‘Het Stedelijk in de Oorlog’ bevond zich in een bunker
Hoe kunstschatten de oorlog overleefden in de Castricumse duinen
Vrijdag 27 februari opent de tentoonstelling ‘Stedelijk in de Oorlog’ haar deuren in het Stedelijk Museum Amsterdam. Hoe zijn deze kunstwerken van het Stedelijk eigenlijk de oorlog doorgekomen? Een belangrijke opslagplaats was de kunstbunker in de duinen bij Castricum.

Kunstbunker in de duinen
Tijdens de oorlog liet het Stedelijk Museum een speciale bunker bouwen in de Castricumse duinen om daar hun eigen kunstschatten op te kunnen slaan. Later vonden ook andere belangrijke nationale kunstwerken van bijvoorbeeld Van Gogh en Rembrandt er een veilig heenkomen. Vreemd genoeg was de Duitse bezetter op de hoogte van het bestaan van de bunker. Niek Kaan van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum schrijft in een artikel over de kunstbunker dat de Duitse bezetter er geen probleem in zag dat het Stedelijk de nationale kunstschatten opsloeg in de duinen. Oud Stedelijk-conservator Willem Sandberg schrijft in zijn memoires: “Waarschijnlijk vonden ze dat de schilderijen nergens veiliger opgeborgen konden worden. Zij waren wel zo overtuigd van de overwinning dat zij te gelegener tijd de schatten wel eens op zouden halen.”
Atlantikwall
Toch lieten de Duitsers de bunker al in 1942 ontruimen ten behoeve van de aanleg van de Atlantikwall, een verdedigingslinie die van Noorwegen tot aan Spanje liep. De nationale kunstschatten werden overgebracht naar andere bunkers in Zandvoort en de Sint Pietersberg in Limburg. Gedurende de rest van de oorlog deed de kunstbunker van het Stedelijk dienst als opslagplaats voor fietsen en verblijfplaats voor Duitse soldaten. Vandaag de dag is de bunker een gemeentelijk monument en is het zoals Niek Kaan zegt “een stuk cultuurhistorisch erfgoed van nationale betekenis”.
Bron: De Nachtwacht in het Geversduin, Niek Kaan. Jaarboek 31, 2008 Werkgroep Oud-Castricum.
Auteur ONH: Eva Bleeker
Wil je meer weten over deze bunker? Lees dan ook:
1 Nationale kunstschatten in de Castricumse duinen
2 Kennemerland: de Atlantikwall
3 Thema: de Tweede Wereldoorlog
Gerelateerde verhalen: Kennemerland: de Atlantikwall, De Tweede Wereldoorlog, Nationale kunstschatten in de Castricumse Duinen