vragen voor deze publicatie van persoonsgegevens en hiernaar onderzoek te doen. Onze excuses.
Marcus Wilhelmus (Mark) Borst, geb. Beverwijk 12-5-1968, IT-specialist, was gehuwd Henan (China) 7-5-2008 met Zhang LingFei, gescheiden 14-4-2014, woont samen met dochter Zhang ZiNing in Peking (China). Het overlijden van Anna Christina (Ans) Weberink was 19-12-1994 i.p.v. 19-10-1994.
Deze rectificaties zijn al verwerkt in de digitale versie van de jaarboek artikelen op de website van Oud-Castricum.
Overhandiging van het eerste exemplaar van het 37e Jaarboek door Peter van Eerden aan André Lamme (links).
In 2014 moest Oud-Castricum opnieuw afscheid nemen van een markant werkgroeplid door het overlijden van Wim Hespe. Het jaar stond onder andere in het teken van de uitbreidingsplannen voor het gebouw De Duynkant. De vacature van voorzitter van het bestuur werd ingevuld door de benoeming van Peter van Eerden. De organisatie werd uitgebreid met een taakgroep voor informatie- en communicatietechnologie. Ook konden er vijf nieuwe namen aan de ledenlijst van de werkgroep worden toegevoegd.
Enkele gebeurtenissen volgen nu in chronologische volgorde:
14 januari: in een brief aan burgemeester en wethouders uit de werkgroep haar zorgen over het verval van de boerderij Kronenburg;
13 mei: Peter van Eerden benoemd tot voorzitter;
14 juli: extra ledenvergadering, waarin unaniem akkoord wordt gegaan met het schetsplan en de offerte voor de uitbreiding van De Duynkant;
11 september: overlijden van Wim Hespe;
20 september: excursie naar Etersheim met bezoek aan Het Schooltje van Dik Trom en een rondwandeling door de Etersheimbraakpolder;
24 oktober: presentatie van het 37e Jaarboek in restaurant Mezza Luna en uitreiking van het eerste exemplaar aan voormalig bibliotheekvoorzitter André Lamme. Tevens een presentatie van de inhoud van het jaarboek en vertoning van een film van Hans Kinders over de geschiedenis van zorgcentrum De Boogaert;
13 november: donateursavond in Geesterhage met een presentatie door de werkgroepleden Hans Boot, Ernst Mooij en Cor Smit over het Castricumse strandleven.
De activiteiten van de werkgroep zijn ingedeeld in tien taakgroepen, waarvan hierna een verslag volgt:
Archeologie (Rino Zonneveld) Er is in De Duynkant regelmatig gewerkt aan de conservering van archeologische objecten. Op 4 april wordt het fietsrouteboekje Fietsen door de Heerlijkheden’ dat gemaakt is in opdracht van de gemeente, gepresenteerd in restaurant Het Ruiterhuys te Bakkum. De taakgroep heeft daaraan cultuurhistorische en archeologische bijdragen geleverd.
In het verslagjaar is er ondersteuning geboden bij opgravingen in Limmen, Uitgeest, Schagerbrug en in Heiloo. De activiteiten bestonden uit detecteren, opgraven en het uitwisselen van kennis. In juni wordt informatie geleverd aan een adviesbureau ten behoeve van archeologisch onderzoek van een nieuwbouwlocatie nabij de boerderij Albert’s Hoeve. In oktober wordt de sloop van boerderij Nooitgedacht achter het station nauwlettend in de gaten gehouden, omdat er skeletten uit 1799 zouden liggen. Deze zijn echter niet aangetroffen.
Een lid van de taakgroep neemt in 2014 op persoonlijke titel plaats in Platform Cultuur, dat burgemeester en wethouders adviseert inzake cultuuraangelegenheden.
Er is goed overleg met de gemeente over signalering en afstemming van archeologische onderwerpen. Andere activiteiten die de taakgroep met mankracht heeft gesteund, zijn de ‘Waterdag’ in juni en ‘De Slag Herdacht’ in oktober. In de zomerperiode is er 1799-materiaal (geweer, munten, kogels) uitgeleend aan museum Het Sterkenhuis in Bergen.
In mei 2014 bezoekt een flinke groep de tentoonstelling Gouden Middeleeuwen in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden.
Archief (Peter Levi) Elk jaar krijgt de werkgroep weer veel nieuw materiaal door schenkingen, zoals boeken, kaarten, foto’s en voorwerpen met betrekking tot Castricum en Bakkum. Dit materiaal wordt dan verwerkt en beschreven.
Er zijn veel voorwerpen uit onze collectie geregistreerd in de database. Deze zijn, nadat er foto’s van zijn gemaakt, te bekijken via de website, net als de foto’s.
Het boekenbestand wordt constant aangevuld met nieuw aangeschafte of geschonken exemplaren. De collectie is via de website toegankelijk.
