21 april 2021

De eerste lagere school van Castricum

Door: Eric Bor

Wanneer het onderwijs in Castricum precies is gestart weten we niet, maar in 1584 was er in elke geval een schoolmeester. Het schoolgebouw bevatte in die tijd tevens het huis van de meester en een ruimte waar rechtgesproken werd. In de achttiende en negentiende eeuw werd er een deel van de dorpskerk afgeschot om een schoollokaal te creëren, als de school voor andere zaken werd benut of als er een grotere ruimte nodig was.

Tot 1850 fluctueerde het aantal leerlingen sterk. Vooral als er een hervormde schoolmeester was, vonden de katholieke ouders, die in het dorp ruim in de meerderheid waren, het niet nodig hun kinderen naar school te sturen en vaak kregen zij de pastoor daarbij aan hun zijde. In 1850 kwam er een katholieke hulponderwijzer: meester Ludewig. Het leerlingenaantal steeg daardoor zodanig, dat er een nieuwe school nodig was.

Op 11 januari 1854 werd een nieuwe door timmerman Handgraaf gebouwde school met één lokaal geopend. De honderdvijftig leerlingen die er op dat moment waren, moesten er allemaal in. Pas in 1866 zou er een scheidingsschot komen. De hervormde meester Schut, die vanaf 1825 voor de klas had gestaan, werd in 1859 vervangen door de katholieke meester Ludewig. Het leerlingenaantal bleef stijgen, maar het was best moeilijk extra onderwijzers te krijgen, doordat de financiële positie van de gemeente dat niet toeliet. Iemand die wél bleef, was meester Dekker, die in 1875 aantrad. Hij zou 42 jaar aan de school verbonden blijven. In 1884 werden er drie lokalen en een onderwijzerswoning aangebouwd. Tijdens de verbouwing werd opnieuw gebruik gemaakt van de kerk.

In 1894 ging meester Ludewig met pensioen. Hij werd opgevolgd door C.J.  Bussen. Toen in 1900 de Leerplichtwet was ingevoerd, nam het leerlingenaantal verder toe, omdat ouders hun kinderen nu niet meer thuis konden houden om op het land te werken. In 1905 kwam een tweede openbare lagere school aan de Van Oldenbarneveldweg in Bakkum gereed en in 1919 kwam bij de Pancratiuskerk de eerste  katholieke meisjesschool en een jaar later ook een jongensschool. Meester Bussen ging in 1926 met pensioen en zijn opvolger Zinkweg kon in 1933 de nieuwe school aan de Bakkummerstraat in gebruik nemen. De school in de Dorpsstraat werd in 1934 gesloopt.

Bronnen

Tekst:
  • E. Baars. Onderwijs 1850 – 1940 in Castricum. Jaarboek Oud-Castricum 11 (1988) p. 17-28
  • W.A.M. Steeman. Onderwijs 1800 tot 1860: de dorpsschool van Castricum, Jaarboek Oud-Castricum 11 (1988) p. 8-16

  • Foto’s:
  • Beeldbank Oud-Castricum

  • N.B. Meer columns van Eric Bor lezen?
    U vindt al zijn columns hier.

    Abonneer
    Laat het weten als er
    0 Reacties
    Nieuwste
    Oudste
    Inline feedbacks
    Bekijk alle reacties