Jan en Tiny Thijsseling uit Castricum komen tijdens het vondstenspreekuur op onze open dag van 18 juni 2023 met een vreemdsoortig beeldje.
Het object is gevonden door de vader van Tiny, Nico Hollenberg, op locatie Wielewaal 2 te Castricum tijdens de aanleg van de parkeerkelder behorende bij de woning (voorheen weiland.)
De oudste en dichtstbijzijnde bewoning aan de Brakersweg is de boerderij Mariahoeve. De oudste vermelding is dat Claas Janssen Glorie op 27-2-1742 een huis en erf (boerderij) en een stuk land aan de Brakersweg koopt. Voordien stond er een woning/hofstee van Cornelis Janssen van den Bosch.
Onze eerste indruk is een figuur zonder hoofd en bij nadere bestudering lijkt het of er een hoofd in de schoot van de persoon ligt. Het kleine beeldje weegt als een biljartbal, is het ivoor of zwaar hout? De onderzijde lijkt gezaagd hout. De buitenkant ziet er craquelé uit; mogelijk als gevolg kan dit de boluslaag zijn. Een kleilaag die aangebracht werd voordat een beeld kon worden beschilderd (polychromeren).
De vormen van het lichaam doen vermoeden dat het om een vrouwspersoon gaat. Welke vrouwen worden er zonder hoofd afgebeeld? In de Griekse mythologie wordt Medusa onthoofd door Perseus. Maar een Grieks beeld in een weiland?
In de katholieke traditie worden een paar heiligen zonder hoofd afgebeeld. Natuurlijk is de bekendste Johannes de Doper, hoewel deze over het algemeen met hoofd en kruis te zien is. Daarnaast is er de heilige Denis, de Franse heilige die nog tien kilometer met zijn afgehakte hoofd onder zijn arm heeft gelopen.
Maar goed, dat zijn mannelijke heiligen. De enige vrouw, die onthoofd wordt afgebeeld, is de heilige Valerie. Valeria de Limoges was in de 3e eeuw bekeerd tot het Christendom en had besloten maagd te blijven. Haar achterdochtige verloofde vermoedde echter dat ze vreemdging en onthoofdde haar.
En dan de andere vraag; wat doet een heilig beeldje in een weiland? Een heiligenbeeldje gooi je toch niet zomaar weg? Kan het verstopt zijn of misschien zelfs ritueel begraven? Er zijn heiligen met een reden in de grond gestopt. Zo werden beelden van Sint Jozef begraven op de dag dat het huis in de verkoop werd gezet.
We blijven met vragen zitten, maar het voorwerp is intrigerend genoeg om verder te onderzoeken.
Heeft u vreemde voorwerpen gevonden in of om Castricum? Kom gerust langs.
tekst: Marc le Mair & Rino Zonneveld