Er is een begin gemaakt met het vervangen van de houten stellingen op de bovenverdieping door metalen. Ook vindt een herindeling plaats van de opgeslagen voorwerpen.
Jaarboek 38, pagina 120
Met het Regionaal archief Alkmaar zijn afspraken gemaakt over het onderbrengen van archiefmateriaal dat niet noodzakelijkerwijs bij ons aanwezig hoeft te zijn. Daar wordt het goed bewaard en zodoende krijgt de werkgroep wat meer ruimte.
Archiefonderzoek en jaarboek (Simon Zuurbier) In oktober 2014 werd het 37e Jaarboek uitgebracht. Een van de grotere artikelen betrof de geschiedenis van de Castricumse bibliotheken. Het eerste exemplaar van dit jaarboek werd uitgereikt aan oud-wethouder André Lamme, die jarenlang bestuurslid was van de bibliotheek.
Verder was er aandacht voor het 50-jarig bestaan van verzorgingshuis De Boogaert, het gezin Jacobi en Duin en Bosch, de groenteboeren in ons dorp, de kosten aan de Sint-Aagtendijk, de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog voor Castricum, namen langs de Schulpvaart, veldwachters en politie (deel 2), de laatste aflevering van de geschiedenis van de Dorpsstraat en zijn bewoners, de plaquette van dokter Leenaers, de geschiedenis en stamboom van de Castricumse familie Bos en tot slot de vaste rubrieken: Castricum honderd jaar geleden, het jaarverslag en de kroniek van 2013.
De uitvoering van het archiefonderzoek is hoofdzakelijk op het Regionaal Archief te Alkmaar, waar wekelijks door enkele leden een aantal uren wordt doorgebracht. Het werk richt zich op het digitaal vastleggen van historische gegevens over Castricum.
In het verslagjaar werd het werk aan de schepenrollen voortgezet en werden gegevens betreffende de geschiedenis en stamboom van de Castricumse families Borst, Castricum, Nanne, Schut en Sprenkeling opgespoord. In dat kader werd het werk aan de reconstructie van Castricumse families uit de periode van voor 1811 voortgezet. Ook werd er onderzoek verricht voor onderwerpen die in het jaarboek worden gepubliceerd (Castricum 100 jaar geleden). Het archief van de Castricumse notaris Heenk (1921-1924) werd voor een deel overgenomen; een begin werd gemaakt met notaris Schoorell (1638-1666).
In het Noord-Hollands Archief te Haarlem vond onderzoek plaats, zowel in de kadastrale registers betreffende enkele woningen als aan het archief van notarissen in Beverwijk, Uitgeest en Velsen voor het overnemen van gegevens over Castricums onroerend goed en families.
Artist impression van de uitbreidingsplannen voor De Duynkant.
Beheer en onderhoud (Gerard Veldt) In 2014 zijn er in en rond De Duynkant diverse reguliere onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Na het herstel van de stormschade van september 2013 is er nog steeds sprake van terugkerende hemelwaterlekkage. Meerdere keren heeft een loodgietersbedrijf hiernaar gekeken, maar de bron van de lekkage is tot op heden niet gevonden.
In 2014 is er in afwachting van de nieuwbouw (waarin plannen zijn opgenomen voor een goede klimaatbeheersing) een ontvochtiger aangeschaft. Dit apparaat staat vanaf de zomer in dat jaar continue aan en heeft ertoe bijgedragen dat de muffe lucht in het archief aanzienlijk wordt weggenomen. Wekelijks kunnen vele liters vocht worden afgevoerd. De resultaten zijn zeer positief te noemen.
In 2014 is de bouwcommissie verder gegaan met de bouwplannen voor de uitbreiding van De Duynkant. Het uiteindelijke resultaat is een door bouwbedrijf AC Borst Bouw en architectenbureau Wilsem&Cabri ontwikkeld bouwplan voor uitbreiding van ons gebouw met een multi-functionele ruimte van 100 vierkante meter. Wij kunnen deze nieuwbouw gebruiken als tentoonstellings-, vergader- en presentatieruimte. Bovendien komt er een geconditioneerde archiefruimte. Binnen de bestaande wet- en regelgeving is het toegestaan om tot genoemde oppervlakte vergunningvrij te bouwen.
Cultuur en monumenten (Ernst Mooij) Voor de taakgroep Cultuur en Monumenten is 2014 een rustig jaar geweest. Samen met de Stichting Alkmaardermeer omgeving zijn onze zorgen aan de gemeente kenbaar gemaakt over de verpaupering van boerderij Kronenburg, nadat deze door vandalisme was getroffen.
Het gezamenlijk streven naar verbetering van het uitzichtpunt Papenberg heeft ook in 2014 niet het gewenste resultaat opgeleverd. Al enige tijd geleden is door de gemeente een nieuwe Erfgoednota vastgesteld, waarin de profit van erfgoed meer centraal is gesteld. De nota moet zijn uitwerking nog krijgen in deelnota’s.
