4 augustus 2021

Jac. P. Thijsse en het Naardermeer

Door: Eric Bor

Afb. 1. Jac. P. Thijsse. Foto archief Heimans en Thijsse Stichting

Tegelijk met de invoering van de Mammoetwet op 1 augustus 1968, veranderde de naam van de openbare Ulo-school in Jac. P. Thijsse Mavo. Deze school zou uitgroeien tot het huidige Jac. P. Thijsse College. De school is vernoemd naar Jac. P. Thijsse, de natuurvorser die samen met Eli Heimans in 1904 streed voor het behoud van het Naardermeer.

Afb. 2. Het Jac. P. Thijssecollege aan de Bloemen. Foto: Beeldbank Oud-Castricum

Natuur als gebruiksvoorwerp

In de negentiende eeuw werd de natuur nog gezien als een gebruiksvoorwerp. Hout was de grondstof voor vrijwel alles en natuurgebieden moesten wijken voor stadsuitbreidingen, spoorlijnen en wegen. De directeur van de Amsterdamse Stadsreiniging liet zijn oog vallen op het Naardermeer als stortplaats, toen de vuilnisbelt aan de Kostverlorenkade in 1904 vol raakte. De familie Rutgers van Rozenburg, die eigenaar was, wilde de ‘onnutte plas’ wel voor 155.000 gulden verkopen.

Voorstel verworpen

Afb. 3. Het Naardermeer. Foto: Geurt Besselink, Natuurmonumenten

De onderwijzers Jac. P. Thijsse en Eli Heimans hadden in die tijd al tal van boeken over de natuur gepubliceerd. Thijsse had een vaste rubriek in het Algemeen Handelsblad en Heimans schreef voor  de Groene Amsterdammer. Nadat zij over het onzalige vuilnisplan hadden gehoord schreven zijom het publiek wakker te schudden een serie stukjes. Toch kregen hun argumenten in de beraadslagingen van de gemeenteraad niet veel aandacht. De discussie ging in de vergadering van 14 december 1904 vooral over de kosten, de volkshygiëne en de te verwachten moeilijkheden en risico’s. Uiteindelijk verwierp de raad het voorstel tot aankoop van het meer met een verschil van maar twee stemmen. Het huisvuil zou voortaan verbrand worden.

Openbare verkoop

Op 15 april 1905 werd de ‘Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland’ opgericht, met Jac. P. Thijsse als bestuurslid. De openbare veiling van het Naardermeer op 29 mei 1905 verliep teleurstellend voor de familie Rutgers van Rozenburg, want geen enkel bod haalde het bedrag, dat Amsterdam had willen betalen. Natuurmonumenten startte vervolgens onderhandelingen met de familie en wist het Naardermeer voor 150.000 gulden in de wacht te slepen.

Invloed

Afb. 4. De voormalige COL-school was een eerdere locatie van het Jac. P. Thijssecollege. Foto: Beeldbank Oud-Castricum

Jac. P. Thijsse was dus niet letterlijk de redder van het Naardermeer, zoals nog wel eens gedacht wordt. Wel zorgde hij er met talrijke geschriften voor, dat zijn tijdgenoten  meer belangstelling kregen voor de natuur en er met meer respect naar gingen kijken. Hij had een heel sterke invloed op iedereen die zich in de twintigste eeuw met natuurbescherming heeft beziggehouden.

Bronnen

Tekst:
  • Albert Beintema, Het begon met het Naardermeer, ’s-Graveland 2005,

  • Foto’s:
  • Afb. 1. Jac. P. Thijsse (1865-1945) (Foto archief Heimans en Thijsse Stichting),
  • Afb. 2. Het Jac. P. Thijssecollege aan de Bloemen (Beeldbank Oud-Castricum),
  • Afb. 3. Het Naardermeer (Foto: Geurt Besselink, Natuurmonumenten),
  • Afb. 4. De voormalige COL-school was een eerdere locatie van het Jac. P. Thijssecollege (Beeldbank Oud-Castricum).

  • N.B. Meer columns van Eric Bor lezen?
    U vindt al zijn columns hier.

    Abonneer
    Laat het weten als er
    0 Reacties
    Nieuwste
    Oudste
    Inline feedbacks
    Bekijk alle reacties