6 november 2024

Wie was … Annie van Nievelt? (Jaarboek 46 2023 pg 49-55)

Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.


Jaarboek 46, pagina 49

Wie was … Annie van Nievelt?

Annie van Nievelt, circa 1915.
Annie van Nievelt, circa 1915. Foto privébezit.

Annie Christine van Nievelt (1898-1978) verhuisde in 1940 samen met haar moeder vanuit Naarden naar Castricum, waar haar broer Han zich het jaar daarvoor als huisarts had gevestigd met zus Henny als apothekersassistente. Annie ging de gezamenlijke familiehuishouding runnen en was tijdens de Tweede Wereldoorlog met haar familie actief in het lokale verzet. Zij sprak zes talen en was beëdigd tolk/vertaler Frans en Engels.

In het laatste jaar van de oorlog hield Annie een dagboek bij. Direct na de bevrijding trad zij op als tolk tijdens bijeenkomsten van burgemeesters met geallieerde officieren en vervolgens nam haar leven later in 1945 een heel bijzondere wending, toen zij werd opgenomen in de Nederlandse Commissie bij het Internationaal Militair Tribunaal voor berechting van oorlogsmisdadigers in Neurenberg. In dit artikel het verhaal van een bijzondere vrouw.

Annie Christine van Nievelt werd geboren 18 april 1898 te Amsterdam als oudste dochter van George van Nievelt (1867), makelaar in effecten, en Henny Knapp (1874). Na haar werden er nog vier kinderen geboren: George in 1900, Han in 1903, Fred in 1907 en Henny in 1908.

Advertentie De Telegraaf 18 april 1898.
Advertentie De Telegraaf 18 april 1898. Uit Delpher.
Vader, moeder en Annie, 1898.
Vader, moeder en Annie, 1898. Foto privébezit.

Van Bussum naar Naarden

Het welgestelde gezin bewoonde vanaf 1902 de rechterhelft van een villa aan de Generaal de la Reylaan in Bussum. In 1920 gaf vader George aan architect Klaas Feenstra de opdracht om twee houten villa’s te bouwen aan de Verlengde Fortlaan in Naarden. In 1922 verhuisde het gezin naar nummer 29, een huis met een eigen tennisbaan.

Kinderen Van Nievelt, Bussum, circa 1913.
Kinderen Van Nievelt, Bussum, circa 1913. Foto privébezit.

Vader liet in 1921 door architect Gerard Repko nog een houten landhuisje bouwen, Verlengde Fortlaan 33.

De Verlengde Fortlaan, bij de Karnemelksloot, bevond zich in een gebied dat binnen de Verboden Kringen van de vesting Naarden en de omringende beschermende forten viel en had een militaire functie binnen de Hollandse Waterlinie. Er mochten alleen houten huizen worden gebouwd, die in geval van oorlogsdreiging snel afgebroken of in brand gestoken konden worden.


Jaarboek 46, pagina 50

Ansichtkaarten

Regelmatig werden er kaarten gestuurd in de vakanties en tijdens logeerpartijtjes bij familie. Negentien van deze kaarten, verstuurd tussen 1909 en 1942, geadresseerd aan Annie en haar familie, zijn bewaard gebleven. De kaarten, soms met humoristische teksten, geven een inkijkje in haar leven, bij wie zij logeerde, wat er werd beleefd tijdens vakanties en het contact tussen broers en zussen onderling.

Kinderen Van Nievelt, Bussum, circa 1918. Foto privébezit
Kinderen Van Nievelt, Bussum, circa 1918. Foto privébezit.

Engeland

Waarschijnlijk heeft Annie, net als haar broers en zus, de Gooische HBS afgerond. Annie is 21 als zij op 10 november 1919 naar Londen vertrekt om de Engelse taal te leren.