De voorzitter van de werkgroep en Niek Kaan als lid van de Monumentenraad hebben een kennismakingsbezoek afgelegd bij wethouder Pelzer van Cultuur. Er is toen gesproken over de vertraging in de afhandeling van allerlei erfgoedzaken. Twee keer was de werkgroep vertegenwoordigd bij het overleg van Parnassia Groep om geïnformeerd te worden over de herinrichting van het terrein van voormalig Provinciaal Ziekenhuis Duin en Bosch.
Educatie (Cor Smit) De taakgroep Educatie heeft weer veel samengewerkt met de andere taakgroepen van Oud-Castricum. Tijdens de tentoonstelling ‘Castricum en de Eerste wereldoorlog’ waren er vondsten en voorwerpen te bezichtigen die door leerlingen van het Jac. P. Thijsse College in Verdun en omgeving waren verzameld.
Er is medewerking verleend aan het project ‘De Slag herdacht’ in het kader van de jaarlijkse herdenking van de Slag bij Castricum in 1799. Ook heeft de taakgroep een bijdrage geleverd aan het 60-jarig jubileum van het Jac. P. Thijsse College door het verzorgen van tentoonstellingposters, bijeenkomsten met oud-docenten en gesprekken met leerlingen van havo 4.
Jaarboek 38, pagina 121
Met Bibliotheek Kennemerwaard was overleg over het programma voor de tijdelijke tentoonstellingen in de vestiging aan de Geesterduinweg. In juni werden met de Montessorischool uit Castricum fietsexcursies georganiseerd. Tot slot nam de taakgroep voor medewerkers van Dijk en Duin een wandeling door de dorpskern voor haar rekening.
Fotografie en film (Peter Levi) Ook dit jaar zijn er weer veel foto’s door de Castricumse bevolking aangeleverd die een aanvulling geven op het verleden van personen, locaties of panden. Verder komen er nieuwe foto’s binnen door contacten tijdens de voorbereiding van de artikelen voor het jaarboek. Dit jaar zijn er ruim 1.000 nieuwe foto’s aan de beeldbank toegevoegd. In totaal staan er nu bijna 17.000 foto’s op.
Evenals het vorige jaar krijgt de werkgroep veel foto’s binnen via de facebookpagina ‘Je bent Castricummer als…’. Op ons verzoek worden foto’s geleverd, waarna deze worden gearchiveerd en later opgenomen in de beeldbank. Voordat de foto’s op de beeldbank worden geplaatst, worden ze door Thomas Heijjer en Gerrit de Feber geretoucheerd.
Continu worden de teksten bij de foto’s op de beeldbank verbeterd of aangevuld door nieuw verkregen informatie. Ook de bezoekers van de beeldbank leveren regelmatig via een formulier aanvullingen aan op de fototeksten. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om namen van personen die op de foto’s staan of jaartallen.
ICT (Albert Lourens) Voor onze informatievoorziening is in augustus 2014 de taakgroep Informatie- en communicatietechnologie (ICT) opgericht. Doel is dat de werkgroepleden snel en gemakkelijk kunnen werken en dat ze informatie snel kunnen vinden op de nieuwe NAS (Network Attached Storage), de op het netwerk aangesloten opslagcapaciteit. Het doel is ook om vragen op ICT-gebied te beantwoorden en acute problemen te verhelpen.
Door de taakgroep ICT is het ‘Beleidsplan Informatiebeheer Werkgroep Oud-Castricum’ opgesteld. De taakgroep bestaat uit Dennis Hein, Rino Zonneveld, Peter Levi en Albert Lourens. De volgende verbeteringen zijn gerealiseerd:
Centrale gegevensopslag: alle digitale gegevens worden nu gestructureerd opgeslagen op een nieuwe NAS. Alle werkgroepleden hebben de mogelijkheid om van deze opslag gebruik te maken.
Desktop computers: enkele desktopcomputers zijn gesaneerd. Die Pc’s hebben nu hetzelfde startscherm. Daarnaast zijn een nieuw Officepakket en andere standaardprogramma’s op de pc’s beschikbaar. Scannen en afdrukken kan op dezelfde manier op alle pc’s via scanners en printers.
Beveiliging: het bewaken van onze informatie is sterk verbeterd door toepassing van een aantal beveiligingsmaatregelen.
Website WOC: gebreken op de website zijn verholpen.
PR en website (Hans Boot) In verband met de tentoonstellingen op de eerste zondag van de maand werd er elke maand een persbericht in de kranten geplaatst. De digitale regiokrant en lokale radio- en tv-zender werden hiervan tevens in kennis gesteld. Eveneens verschenen er in diverse kranten berichten over andere activiteiten en werd een oproep gedaan om de vacature van voorzitter te kunnen vervullen.
Op 27 oktober heeft een redactielid van Oud-Castricum in een uitzending van Radio Castricum het verschijnen van het 37e Jaarboek en de open dag van 2 november aangekondigd. Twee andere redactieleden deden dat op 30 oktober in het programma ‘De ochtend’ van Radio Noord-Holland.
