Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 42, pagina 57
In 2017 werd het 50-jarig bestaan van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum (WOC) gevierd met onder andere de tentoonstelling ‘Castricumse Streken’. In Galerie Streetscape op Dorpsstraat 7 waren werken te bezichtigen van bekende en onbekende kunstenaars die Castricum herkenbaar in beeld hadden gebracht. Er waren tien werken van Kees Bakker te zien. Zijn hele leven tekende en schilderde hij en hij raakte nooit uitgekeken op Castricum en omgeving.
Kees (Cornelis) Bakker werd geboren in Den Dolder op 15 april 1925. Zijn ouders, Piet Bakker en Berendina van Ommen, werkten als verpleegkundigen in de psychiatrische instelling Willem Arntzhoeve in Zeist. Hoewel Kees geen ‘geboren Castricummer’ was, had hij wel nauwe banden met Castricum. Zijn opa van vaderskant, Cornelis Bakker, was pensionhouder en woonde aan de voet van de Papenberg.
Kunstnijverheidsschool
Kees bezocht tijdens en na de Tweede Wereldoorlog de Amsterdamse Kunstnijverheidsschool (tegenwoordig Gerrit Rietveld Academie), waar hij uit economische overweging voor reclametekenen koos. Klasgenoten waren onder anderen de Castricumse kunstenaar Elbert de Leur, de bekende dichter en schilder Lucebert en fotograaf Ed van der Elsken. Kees werkte korte tijd in Amsterdam als reclametekenaar en verfraaide menig winkelruit met kunstzinnige kalligrafische reclameteksten. Maar de reclamewereld was hem veel te commercieel.
Indië
In 1947 werd hij als dienstplichtig militair uitgezonden naar Indië. Hij kwam terecht in Koepang, de hoofdstad van Timor, een van de kleine Soenda-eilanden in het zuiden van de Indische archipel. Hij werkte als hygiënist (militaire benaming voor degene die moest toezien op naleving van de hygiëne).
Tijdens zijn verblijf in Indië tekende en schilderde hij zodra het werk het even toeliet. Ook in praktische zin, zoals bijvoorbeeld het bordje voor de tandarts. (Deze medische post stond bekend als ‘gevaarlijk’, omdat het
Jaarboek 42, pagina 58
in een kokospalmenbos gelegen was en er wel eens een kokosnoot naar beneden viel!) Opmerkelijk is dat hij in zijn bagage het boek ‘Portretschilderen’ van Cor Heeck meenam, zijn latere ‘leermeester’ in Castricum. De vele bekende blauwe luchtpostbrieven die hij naar huis schreef, gingen ook gepaard met kleine tekeningen en situatieschetsen. De symbolische pentekening ‘Het verlangen’, met de soldaat, waarin het verlangen naar verloofde en vaderland duidelijk naar voren komt, werkte hij uit tot een ontwerp voor een kleurige wandschildering in de eetzaal.
Zijn Indische tekeningen en aquarellen ‘lezen’ als een reisverslag. De boot waarmee hij naar Indië voer, havenplaatsen die hij onderweg aandeed en allerlei inkijkjes in het leven en de bezigheden van de plaatselijke bevolking, portretten van de lokale bevolking en landschappen.
Op 27 december 1949 eindigde deze oorlog met de Nederlandse erkenning van de Indonesische onafhankelijkheid en in 1950 keerden de soldaten huiswaarts. Kees had over het algemeen goede herinneringen aan zijn tijd in Indonesië.
Duin en Bosch
Voordat hij naar Indië vertrok verloofde hij zich met Coosje Wacht, die hij al kende van de kleuterschool. Terug in Nederland gingen zij samen de opleiding tot B-verpleegkundige volgen in Provinciaal Psychiatrisch Ziekenhuis Duin en Bosch, waarna zij beiden in dienst kwamen van het ziekenhuis. Zij trouwden in 1954 en kregen drie kinderen. Zij namen hun intrek op de Heereweg, aan de westzijde ter hoogte van Achterlaan, daarna verhuisde het jonge gezin naar Schulpstet 6. Later woonden zij in de Geelvinckstraat. Kees volgde daarnaast de opleiding tot creatief therapeut en haalde verschillende mo-aktes kunstzinnige, pedagogische en technische vorming. Jarenlang begeleidde hij als arbeidstherapeut cliënten in de werkplaatsen, onder andere bij het schilderen, speelgoed en pitriet manden maken en matten vlechten. Kees was een creatieve duizendpoot. Wat zijn ogen zagen konden zijn handen maken. Daarnaast was hij een man met een bijzondere karaktereigenschap: hij had begrip voor de minder bedeelde medemens. Dat maakte hem tot een geliefde begeleider bij de vele cliënten die hij onder zijn hoede kreeg. Hij zou er blijven werken tot 1985.
Perspectief
Tot 1967 was er een kleine groep amateurschilders in Castricum die wekelijks naar Heiloo ging om daar bij de vereniging Tintoretto onder leiding van Cor Heeck en Jaap Dekker te werken. Het idee ontstond om voor Cor en Jaap en de Castricumse cursisten een eigen vereniging op te richten. Kees stond mede aan de wieg van deze amateurkunstenaarsvereniging ‘Ateliers voor Beeldende Vorming’, waarvoor zijn vrouw Coosje de naam ‘Perspectief’ bedacht. Hij raakte goed bevriend met Cor Heeck. Zoals hij zelf zei in een interview: “Cor Heeck was een bevlogen man, altijd betrokken en behulpzaam en vol begrip. Hij had in zijn benadering vaak iets wijsgerigs, wat hem bij zijn leerlingen zo sympathiek maakte. Ik heb van hem
Jaarboek 42, pagina 59
heel wat opgestoken waarvan ik nu als amateurschilder de vruchten mag plukken. Ik ben daar blij mee.” Met een opleiding aan de Kunstnijverheidsschool, was Kees niet echt een amateur, hij gaf regelmatig tips en adviezen aan andere deelnemers. Perspectief bestaat nog steeds en Kees zou tot 2005 enthousiast lid blijven.
Jaarboek 42, pagina 60
Schilderen in de buitenlucht
Kees tekende en schilderde overal en gebruikte verschillende technieken: olieverf, pastel, aquarel en gouache. Zijn passie was het schilderen van landschappen in de buitenlucht. Veel van zijn werk laat het landschap rondom Castricum en omgeving zien, maar ook tijdens vakanties gingen de schilderattributen mee. Het reislustige gezin streek neer voor vakanties in Limburg, Brabant en Drenthe, en later zonder kinderen vakanties op de bonnefooi naar Tsjecho-Slowakije, Polen, Oostenrijk of Duitsland. Met Canadese familie maakten ze cruises naar Panama en naar Indonesië, waar beide mannen in dienst waren geweest.
Haagse School
Kees was vooral gecharmeerd van de stijl van de Haagse School en dat is terug te zien in zijn werk. Deze stroming in de schilderkunst kenmerkt zich door een sfeervolle weergave van het Hollandse landschap in al zijn facetten, waarbij licht, lucht en water de belangrijkste ingrediënten zijn. Bekende schilders zijn Jozef Israëls, Jacob en Willem Maris, Hendrik Willem Mesdag en Anton Mauve. “Zij streefden een realistische weergave na, waarbij deze tevens een spiegel probeert te zijn van de gemoedstoestand van de kunstenaar” (bron: Wikipedia: Haagse School). Kees bewonderde de schilders, maar ontwikkelde een eigen stijl. Impressionistisch, realistisch en figuratief. Kenmerkend is zijn gebruik van heldere kleuren, een lichte verftoets en veel gevoel voor detail.
Jaarboek 42, pagina 61
Functioneel Leeftijds Ontslag
In 1985 ging Kees met ‘Functioneel Leeftijds Ontslag’. Hij verheugde zich op de tijd waarin hij meer tijd kreeg voor zijn hobby’s. Tijdens de drukbezochte afscheidsreceptie in De Clinghe was er nog een verrassing. Een Koninklijke onderscheiding in de Orde van Oranje-Nassau, voor al zijn werk in het belang van de zorgbehoevende medemens: verpleger, activiteitenbegeleider, maar ook lid van de reddingsdienst en bedrijfsbrandweer. Collega’s en cliënten hadden een prachtig afscheidsboek voor hem samengesteld.
Kees Bakker exposeerde regelmatig, onder andere in het gemeentehuis, de openbare bibliotheek, in De Clinghe en galeries in de omgeving. Veel van zijn werk is ook verkocht. Hij was nog tot op hoge leeftijd creatief en ging twee keer per week naar Perspectief om te schilderen. Na zijn 80ste werd hij langzaam doof en door de toenemende zorg voor zijn vrouw kwam hij niet meer toe aan tekenen of schilderen. Toch hield hij iedereen voor hoe belangrijk het was je hobby of talenten te ontwikkelen. Daarna verslechterde Kees’ gezondheid in rap tempo en overleed hij op 12 april 2015.
Op de beeldbank van Werkgroep Oud-Castricum zijn bijna 40 werken te zien van Kees Bakker. Verdere informatie over zijn werk is verkrijgbaar via meinard.kloppenburg@gmail.com.
Ook is er een videocompilatie gemaakt van bekende plekken in Castricum en omgeving gerelateerd aan het werk van Kees Bakker. De link naar YouTube van deze compilatie is te vinden op de website van Stichting Werkgroep Oud-Castricum via www.oud-castricum.nl.
Annette Beentjes en Corrie Loogman
- Verschenen jaarboekartikelen over personen:
- Asjes, Albert
- Bakker, Kees – kunstschilder
- Bakker, Thijs
- Brandjes, Co
- Buuren, Armin van
- Deelen, Derk van
- Dekker, Dirk
- Gevers, Frits
- Ginhoven van, Huibert
- Godschalk gezin
- Hageman, Arie
- Heeck, Cor
- Heideman, Henk
- Heimans, Eli
- Hoberg, Jan
- Hofdijk, Willem Jacobsz.
- Hurk, Gesina van der
- Jacobi, Jan Willem
- Jacobs-Wentink, Gré
- Kortenoever, Eldert
- Kraakman, Jacob
- Kramer, Matthijs
- Krist, Meine
- Kuijs, Niek
- Leenaers, Henri
- Mooij, Cor
- Mooij, Geertje ten Wolde
- Nievelt, Anne van
- Peperkamp, Cor
- Portegies, Sijf
- Rommel, Albert
- Scheerman, Hein
- Schut, Dirk
- Schotvanger, Dirk
- Stuyt, Jan
- Toepoel, Leo
- Tulp, Lide
- Twisk, Engel
- Vasseur, Johannes Bernardus
- Veldt, Klaas
- Vlaanderen-Boot, Tiny van
- Weda schilders
- Weenen, Wub van
- Wit de, vrachtrijderij
- Zomerdijk, Herman