Zij is voor het eerst getuige van de dodenherdenking op 11 november, Remembrance Day. Dat maakte grote indruk op haar, schrijft zij in 1944 in haar dagboek: “Wapenstilstandsdag. Zovélen waren er de hele dag – en heel speciaal om 11 uur – te herdenken! Duitsland, gesel der mensheid, wat doe je de wereld aan! Als je het ééns hebt meegemaakt, hoe om klokslag elf, een volkomen, roerende stilte valt over het lawaai, het roezige bewegen en leven in een wereldstad, hoe allen bezield zijn door één gevoel, hoe het onzichtbare dan bezit van het aardse en dagelijks gebeuren neemt, vergeet je het nooit. Het was de eerste 11 november herdenking, – mijn eerste bezoek aan de City en mijn tweede dag in Engeland – die ik meemaakte en me ineens recht naar het hart van het Engelse volk voerde”.

Uit de bewaarde ansichtkaart voor haar 22ste verjaardag van broer George met de tekst: “Lieve Ans, Hier uitrustende van een zalig tennismix dagje zitten George en Tinus zich driekwart een ongelukje te drinken aan alles wat vloeibaar is. Morgen alweer een jaartje ouder. Ik hoop (dat) je een echt leuk dagje zult hebben. Veel liefs en zoen van Tien & George”, blijkt dat Annie logeerde bij Mrs. Skinner in Bramshill Gardens.

Ansichtkaart George, 1920.
Ansichtkaart George, 1920. Herkomst René Stet.

Amersfoort

Van 1924 tot 1926 was Annie een van de tien interne leerlingen aan de Amersfoortsche Industrie- en Huishoudschool, destijds een toonaangevend instituut in Nederland. Het hoogste diploma dat behaald kon worden was dat van ‘huishoudkundige’ en de eisen daarvoor waren behoorlijk zwaar.

Interne leerlingen Amersfoort, 1925.
Interne leerlingen Amersfoort, 1925. Archief Eemland.

Jaarboek 46, pagina 51

Naast praktische zaken als koken, wassen en strijken en naaien, moesten de leerlingen zich ook bekwamen in administratie, budgetbeheer, kinderverzorging, warenkennis, verbandleer, gezondheids- en voedingsleer en natuur- en scheikunde. Annie behaalde het diploma in 1926. Afgestudeerden kwamen vaak op leidinggevende posities in zorginstellingen terecht.

Oslo en Kopenhagen

Tijdens haar verblijf in Londen raakte Annie bevriend met de Noorse Synøvé Mathisen. Later reisde zij, samen met broer George, naar Noorwegen om haar vriendin in Oslo te bezoeken. Daar maakte George kennis met Rigmor, de zus van Synøvé. George en Rigmor kregen een relatie en trouwden in 1930 in Oslo. Van Synøvé en Rigmor leerde Annie Noors. In 1935 verbleef zij een aantal maanden in Kopenhagen om de Deense taal te leren.

Naarden

In 1929 gingen de ouders Van Nievelt uit elkaar; vader verhuisde naar Brussel, moeder bleef met haar kinderen in Naarden wonen, maar verhuisde later naar het “landhuisje”, Verlengde Fortlaan 33. Vanuit Kopenhagen keerde Annie in december 1935 terug naar haar moeder in Naarden.

Landhuisje Naarden, circa 1938.
Landhuisje Naarden, circa 1938. Foto privébezit.

Haar broers en zus woonden inmiddels niet meer thuis. George en Rigmor woonden in Oslo. Han werkte aanvankelijk als arts in het Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam en vestigde zich in januari 1939 als huisarts in Castricum. Fred had een pluimveebedrijf bij Gloucester in Engeland en trouwde met Evelyn Dangerfield. Henny werkte als apothekersassistente in Amsterdam en vanaf 1939 in de dokterspraktijk van Han in Castricum.

Han, Annie, Georg en Henny van Nievelt.
Dokter Henri Johan van Nievelt vestigde zich als huisarts in 1939 in Castricum op Mient 33. Door de groei van het aantal inwoners was een derde huisarts nodig naast Leenaers en Van  der Sluis.  Van Links naar rechts Han, Annie, Georg en Henny van Nievelt. Collectie Oud-Castricum. Toegevoegd.

Inundatie en evacuatie

Bij militaire inundaties wordt het waterpeil zo gekozen dat een gebied noch begaanbaar, noch bevaarbaar is. Aan het einde van 1939 was het leger begonnen om weilanden in de omgeving van Naarden onder water te zetten om de vijandelijke opmars te verhinderen. Door deze dreiging en het waarschuwingsbevel tot evacuatie van de gemeente Naarden begin mei 1940, moesten moeder en Annie halsoverkop het huis verlaten.

Op 11 mei 1945 schrijft zij hierover in haar dagboek: “Vijf jaar geleden kwam Han ons met een autootje uit Bussum halen om moeder en mij met de honden achter de Waterlinie te brengen. Binnen het uur moesten we weg wezen, want het water steeg en steeg, voordat de landverraders het deden dalen. Moeder keek niet meer om toen we wegreden, ik nog één keer, lang, want ons lieve huis en heerlijke tuin (toen op z’n allermooist) zouden er over een paar uur niet meer staan, dat wisten we”.

Moeder, inmiddels 66 jaar oud en Annie (42) namen hun intrek bij Han, die een woonhuis en huisartsenpraktijk had op de Mient 33 en 35. Henny beheerde de apotheek, Annie bestierde met moeder het huishouden en sprong bij in de dokterspraktijk.

De oorlog

Op 10 mei 1940 viel het Duitse leger Nederland binnen. De Van Nievelts waren zeer tegen de bezetter gekant en huisarts Han zag na 1940 een groot deel van zijn juist opgebouwde praktijk verloren gaan, omdat veel van zijn patiënten moesten evacueren. Uiteindelijk moest hij zelf ook verhuizen.

Eerst woonde hij vanaf 1943 op Geelvinckstraat 94, vanaf 1944 zette hij zijn praktijk voort vanuit Limmen, waar hij aan de Molenweg 48 een kleine woning huurde voor de familie. Spreekuur hield hij in de praktijk van dokter van Oppen aan de Rijksweg in Limmen. Zijn auto was gevorderd door de Duitsers, maar vanuit Limmen ging Han op zijn fiets met massieve banden, door weer en wind alle patiënten af die hulp nodig hadden, zelfs midden in de nacht.

Verzet

Het landelijk artsenverzet was een geslaagd voorbeeld van georganiseerd, effectief, geweldloos weerstand bieden aan de nazi’s. In 1941 ontstond Medisch Contact, de geheime verzetsbeweging van de medische beroepsgroep. Aanleiding voor het verzet onder artsen was de groeiende onvrede over de ideologische uitgangspunten van het nationaalsocialisme.

Annie was samen met Han en Henny betrokken bij het lokale verzet. Onder andere verzorgden zij medicijnen voor ondergedoken patiënten. Ze voorkwamen door middel van valse medische verklaringen dat Castricumse jongeren op transport naar Duitsland werden gezet en zelfs wisten zij reeds in Duitsland werkzame Castricummers terug te halen met valse verklaringen over de slechte gezondheidstoestand van familieleden.

Collega huisarts Leenaers speelde een belangrijke rol in het artsenverzet en er werd elke zondagochtend vergaderd bij hem thuis, tot hij in maart 1943 gevangen werd genomen. Annie maakte verslagen van de vergaderingen en schreef berichten. Zij was bedreven in het maken van stencils en het bedienen van de stencilmachine, waarmee onder andere het illegale vlugschrift “Strijd” werd gemaakt. In verband met zijn ondergrondse activiteiten moest Han van Nievelt regelmatig onderduiken.

Vanaf oktober 1944 verscheen het illegale blad ‘Strijd’.
Vanaf oktober 1944 verscheen het illegale blad ‘Strijd’. Het was een stencil dat na lezing zo snel mogelijk moest worden doorgegeven aan ongeveer tien adressen. Veel berichten kwamen van luisteraars van her en der verstopte radio’s. Kooiweg 21 in Castricum, 1944. De krantjes kwamen van een stencilmachine die in het kleine huisje stond van tante Sientje, mevrouw Gesina Veldt-Van der Hurk aan de Kooiweg. Collectie Oud-Castricum. Toegevoegd.

Jaarboek 46, pagina 52

“Aantekeningen uit de Tweede Wereldoorlog”

In het laatste jaar van de oorlog hield Annie een dagboek bij. Een kopie van de 214 handgeschreven pagina’s bevindt zich in de bibliotheek van Stichting Oud-Castricum onder de titel “Aantekeningen uit de Tweede Wereldoorlog”.

Zij begon haar dagboek op zondag 2 september 1944 en schetst een uitgebreid beeld van vooral de Europese politiek in samenhang met de landelijke en plaatselijke politieke situatie, aangevuld met persoonlijke ervaringen. In het dagboek is te lezen hoe het de familie Van Nievelt verging in Limmen tijdens het laatste jaar van de oorlog; de geschiedenis bezien door de ogen van de 46-jarige zus van huisarts Han van Nievelt.

Persoonlijke notities uit het dagboek

Op “Dolle Dinsdag”, 5 september 1944, speelden zich in heel Nederland emotionele taferelen af naar aanleiding van berichten dat het land nu elk moment bevrijd kon worden.

Die bevrijding liet echter op zich wachten. Rijkscommissaris Seyss-Inquart eiste in september een onmiddellijk einde van de spoorwegstaking, anders zouden er als represaille geen voedseltransporten meer plaatsvinden. Beëindiging van de spoorwegstaking vond niet plaats en het gevolg was dat het vervoersverbod van kracht werd en voedselbevoorrading naar het westen onmogelijk werd. Het niet meer afgeven van transportvergunningen veroorzaakte in West-Nederland de zogenaamde hongerwinter, een hongersnoodperiode van catastrofale omvang.

Annie schrijft niet alleen over de honger, angst, kou en andere ontberingen, maar ook over beschietingen, het neerstorten van vliegtuigen, razzia’s, huiszoekingen en Duitse intimidatie.

Bij de in 1910 gestrande kanonneerboot De Salamander was een vliegtuig neergestort.
Bij de in 1910 gestrande kanonneerboot De Salamander was een vliegtuig neergestort. Via de onderdelen die een nummer hadden heeft iemand uitgezocht van welk vliegtuig dat afkwam. Het bleek van het eskader te zijn dat een stuwdam in Duitsland met zeilbommen heeft verwoest. Foto strand Castricum aan Zee, 1947. Collectie Oud-Castricum. Toegevoegd.

8 mei 1945

Op deze dag schrijft Annie in haar dagboek: “Vanmorgen aan het ontbijt kwamen de twee burgemeesters op de tandem aanzetten, stralend en wuivend, burgemeester Nieuwenhuizen (sic) en burgemeester Van Kinschot, om afscheid te nemen en nog eens te bedanken voor de gastvrijheid, gedurende de dagen dat hij (Van Kinschot) hier verstopt zat (dat durf ik nu wel aan dit dagboek toevertrouwen, neerschrijven durfde ik het tot nu toe niet).

Algemene verbroedering en vreugde op de vroege morgen, fijn zo’n gedeelde blijdschap met gelijkgezinde landgenoten om onze herkregen vrijheid, ons grootste goed.“

14 mei 1945

De familie Van Nievelt kende de famlie Van Kinschot (burgemeester Alkmaar) en had intensief contact met de familie Van Nieuwenhuijsen, burgemeester van Limmen.

Burgemeester J.J. Nieuwenhuijsen.
Burgemeester J.J. Nieuwenhuijsen. Koningin Wilhelminalaan in Limmen, 1945. In de oorlog hebben de Duitsers de Koningin Wilhelminalaan gewijzigd in de Piet Heinlaan. Direct na de oorlog wordt de naam weer in ere hersteld door burgemeester J.J. Nieuwenhuijsen.

Annie raakte nauw betrokken bij de activiteiten die plaatsvonden rondom de bevrijding door de Engelsen en (Franssprekende) Canadezen. Zij was de tolk en vertaler voor de burgemeesters van Castricum, Limmen en Alkmaar. Hierdoor zou haar leven een verrassende wending nemen.

Zij schrijft in haar dagboek: “Morgen moet ik als tolk fungeren bij de feestelijke ontvangst in Castricum, waar twee Engelse officieren met sergeant en manschappen hebben beloofd te zullen komen voor de plechtigheden op raadhuis en het kerkhof.

Ik ben maar op halve toeren draaiende, evenals half Nederland, maar ik zal me wel schrap zetten voor het goede doel. En warempel krijg ik vanavond een boodschap van burgemeester Van Kinschot, dat hij me aan de Staf in Alkmaar toegezegd heeft als privésecretaresse van de Commandant van de Militaire Commissie”.

Kolonel mr. Arnaud Marie baron van Tuyll van Serooskerken

De president van de Arrondissementsrechtbank van Alkmaar, Kolonel mr. Arnaud Marie baron van Tuyll van Serooskerken, was na de bevrijding waarnemend burgemeester van Alkmaar tot Van Kinschot weer terug was. Annie heeft, als tolk voor de burgemeesters, zeker samengewerkt met Van Tuyll van Serooskerken. Hij was bij Koninklijk Besluit per 1 november 1945 aangewezen als Nederlands vertegenwoordiger bij de Internationale Militaire Rechtbank voor de berechting van oorlogsmisdadigers in Neurenberg. Van Tuyll van Serooskerken krijgt de taak bewijs te verzamelen voor de misdaden die de beklaagden in Nederland hebben gepleegd.

Vanwege haar contacten en enorme talenkennis werd Annie in die tijd als tolk en vertaler toegevoegd aan de staf van Tuyll van Serooskerken en werd zij zijn persoonlijk assistente.

Van Tuyll van Serooskerken en Annie, Neurenberg, 1946.
Van Tuyll van Serooskerken en Annie, Neurenberg, 1946. Foto Cas Oorthuys, Nederlands Fotomuseum.

Bijschrift bij een foto van Annie in uniform door fotograaf Cas Oorthuys: “Lid van het Vrijwillig Vrouwen Hulpkorps, assistente van de Kolonel baron Tuyll van Serooskerken, die Nederland vertegenwoordigde bij het Proces van Neurenberg, met procesdocumenten”.

Annie in uniform, Neurenberg, 1945. Foto privébezit.
Annie in uniform, Neurenberg, 1945. Foto privébezit.

Jaarboek 46, pagina 53

Het proces van Neurenberg

Van 20 november 1945 tot 1 oktober 1946 duurde het grootste proces van de 20ste eeuw in Neurenberg, Duitsland. De Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Sovjet-Unie kwamen daar bijeen om de verantwoordelijken voor het naziregime te berechten op beschuldiging van misdaden tegen de menselijkheid.

Staf Van Tuyll van Serooskerken, Neurenberg, 1946.
Staf Van Tuyll van Serooskerken, Neurenberg, 1946. Foto Cas Oorthuys, Nederlands Fotomuseum.

Publicatie van het proces in Neurenberg

Het uitzonderlijke karakter van dit internationale proces, de duur ervan, het aantal beschuldigden en de afschuw van de omvang van de gepleegde feiten brachten het Militair Tribunaal van Neurenberg ertoe om vanaf 1947 alle rechtbankverslagen te publiceren, 30.000 pagina’s in 42 delen. In verschillende documenten wordt Annie van Nievelt genoemd als secretaris en vertaler van de Franse en de Engelse taal.

Verklaring en handtekening Annie, 1945.
Verklaring en handtekening Annie, 1945.

Jaarboek 46, pagina 54

Over het proces in Neurenberg werd gezegd: “Het succes en de goede werking van dit proces is in niet geringe mate te danken aan het tolksysteem en de hoge kwaliteit van de tolken. De tolken en vertalers waren de onuitgesproken helden van de processen van Neurenberg”.

Een officiële verklaring van Annie als tolk/vertaler Frans is onder andere te vinden in deel 36 van het “Procès des grands criminels de guerre devant le tribunal militaire international de Nuremberg 14 novembre 1945 – 1er octobre 1946. Edité à Nuremberg, Allemagne 1949”, betreffende het proces van Arthur Seyss-Inquart, rijkscommissaris in bezet Nederland.

Franse publicatie Proces Neurenberg, 1948.
Franse publicatie Proces Neurenberg, 1948.

Na de oorlog

In 1947 was Annie terug in Castricum en trekt weer in bij haar familie op Mient 33. De tweede helft van de jaren (negentien) veertig en het begin van de jaren (negentien) vijftig was een tijd van schaarste, hard werken en wederopbouw. Er heerste grote woningnood en de economie lag stil.

Han kocht een stuk grond aan de Geversweg en liet een huis bouwen met een aparte vleugel voor moeder. In 1952 verhuisde de familie naar het witgepleisterde huis op Geversweg 2.

Huis Geversweg 2, circa 1960.
Huis Geversweg 2, circa 1960. Foto Stichting Oud-Castricum.

Oorlogsgravenstichting

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog lagen over de hele wereld graven van tienduizenden Nederlandse oorlogsslachtoffers. Op initiatief van reserve luitenant-kolonel Dr. A. van Anrooy werd op 13 september 1946 de Oorlogsgravenstichting opgericht. De controle van de oorlogsgraven werd gedaan door zogenaamde ‘consuls’.

De vraag naar een consul belandde ook bij de gemeente Castricum. De burgemeester schreef op 24 oktober 1946 het volgende briefje:

Briefje burgemeester, 1946.
Briefje burgemeester, 1946. Herkomst Paula Jacobs.

Institut Néerlandais

Wegens haar kennis van de Franse taal en buitenlandse ervaringen heeft Annie in 1956 korte tijd bemoeienis gehad met het Institut Néerlandais in Parijs, dat in 1957 werd geopend.

Franse studenten konden hier Nederlands leren en Nederlandse studenten Frans. Het instituut kwam er onder invloed van Frits Lugt, die sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog ijverde voor de oprichting van een cultureel instituut in Parijs.

Hongaarse Opstand

In 1956 vond de Hongaarse Opstand plaats, een massale volksopstand die duurde van 23 oktober tot 10 november 1956. Deze was gericht tegen het stalinistische bewind in de Volksrepubliek Hongarije. Meer dan 200.000 Hongaren waren gedwongen Hongarije te verlaten. Het gezin Van Nievelt nam twee jonge Hongaren op, broer Zoltán en zus Juki Kovács. Zij hebben de Hongaren jarenlang financieel ondersteund. Annie leerde en passant ook nog Hongaars.

Henny, Han, Annie en Zoltán, 1957.
Henny, Han, Annie en Zoltán, 1957. Foto Stichting Oud-Castricum.

Jaarboek 46, pagina 55

Deftig

De Castricumse familie Van Nievelt wordt door sommigen als “deftig” omschreven, “op zichzelf” en “van de oude stempel”, wat haardracht en kleding betreft. Een bijzondere huishouding van een moeder en drie ongetrouwde kinderen.

Steeds weer komt naar voren dat zij op de wereld waren om anderen te helpen, zowel fysiek, geestelijk als financieel.

Zij hadden alles voor anderen over. Zij waren niet onbemiddeld en beschikten samen over veel vaardigheden. Han als huisarts met laboratorium en apotheek, Henny als apothekersassistente, Annie met huishoudelijke kwaliteiten en talenkennis. Zij lieten zich niet voorstaan op het feit dat zij het misschien iets beter hadden dan een ander. In oorlogstijd werd alles gedeeld. In Annies dagboek komt naar voren dat zij net zo weinig te eten hadden als anderen en hoe dankbaar zij waren als zij soms iets extra’s kregen van dorpsgenoten, omdat Han ze als huisarts een dienst had bewezen.

Han werd door de Castricumse boer Spaansen en zijn vrouw “bijgevoed” omdat hij, maar ook Annie en Henny, soms van hun fiets vielen van vermoeidheid en ondervoeding. Alle drie fietsten ze steeds weer op en neer van Limmen naar Castricum en soms nog verder, op fietsen met massieve banden, die te oud waren om door de Duitsers gevorderd te worden.

Annie

Han en Henny hadden het druk met de huisartsenpraktijk en de apotheek, Annie sprong bij als het nodig was, bijvoorbeeld bij inentingscampagnes. Samen trokken zij er regelmatig met de fiets op uit, de natuur in, naar het omliggende bos en de duinen.

Annie ging graag naar Engeland voor familiebezoek. Als de familie naar Castricum kwam, werden tal van uitstapjes georganiseerd. Haar Engelse nichten Jane en Ann, dochters van broer Fred, omschrijven haar als buitengewoon vriendelijk en toegeeflijk, opgewekt en spraakzaam, zich inzettend voor iedere goede zaak.

De liefde voor taal liep als een rode draad door haar leven. Zij sprak Nederlands, Engels, Frans, Duits, Noors en Deens, had goede kennis van het Hongaars en gebruikte stenografie. Annie las heel veel, was dol op Shakespeare en op muziek.

Toch leidde zij in Castricum een teruggetrokken bestaan. Er is nauwelijks iets bekend over haar scholingstrajecten als tolk en werkzaamheden buitenshuis. Over haar tijd in Neurenberg sprak zij niet, er was immers geheimhoudingsplicht. Wel kwam “de Baron” (Van Tuyll van Serooskerken) nog wel eens ter sprake.

Zij genoot van het huis aan de Geversweg, tuinieren en de bloementuin was haar lust en haar leven. Zij had een vaardige pen en schreef verschillende kinderboeken, die helaas niet bewaard zijn gebleven.

Neef Børre van Nievelt, zoon van Annies broer George, studeerde eind jaren vijftig in Amsterdam. Hij kwam regelmatig met de trein naar Castricum om zijn oma, oom en tantes te bezoeken en een hapje mee te eten.

Tot zijn verbazing was “Tante Annie” altijd van alles op de hoogte, er werd uitgebreid gesproken over de wereldpolitiek, de nieuwste films, toneel, concerten en boeken. Toch zette zij geen stap buiten de deur. Ging zij wel eens uit of met de trein naar Amsterdam? Nooit!

Harmonieus en liefdevol

Moeder overleed in 1955 bijna 81 jaar oud, Han kreeg de Ziekte van Parkinson en overleed in Schoorl in 1982.

Henny, moeder, Annie en Han, circa 1953.
Henny, moeder, Annie en Han, circa 1953. Foto privébezit.

Henny overleed in 1996 op 88-jarige leeftijd in Verzorgingshuis De Santmark. In de koude winter van 1945 schreef Annie in februari haar oorlogsdagboek: “Maar goed dat we zulke korte dagen maken. Toch zijn de avonden niet ongezellig, ondanks de duisternis. Misschien is het wel goed, dat die je dwingt tot nietsdoen. We halen herinneringen op en maken toekomstplannen. Een half uur voor het naar bed gaan lezen we elkaar voor bij een acculampje, een opwekkend of een spannend boek. Als je een harmonieus familieleven hebt, zoals wij, is het wel goed dat je wat meer uren tezamen besteedt, dan dat ieder met iets voor zichzelf bezig is.” Familieleden beschrijven de Castricumse huishouding als harmonieus en liefdevol.

Annie overleed in 1978, negen dagen voor haar 80ste verjaardag, tijdens een dutje op de sofa.

Annette Beentjes en Corrie Loogman

Bronnen:

  • Alkmaar, Regionaal Archief
  • Amsterdam, Stadsarchief
  • Archiefdienst Gooi & Vecht Historisch
  • Archief Eemland
  • Delpher.nl
  • Nationaal Archief
  • Nederlands Fotomuseum, Rotterdam

Met dank aan Folkert Bangma, Eric Bor, Paula Dokter-Jacobs, Olga Minkema, Børre en Karin van Nievelt, Jane en Ann van Nievelt, René Stet en Philip Warren.

Abonneer
Laat het weten als er
0 Reacties
Nieuwste
Oudste
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties