Door: Eric Bor
Naast het oude raadhuis stond op de hoek van de Dorpsstraat en de Schoolstraat ooit de openbare lagere school. Toen deze te klein werd, verrees er in 1933 een nieuw gebouw aan de Bakkummerstraat: de (voormalige) COL-school. De oude school aan de Dorpsstraat werd in 1934 afgebroken. Op het vrijgekomen terrein werd door 5 werkloze metselaars en 4 werkloze grondwerkers in 1936 belangeloos een plantsoen met een vijver aangelegd, met in de hoek waar ooit het schoolplein was een bank ter ere van het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard op 6 januari 1937: de Juliana en Bernhardbank.
Het plantsoen en de vijver zijn al lang verdwenen, ze maakten plaats voor een pleintje en parkeerplaatsen, maar de bank is er nog. Voor deze door gemeentearchitect Dirk van Diepen ontworpen bank mochten 900 schoolkinderen steentjes aandragen, die zij op door Van Diepen aangewezen plekken in het natte cement van de bank mochten drukken. Met contrasterende steentjes zijn de initialen JB en het jaartal 1937 in de rugleuning aangebracht.
In de bank werd een koker met een oorkonde ingemetseld, waarvan in het oude raadhuis een ingelijste kopie heeft gehangen. De oorkonde is voorzien van een randversiering met linksboven de wapenschilden van Juliana en Bernhard en linksonder dat van het toenmalige Castricum. Rechtsboven is op de Nederlandse vlag een schild met de Nederlandse leeuw aangebracht. De oorkonde is door verschillende betrokkenen ondertekend, maar op de kopie zijn de meeste namen niet te lezen. In de oorkonde wordt ook burgemeester Lommen genoemd, die de onthulling van de Juliana en Bernhardbank net niet kon meemaken omdat hij op 10 november 1936 overleed.
Tijdens de Tweede Wereldoorlogen waren de initialen van het prinselijk paar een doorn in het oog van de NSB’ers en ze moesten daarom op last van NSB-burgemeester Masdorp worden verwijderd. Gemeentearchitect Van Diepen stelde toen voor de bank te laten bepleisteren, omdat uithakken van de ingemetselde initialen de bank zou verminken. Hij kreeg de metselaar die dit klusje moest klaren zo ver dat deze de pleisterlaag los aanbracht, zodat de bank na de oorlog weer snel in ere kon worden hersteld. Tegenwoordig is de bank een gemeentelijk monument.
Tekst:
- Ernst Mooij, De Juliana en Bernhardbank in: Jaarboek Oud-Castricum 43 (2020) p. 26-29.
- Over gemeentearchitect Dirk van Diepen heeft Geert van Diepen, een kleinzoon van Dirk, een boek geschreven: Vlaggen in de Bernhardstraat. Lees hier meer over dit boek.
- Afb. 1. Ansicht van het plantsoentje en de Juliana en Bernhardbank,
- Afb. 2. Onthulling van de Juliana en Bernhardbank. Schooljeugd met vlaggetjes en oranje sjerpen bij de onthulling van de Juliana en Bernhardbank. Foto: Beeldbank Oud-Castricum.
- Afb. 3. Gemeentearchitect Dirk van Diepen,
- Afb. 4. De Juliana en Bernhard bank. Twee kinderen op de Juliana en Bernardbank, waarop de initialen en het jaartal goed leesbaar zijn. Foto: Beeldbank Oud-Castricum,
- Afb. 5. De Juliana en Bernhardbank op het pleintje voor de kerk. Gemeentelijk monument de Juliana en Bernhardbank in 1999. Foto: Ad van de Velde in Beeldbank Oud-Castricum.
N.B. Meer columns van Eric Bor lezen?
U vindt al zijn columns hier.