Zoals gebruikelijk was er ook in het afgelopen jaar weer veel belangstelling voor onze website. Er konden 12.731 bezoeken aan de homepage worden geteld. De populaire beeldbank werd 16.228 keer bezocht.
Veel belangstelling voor de tentoonstelling ‘Het Lager Onderwijs in de jaren ‘50’.
Tentoonstellingen (Erica Brouwer) In 2014 trokken de tijdelijke tentoonstellingen in De Duynkant in totaal 1.763 bezoekers. Tot en met februari 2014 waren drie onderwerpen uit Jaarboek 36 te zien: de ijsbaan, de slagers en de eerste 10 jaar van de carnavalsvereniging.
De tentoonstelling ‘Het Lager Onderwijs in de jaren vijftig’ werd van maart tot en met juni gehouden. Naast de fototentoonstelling werd er een film vertoond van Hans Kinders, waarin Bakkummers en Castricummers van verschillende gezindten vertellen over hun schoolervaringen en hoe zij gevormd werden door school en kerk. Door de foto’s en de film kwamen veel herinneringen naar boven en raakten de mensen geanimeerd met elkaar in gesprek. Het aantal bezoekers van deze tentoonstelling steeg tot een recordhoogte van 729.
Drie werkgroepleden in actie tijdens ‘De Slag Herdacht’ op 5 oktober 2014. Staand: Rino Zonneveld (links) en Rick de Vries. Zittend: Erica Brouwer.
De maanden juli tot en met oktober had de tentoonstelling een wat algemener thema: ‘Castricum en de Eerste Wereldoorlog’. Ons dorp werd weliswaar niet direct geconfronteerd met gevechtshandelingen zoals in de Slag bij Castricum in 1799, maar toch waren de gevolgen van deze oorlog ook in Castricum duidelijk te merken.
Jaarboek 38, pagina 122
In oktober werd de open dag gecombineerd met een fietstocht in en rond Castricum. De tocht voerde langs belangrijke strategische punten tijdens de Slag bij Castricum en de beide wereldoorlogen. Op ieder punt stonden personen in aangepaste kleding die iets vertelden over de functie van die speciale plek in het landschap tijdens een oorlog.
Vanaf november tot en met januari 2015 kwamen de onderwerpen wederom uit het jaarboek: de bibliotheken van Castricum, de groenteboeren, de politie en De Boogaert. De expositie ‘Kranten en drukkers’ uit 2013 was ook het afgelopen jaar enkele weken in de bibliotheek te bezichtigen.
Bestuur, leden en donateurs
Op 31 december 2014 was het bestuur als volgt samengesteld:
Peter van Eerden, voorzitter;
Albert Lourens, secretaris;
Gerard Veldt, penningmeester;
Hans Boot, lid;
Cor Smit, lid.
Aan de werkavonden in De Duynkant en andere activiteiten werd door circa 35 werkende leden deelgenomen. Op 31 december beschikte de stichting over een kleine 1.200 donateurs.
Ook in 2014 hebben de werkgroepleden zich ingezet voor het in herinnering houden van de historie van Castricum en Bakkum. Aan onze leden en donateurs komt veel dank toe voor hun bijdrage aan de Stichting Werkgroep Oud-Castricum in het afgelopen jaar.
Hans Boot
Rectificaties 37e Jaarboek
Deze rectificaties zijn inmiddels bijgewerkt op de website van Oud-Castricum.
De artikelen in onze jaarboeken zijn mede gebaseerd op interviews of gegevens van derden met het gevolg dat er onjuistheden in kunnen sluipen of dat er feiten worden vergeten. Enkele reacties van lezers op dergelijke onjuistheden zijn hieronder opgenomen.
Bladzijde 7: Onder de foto rechtsboven staat onder andere Ada Liefting; dit moet Marijke Leijgraaf zijn.
Bladzijde 35: Sint-Aagtendijk: ‘de verstoeling had jaarlijks plaats op Sint-Odulphus (12 juli)’. Deze datum was ontleend aan het standaardwerk over de Abdij van Egmond van pater J. Hof (1973). Jacob Brakenhoff uit Beverwijk kwam met de juiste datum: de feestdag van Sint-Odulphus is op 12 juni.
Bladzijde 51: Op het artikel over de groenteboeren kwam van familieleden van Bertus Beentjes als reactie dat hij niet acht kinderen had, maar zes, waarvan vijf zoons en een dochter. Daarnaast wordt zijn broer Gerrit niet in het verhaal genoemd. Deze Gerrit heeft ongeveer 25 jaar voor de zaak gevent. Dat geldt ook voor broer Kees, waarvan Bertus vertelde dat hij alleen de winkel aan de Torenstraat runde.
Bladzijde 79: Cor Druijven woont niet meer op Dorpsstraat 132.
In 2013 ontvielen de werkgroep drie markante leden: voorzitter Frans Duffhues, Lien Steeman en Loek Zonneveld. Zij zijn van grote betekenis geweest voor Oud-Castricum.
Ook in het afgelopen jaar hebben de werkgroepleden zich ingezet voor het in herinnering houden van de historie van Castricum en Bakkum. Met medewerking van Oud-Castricum is met behulp van crowdfunding een film gerealiseerd over de Slag bij Castricum in 1799. Een ander voorbeeld is de in december voltooide restauratie van het grafmonument van Dr. Jacobi op de begraafplaats van Duin en Bosch. Het college van burgemeester en wethouders stemde in principe in met de uitbreiding van het gebouw van de werkgroep.
Enkele belangrijke gebeurtenissen volgen nu in chronologische volgorde:
3 juni: overlijden Hans van Deelen, medeoprichter van Oud-Castricum;
25 juli: overlijden voorzitter Frans Duffhues;
21 september: excursie naar Broek in Waterland;
6 oktober: première van de film ‘Soldaat onder het zand’ van Pauline van Vliet over de Slag bij Castricum in 1799;
9 oktober: overlijden van Lien Steeman;
13 oktober: rondleiding in huis Nijenburg in Heiloo;
17 tot en met 19 oktober: ‘Effe buurten’, nostalgische avonden in hotel Borst met medewerking van Oud-Castricum;
25 oktober: uitreiking van het 36e Jaarboek in Johanna’s Hof in Bakkum aan Ronald Snijders, voorzitter van de Vereniging Kennemer IJsbaan en Jan Boesenkool, vroegere eigenaar van Drukkerij Boesenkool. Tevens een presentatie van de inhoud van het jaarboek en vertoning van twee films van Hans Kinders over 80 jaar Kennemer IJsbaan en de Castricumse drukkers en kranten;
6 november: schriftelijke principetoestemming van burgemeester en wethouders om De Duynkant uit te breiden;
11 november: presentatie van het bordspel ‘Dorpsduel’, waaraan de werkgroep heeft meegewerkt;
14 november: donateursavond in Geesterhage met een lezing van de Castricumse bioloog Rolf Roos over historische kaarten van de duinen van Noord-Holland;
13 december: overdracht van het gerestaureerde grafmonument van Dr. Jacobi door Oud-Castricum aan de directeur van het ziekenhuis Dijk en Duin.
De activiteiten van de werkgroep zijn ingedeeld in negen taakgroepen, waarvan hierna een verslag volgt.
Archeologie (Rino Zonneveld) De taakgroep Archeologie van de werkgroep Oud Castricum bestond in 2013 uit vijf leden. Rino Zonneveld maakt deel uit van de taakgroep Beleving van de Stichting Geopark Oer-IJ. In 2013 hebben er zeven bijeenkomsten van deze groep plaatsgevonden. In mei is een vrij zeldzaam 17e-eeuws Russisch reisicoon gevonden, dat mogelijk afkomstig is van de Engels-Russische invasie in 1799.
Werkgroep Oer-IJ
De Werkgroep Oer-IJ bestaat uit circa 14 leden uit de gehele regio Oer-IJ. Oud-Castricum is vertegenwoordigd in deze werkgroep en heeft belangrijke raakvlakken met deze organisatie.
Aan de gemeente is enkele malen advies uitgebracht bij op handen zijnde verstoringen van het bodemarchief. In maart is er op de Zanderij tot driemaal toe uitgebreid detector onderzoek geweest. Hieruit zou de aanwezigheid van een beschoeide geul en lading van een schip kunnen blijken. Over de voorlopige bevindingen zijn in maart en april lezingen gegeven door Martin Meinster van het bedrijf Empec in samenwerking met Ron van Wezop van Oud-Castricum. In mei is er overleg geweest met de gemeente betreffende het uitvoeren van een waarderend onderzoek naar voorwerpen ter datering van de vermoede resten op de Zanderij. Er vond in juli overleg plaats met de gemeente Castricum betreffende archeologie en het beleid. De cultuur- en archeologieadviseurs van de gemeente hebben een rondleiding gehad langs interessante archeosites in de gemeente.
Nauwlettend zijn door Tom de Kleijn, Louis Oppenheimer, Ron van Wezop en Willem Visser de verrichtingen in het landschap gevolgd bij de waterberging Benes in Uitgeest. Op basis van detectorvondsten is in 2014 het onderzoek voortgezet. De vondsten zijn onder andere munten, een fibula en scherfmateriaal. Bij de aanleg van een beregeningsinstallatie is in de gebieden Bakkum-Noord en Egmond-Zuid door de werkgroep geassisteerd voor de archeologische aspecten. Er zijn op 140 cm diepte ploegsporen en streep-band aardewerk aangetroffen uit de late bronstijd – vroege steentijd.
Jaarboek 37, pagina 112
Er is een bijdrage geleverd aan het in 2014 uit te geven fietsboekje ‘Fietsen door de Heerlykheden Castricum, Akersloot, Limmen en Bakkum’. Ook is er meegewerkt aan en geadviseerd bij het tot stand komen van de film ‘Soldaat onder het Zand’ en de inrichting van de gelijknamige tentoonstelling in De Hoep. Rond die tijd werd er in de duinen een skelet van een Russische soldaat uit 1799 gevonden.
In september werd er in het Hof van Kijk-Uit een lezing archeologie verzorgd voor het Castricumse Ondernemers Verbond onder de titel ‘Oude meuk van vergeten voorouders’. Daarnaast is er deelgenomen aan de activiteiten behorende bij het bouwoffer en de eerste paal van ‘Het huis van Hilde’ en is meegewerkt aan de archeocontactdagen, die tevens in het teken staan van het te bouwen provinciaal Archeologisch Informatiecentrum te Castricum. Meer dan 300 kg archeologisch materiaal werd gedetermineerd en naar het provinciaal depot gebracht. Er wordt in ons gebouw nog steeds gewerkt aan de conservering van archeologisch materiaal.
Archief (Peter Levi) Elk jaar krijgt de werkgroep weer veel nieuw materiaal door schenkingen, zoals boeken, kaarten, foto’s en voorwerpen met betrekking tot Castricum en Bakkum. Dit materiaal wordt dan verwerkt en beschreven. Er is een begin gemaakt met het registreren van de voorwerpen uit onze collectie. Deze zijn straks met foto te bekijken via de website, net als de foto’s. Het boekenbestand wordt constant aangevuld met nieuw aangeschafte of geschonken exemplaren. Onze collectie is nu ook via de website toegankelijk. Al jarenlang worden de artikelen uit het Nieuwsblad voor Castricum, die wij vanaf 1966 in ons bezit hebben, met uittreksels ontsloten in een database. Nog niet alles is ingevoerd, maar circa 6400 artikelen zijn nu via de website te bekijken.
Archiefonderzoek en jaarboek (Simon Zuurbier) Door enkele leden van de werkgroep werd meerdere keren per week een bezoek gebracht aan de archieven. In de meeste gevallen betrof dit het Regionaal Archief te Alkmaar. Het werk bestond vooral uit het digitaal overnemen van de historische gegevens over Castricum. Met name werd gewerkt aan het overnemen van de schepenrollen uit de periode van voor 1811 en akten met transacties over onroerend goed en personen in Castricum van notarissen uit de regio in de periode 1860-1920. Ook werd gezocht naar gegevens voor de vaste rubriek ‘Castricum honderd jaar geleden’ in het jaarboek.
Voor het opzetten van de geschiedenis en stamboom van Castricumse families werden eveneens vele gegevens opgespoord. Aandacht werd besteed aan de families Schut, Limmen en Castricum. Verder werden gegevens uit verschillende bronnen gebruikt voor de reconstructie van Castricumse families voor 1811. Op het Noord-Hollands Archief in Haarlem is vooral onderzoek in de kadastrale registers uitgevoerd naar enkele percelen in de Dorpsstraat.
Overhandiging van de eerste exemplaren van Jaarboek 36 door Gerard Veldt aan Jan Boesenkool (links) en Ronald Snijders.
Het 36e Jaarboek werd in oktober 2013 uitgebracht en bevatte weer vele uiteenlopende onderwerpen. Het openingsartikel betrof de geschiedenis van de Vereniging Kennemer IJsbaan naar aanleiding van de viering van het 80-jarig jubileum. Andere onderwerpen gaan onder meer over Castricumse kranten en drukkers, de gereformeerde kerk, de Maer- of Korendijk, de Carnavalsvereniging, de slagers, de veldwachters en politie, een inbraak met veel geweld, de huzaren van Castricum, de 9e aflevering van de Dorpsstraat en het 100-jarig bestaan van bouwbedrijf A.C. Borst. Helaas moest vanwege ruimtegebrek de geschiedenis en stamboom van de Castricumse familie Bos worden doorgeschoven naar het volgende jaarboek.
De hevige najaarsstorm in 2013 had de nodige schade aan De Duynkant tot gevolg.
Beheer en onderhoud (Gerard Veldt) In en rond De Duynkant zijn diverse reguliere onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Ten gevolge van de storm, die in het najaar over Nederland raasde, is een dikke boom op ons gebouw gevallen. De schade bedroeg 3.500 euro, die echter door de verzekering werd gedekt.
De bouwcommissie is verder gegaan met de bouwplannen voor de uitbreiding van De Duynkant. Omdat het gebouw in het bestemmingsplan Buitengebied valt, bleek een
Jaarboek 37, pagina 113
bouwvergunning moeilijk te realiseren. In eerste instantie was de gemeente namelijk niet bereid ons toestemming te verlenen in verband met de regels volgens het bestemmingsplan. Na veel overleg is uiteindelijk gebleken dat er tot 90 vierkante meter vergunningsvrij gebouwd mag worden. Toen dit bekend werd, is een Castricumse architect bereid gevonden onze wensen in kaart te brengen en daarna een schetsplan en een maquette te maken. Dit plan werd qua vierkante meters toch groter dan vergunningsvrij is toegestaan. De bouwcommissie hoopt in 2014 tot een definitief plan te komen en dat aan de leden voor te leggen.
Veel aandacht vraagt de klimaat- en vochtbeheersing binnen ons gebouw. Besloten is een ontvochtiger aan te schaffen, maar dit is nog niet de meest optimale oplossing. Vanwege de grote financiële consequenties die een verdere aanpak van deze problematiek met zich meebrengt, wordt gewacht op de verbouwing.
Cultuur en monumenten (Ernst Mooij) Voor het plaatsen van monumenten informatieborden in de kernen Akersloot, Limmen en Castricum heeft de gemeente Castricum medewerking gevraagd van de Monumentenraad en de drie locale historische organisaties. Voor de kernen Bakkum en Castricum heeft Oud-Castricum de teksten en het beeldmateriaal voor tien borden aangeleverd. Op de borden zijn ook QR-codes aangebracht, waarmee met daarvoor toegeruste mobiele telefoons extra informatie opgevraagd kan worden. Wethouder Portegies onthulde de informatieborden op 4 juli tijdens het project ‘Speuren naar schatten’ op het bouwterrein van het Archeologisch Informatiecentrum achter het station.
Start van de bouw van het Archeologisch Informatie Centrum op 4 juli achter het station. In het kader van het project ‘Speuren naar schatten’ gaan scholieren graag op de foto met de kanonniers Jan Brakenhoff (links) en Frank Dam.
Naar aanleiding van een in 2011 ingediend burgerinitiatief door de Stichting tot behoud van natuurlijke en cultuurhistorische waarden in de Alkmaardermeer omgeving heeft deze stichting op verzoek van de gemeente een inventarisatie en een gebiedsbeschrijving van de Van Oldenbarneveldweg en omgeving gemaakt. Daarbij was ook een lid van de werkgroep betrokken. De gebiedsbeschrijving werd op 8 april in de raadszaal aan belanghebbenden en belangstellenden gepresenteerd en op 19 september door de raad vastgesteld. Volgens het raadsbesluit geldt de gebiedsbeschrijving als een toetsingskader bij het beoordelen van omgevingsvergunningen en bij het opstellen van bestemmingsplannen.
In dit ‘Jaar van de Stolp’ is door de Boerderijen Stichting Noord-Holland en de Vrienden van de Stolp medewerking gevraagd voor het ‘updaten’ van de Boerderijen Beeldbank. Waar nodig zijn binnen de kernen Castricum en Bakkum nieuwe foto’s gemaakt en bouw- en verbouwmutaties geïnventariseerd. Daarna is het inventarisatie- en fotomateriaal aan bovengenoemde stichting doorgegeven. Het bestand van Castricumse en Bakkumse (ex)boerderijen bestaat uit 42 stolpen en twee niet-stolpen. Ten gevolge van bouwvalligheid zijn er twee stolpen gesloopt.
De plaquette met de beeltenis van dokter Leenaers is al lange tijd het eigendom van de werkgroep. Om te voorkomen dat deze door de huidige plannen voor (ver)nieuwbouw van Geesterhage in de vergetelheid zou raken, heeft Viva! Zorggroep op 22 november de plaquette weer aan Oud-Castricum overgedragen. Op dezelfde dag is de gedenkplaat in langdurige bruikleen gegeven aan Jan Niemeijer en Annemieke Slaats, de huidige bewoners van het Dr. Leenaershuis aan de Mient 82. Daarmee is de plaquette weer teruggekeerd op zijn oorspronkelijke locatie.
Op vrijdag 13 december zijn de op initiatief van de werkgroep gerestaureerde grafmonumenten van Dr. Jacobi en zijn jong overleden zoon overgedragen aan Parnasia Groep, eigenaar van de oude begraafplaats op landgoed Duin en Bosch. Twee kleinkinderen van Dr. Jacobi waren bij de overdracht aanwezig. De restauratie werd uitgevoerd door de firma Haker Natuursteen te Alkmaar en gesteund door sponsoren.
Educatie (Cor Smit) Rond het educatieve project ‘Het Mysterie van de Koperen Knoop’ werden in april op diverse dagen in De Duynkant activiteiten georganiseerd. Er is geweven en gespind, er zijn houten soldaten geschilderd, uitleg gegeven over objecten uit 1799 en een huzaar te paard kwam over het soldatenleven vertellen. Bijna alle basisscholen uit Castricum zijn langs geweest. Het was een groot succes, waarbij 286 leerlingen werden ontvangen. Op 4 juli werd medewerking verleend aan een manifestatie rond de start van de bouw van Het huis van Hilde. Werkgroepleden hebben die middag diverse archeologische voorwerpen laten zien en spelletjes georganiseerd.
Fotografie en film (Peter Levi) Zoals gebruikelijk zijn er dit jaar weer veel foto’s door de Castricumse bevolking aangeleverd die een aanvulling geven op het verleden van personen, locaties of panden. Ook komen er nieuwe foto’s binnen door contacten tijdens de voorbereiding van de artikelen voor het jaarboek. Wij volgen de facebookpagina ‘Je bent Castricummer als…’ om aanvullende informatie bij foto’s te verzamelen.
Jaarboek 37, pagina 114
Op ons verzoek worden voor ons onbekende foto’s aangeleverd, waarna deze worden opgenomen in de Beeldbank. De al beschikbare foto’s worden allemaal opnieuw bekeken en de bijbehorende beschrijving wordt eventueel aangevuld. De bezoekers van de Beeldbank leveren ook regelmatig aanvullingen aan op de fototeksten. Daarbij gaat het vaak om namen van personen die op de foto’s staan.
PR en website (Hans Boot) Elke maand werd er een persbericht in de kranten geplaatst in verband met de tentoonstellingen op de eerste zondag van de maand. De digitale regiokrant en lokale radio- en tv-zender werden hiervan tevens in kennis gesteld. Eveneens verschenen er in diverse kranten berichten over andere activiteiten en werd een oproep gedaan voor het inzenden van expositiemateriaal. Ook werd er een oproep gedaan voor het werven van nieuwe leden. Zoals gebruikelijk was er ook in het afgelopen jaar weer veel belangstelling voor onze website. Er konden 18.048 bezoeken aan de homepage worden geteld. De populaire beeldbank werd 17.851 keer bezocht en in totaal werden er 431.993 foto’s bekeken. Tot slot werd in de kranten aangekondigd dat de website van de werkgroep heeft meegedongen naar de Geschiedenis Online Prijs.
Tentoonstellingen (Pauline van Vliet) In 2013 trokken de tijdelijke tentoonstellingen in De Duynkant ruim 1400 bezoekers. De tentoonstelling over het Corsotheater, die in november 2012 van start ging, was ook in januari en februari nog te bezichtigen. Tijdens de open dag in februari werd het publiek in de gelegenheid gesteld om oude filmpjes, video’s en dvd’s met herkenbare beelden uit het dorp in te leveren en werden er doorlopend films uit het archief van de werkgroep vertoond.
Van maart tot en met juni was er de tentoonstelling ‘Rondwandelingen door de dorpskern van Castricum’. Voor juli, augustus en september werd gekozen voor een geheel ander onderwerp, namelijk landelijk bekende personen die in Bakkum of Castricum zijn geboren, wonen of gewoond hebben.
Scholieren krijgen van Cor Prins alles te horen over kogels en wapens tijdens het educatieproject ‘Het mysterie van de Koperen Knoop’.
De open dag op 6 oktober stond geheel in het teken van De Slag bij Castricum, die op dezelfde datum in het jaar 1799 plaatsvond. Er waren foto’s te zien van schoolkinderen die meegedaan hadden aan het educatieproject ‘Het Mysterie van de Koperen Knoop’, aangevuld met een impressie van filmer Hans Kinders van de opnames voor de film ‘Soldaat onder het zand’.
De tentoonstelling in november en december was gebaseerd op de artikelen in het 36e Jaarboek. Met name werd er aandacht besteed aan de 80-jarige geschiedenis van de Vereniging Kennemer IJsbaan, waarover Hans Kinders ook een film heeft gemaakt die gelijktijdig in De Duynkant werd vertoond. Daarnaast was er ruim aandacht voor de slagers die het dorp in de afgelopen 100 jaar heeft gekend en de eerste tien jaar van de plaatselijke Carnavalsvereniging.
Tot slot is er door de werkgroep een bijdrage geleverd aan drie externe exposities. In de bibliotheek aan de Geesterduinweg was in augustus en september de fototentoonstelling ‘Groeten uit Bakkum en Castricum’ te bezichtigen. Vanaf oktober werd de tentoonstelling over de oorlog van 1799 in bezoekerscentrum De Hoep gehouden. In november en december was in galerie Sopit aan de Anna Paulownastraat de tentoonstelling te zien over de Castricumse kranten en drukkers, waarover eveneens een artikel in het 36e Jaarboek is opgenomen.
Bestuur, leden en donateurs
Op 31 december 2013 was het bestuur als volgt samengesteld: – Gerard Veldt, waarnemend voorzitter en penningmeester; – Albert Lourens, secretaris; – Hans Boot, lid; – Cor Smit, lid.
Aan de werkavonden in De Duynkant en andere activiteiten werd door circa dertig werkende leden deelgenomen. Op 31 december bedroeg het aantal donateurs ruim 1200. Aan onze leden en donateurs komt veel dank toe voor hun inzet en hun bijdrage aan de Stichting Werkgroep Oud- Castricum in het afgelopen jaar.
Voorzitter:
Bestuurslid:
