Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 40, pagina 117
Jaarverslag 2016
Naast de gebruikelijke taken hebben de werkgroepleden in 2016 veel tijd besteed aan de uitwerking van de plannen voor de uitbreiding van het gebouw De Duynkant. Er werd een commissie ingesteld voor de viering van het 50-jarig jubileum van Oud-Castricum in 2017. De vacature van voorzitter van het bestuur werd ingevuld door de benoeming van Peter Sibinga.
Enkele gebeurtenissen volgen nu in chronologische volgorde:
- 10 februari: de werkgroep neemt de coördinatie van de groep Verhalenvertellers over van Stichting Welzijn Castricum;
- 20 april: Peter Sibinga wordt in de algemene ledenvergadering benoemd tot voorzitter;
- 28 mei tot en met 5 juni: deelname aan de Week van de begraafplaats door middel van rondleidingen;
- 21 oktober: presentatie van het 39e Jaarboek in hotel-restaurant Fase Fier en uitreiking van het eerste exemplaar aan Aad de Wit, medeoprichter van de Castricumse Wereldwinkel;
- 10 november: donateursavond in de Maranathakerk met een presentatie van werkgroeplid Ernst Mooij over de veranderingen op landgoed Duin en Bosch en een lezing van de heer A.M. Numan over kerken in Noord-Holland;
- 22 december: verschijning van de eerste Nieuwsbrief van Oud-Castricum voor haar donateurs.
De activiteiten van de werkgroep zijn ingedeeld in tien taakgroepen, waarvan hierna een verslag volgt:
Archeologie (Rino Zonneveld)
In De Duynkant is regelmatig gewerkt aan de analyse en conservering van recent gevonden archeologische objecten, meestal voortgekomen uit metaaldetectie.
Er is in mei hulp geboden bij een educatief project van 2 VWO Bonhoeffer leerlingen over de slag bij Castricum in 1799, waarbij er langs de slagvelden werd gefietst. In juli gaf de werkgroep voorlichting over het Oer-IJ op het Zomerfestival bij Marquette in Heemskerk.
Fysieke ondersteuning werd geboden bij proefsleuf Oosterzand te Heiloo en bij de proefsleuven Zuiderloo te Heiloo gedurende ruim twee zomermaanden. In december gebeurde dat in Egmond-Binnen bij Waterrijk. In Castricum vond een amateuropgraving plaats bij de Heemstederweg, waar een mooie ringfibula is gevonden.
Er is samengewerkt met het Huis van Hilde over een pop-up archeohotspot en de nationale archeologiedagen in oktober. De uitvoering is door Oud-Castricum ondersteund.
Met de gemeente Castricum vond eenmaal overleg plaats over signalering en afstemming van archeologische onderwerpen. Daarnaast werd er samengewerkt met de archeologische regiowerkgroep Oer-IJ en was er actieve betrokkenheid bij de Stichting Oer-IJ.
Door taakgroepleden zijn lezingen en symposia bezocht en er is deelgenomen aan een excursie op Wieringen. In september werd er een presentatie gegeven aan de regionale Lionsclub.
Van belang was het overleg, genaamd ‘Expeditie 1799’, dat in oktober in Schoorl werd gehouden. Deze bijeenkomst van PWN, Staatsbosbeheer, Landschap Noord-Holland en vrijwilligers die actief zijn in de archeologie, had ten doel een plan te bedenken hoe om te gaan met kwetsbaarheid van de archeologica in natuurgebieden door verstuivingen, verschralingen of vergravingen. Het gaat daarbij om cultuurlagen in de bodem van de Oude Duinen en om conflictarcheologie (oorlogen).
Aan het eind van het jaar is een basiscursus archeologie samengesteld. Deze cursus wordt samen met AWN Zaanstreek voor 30 cursisten georganiseerd in 2017.
Archief (Peter Levi)
Het verwerken en ontsluiten van al het aanwezige archiefmateriaal is een continu proces. Ook dit jaar heeft de werkgroep weer veel nieuw materiaal verkregen. Het gaat dan om bijvoorbeeld boeken, foto’s, landkaarten of plattegronden en andere zaken met betrekking tot de historie van Castricum en Bakkum.
Jaarboek 40, pagina 118
Behalve de veel bezochte Beeldbank zijn nu ook de boekencollectie en de database met uittreksels van krantenartikelen en andere documenten online te doorzoeken. De laatste categorie is nieuw. Naast de al bestaande krantenartikelen worden hierin nu ook andere archiefdocumenten ontsloten. Het afgelopen jaar zijn er circa 1.500 nieuwe documenten toegevoegd.
Het vervangen van de houten stellingen op de zolder door metalen exemplaren is afgerond. Voor de voorraad oude jaarboeken, die gestaag groeit, is extra ruimte gecreëerd. De materialen op zolder zijn opnieuw gerangschikt. Het opbergen in kasten van voorwerpen die niet in een stelling kunnen liggen, is eveneens voltooid. Er is verder gewerkt aan het uitzoeken van het papieren archiefmateriaal dat niet noodzakelijkerwijs bij Oud-Castricum aanwezig hoeft te zijn en ondergebracht kan worden bij het Regionaal Archief Alkmaar.
Archiefonderzoek en jaarboek (Simon Zuurbier)
Het 39e Jaarboek werd gepresenteerd op 21 oktober. De onderwerpen Wereldwinkel en het transportbedrijf De Wit kregen extra aandacht door de uitreiking van het eerste exemplaar aan Aad de Wit.
De wat grotere artikelen in het jaarboek betroffen verder de Castricumse volleybalverenigingen, het Koninklijk Landgoed Bakkum (deel 2), cafés en kasteleins in Bakkum, de huizen en bewoners van de Schoolstraat en de geschiedenis en stamboom van de Castricumse familie Groot.
Ook werd er aandacht besteed aan de Castricumse balladen van Willem Jacobsz. Hofdijk, Castricummers die vochten als zouaaf voor de paus, herinneringen van oud-boswachter Cor Mooij, de dood van Arie Hageman door een kogel van een Duitse soldaat, een praatje met verzamelaar Henk Heideman en als afsluiting de vaste rubrieken: Castricum honderd jaar geleden, het jaarverslag 2015 en de kroniek van 2015.
De basis van het archiefonderzoek is het werk dat wekelijks door enkele werkgroepleden op het Regionaal Archief in Alkmaar wordt verricht. Hoofdzakelijk worden historische gegevens over Castricum digitaal vastgelegd. In het verslagjaar werden gegevens betreffende de geschiedenis en stamboom van de Castricumse families Kaandorp, Schavemaker en Tromp opgespoord. In dat kader werd het werk aan de reconstructie van Castricumse families uit de periode van voor 1811 voortgezet.
Ook werd er onderzoek verricht voor onderwerpen die in het jaarboek worden gepubliceerd (Castricum 100 jaar geleden en cafés in Bakkum). Het overnemen van het archief van de Castricumse notaris Stuyt (1925-1935) werd voortgezet.
In het Noord-Hollands Archief in Haarlem vond ook onderzoek plaats, zowel in de kadastrale registers betreffende de geschiedenis van woningen in de Schoolstraat en Breedeweg, als in het archief van notarissen in Beverwijk, Haarlem, Uitgeest en Velsen voor het overnemen van gegevens over Castricums onroerend goed en families. Met datzelfde doel werd eveneens onderzoek gedaan op het Westfries Archief in Hoorn naar de akten van notaris Gottmer uit Obdam.
Beheer en onderhoud (Gerard Veldt)
In en rond De Duynkant zijn er in 2016 diverse reguliere onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Vooral het onderhoud van het buitenterrein vraagt veel tijd, want het groen groeit zo snel dat twee keer per jaar met een motormaaier alles gemaaid moet worden. Het is de bedoeling dat de tuin na de geplande verbouwing een make-over krijgt. De taakgroep is uitgebreid met Bert de Rooij.
In 2016 heeft de bouwcommissie verder overleg gevoerd over de uitbreiding van De Duynkant met de architect, aannemer en de gemeente. Inmiddels is het streefbedrag van circa 160.000 euro beschikbaar. Dit is mede bereikt door een prachtige donatie van 25.000 euro van de Stichting TriArcus uit Heemskerk. De omgevingsaanvraag voor de benodigde vergunning is in december bij de gemeente ingediend. In 2017 starten de onderhandelingen met de aannemer en kan tot aanbesteding worden overgegaan.
Cultuurhistorie en monumenten (Ernst Mooij)
De taakgroep Cultuurhistorie en Monumenten volgt nauwlettend de ontwikkelingen op landgoed Duin en Bosch. Tweemaal per jaar vindt met verschillende partijen overleg plaats met vertegenwoordigers van Parnassia en Dijk en Duin. Tegen het bouwplan Oude Parklaan 2, in de directe nabijheid van drie rijksmonumenten, heeft Oud-Castricum bezwaar gemaakt. Helaas is uiteindelijk toch een bouwvergunning verleend voor dit naar onze mening detonerende bouwwerk.
Het grafmonument van Dr. Jacobi is vernield door diefstal van de bronzen stangen. Parnassia Groep, eigenaar van de begraafplaats, heeft het grafmonument laten herstellen. Parnassia liet ook een renovatie- en beheerplan voor de gehele begraafplaats ontwerpen, maar zag af van de uitvoering vanwege de kosten. Het beheer zal beperkt blijven tot het meest noodzakelijke.
Parnassia wil de begraafplaats het liefst afstoten en kwam met het voorstel tot de oprichting van een stichting. Omdat de organisatie er zelf niet in wenste te participeren, heeft overleg daarover niet tot resultaat geleid. Regelmatig krijgt Oud-Castricum nog vragen van nabestaanden en andere geïnteresseerden die veelal beantwoord kunnen worden. Op het landgoed werden meerdere rondleidingen verzorgd, onder andere voor de op Duin en Bosch gevestigde ondernemers en medewerkers van Parnassia.
Samen met de Stichting Alkmaardermeeromgeving heeft de werkgroep eind november bij de verantwoordelijke wethouder gepleit voor meer betrokkenheid van gemeentelijke zijde bij de instandhouding van de natuurlijke en cultuurhistorische waarden van het parklandschap.
Twee amateurfilmers gaan onder auspiciën van Oud-Castricum in eigen beheer een film maken over de transformatie van landgoed Duin en Bosch.
De gemeenteraad heeft ondanks de politieke verwikkelingen op 31 maart het gewijzigde bestemmingsplan Dorpskom behandeld. De schriftelijk en mondeling toegelichte bezwaren van Oud-Castricum tegen het opnemen van een uitbreidingsmogelijkheid van de eeuwenoude dorpskerk werden door een meerderheid van de gemeenteraad niet gedeeld. Het bestemmingsplan maakt een aanbouw mogelijk van 45 vierkante meter met een goothoogte van drie meter of een vrijstaand bijgebouw met dezelfde oppervlakte en een bouwhoogte van vijf meter.
Jaarboek 40, pagina 119
In juni is met een aantal vrijwilligers voor het eerst meegedaan met de Week van de begraafplaats, een initiatief van de Landelijke Organisatie van Begraafplaatsen. Met medewerking van de beheerders van de begraafplaatsen van de rooms-katholieke kerk en de oude dorpskerk werden rondleidingen gegeven en informatie verstrekt.
Met de ‘Stichting Castricums Monument ons een Zorg’ is overlegd over het onderhoud van de begraafplaats aan de noordzijde van de dorpskerk en verbetering van het zicht op de kerk.
Het provinciaal monument boerderij Cronenburg is met de daarbij behorende gronden verkocht. Er is overleg gepleegd met de nieuwe eigenaar en een aantal instanties om te komen tot een plan voor het behoud van de boerderij. Dit overleg is nog niet afgerond.
Op initiatief van een vertegenwoordiger van de Castricumse Hengelsportvereniging is gesproken over de verwaarlozing van de Tankval, een restant van de Atlantikwall uit de Tweede Wereldoorlog dat de status heeft van gemeentelijk monument. Getracht wordt de eigenaar Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier te bewegen maatregelen te nemen.
In september heeft met PWN en verschillende andere partijen een vervolgoverleg plaatsgevonden over het uitzichtpunt Papenberg. PWN zet in op de realisatie van een uitzichttoren, de aanleg van een trap vanaf Onderlangs en sluiting van de huidige toegang vanaf het klimduin naar het uitzichtpunt. Er moet nog nader onderzoek plaatsvinden en ook de fondsenwerving zal nog de enige tijd in beslag nemen.
Oud-Castricum is vertegenwoordigd in de gemeentelijke monumentenraad. Mede door verandering in de personeelsbezetting bij de gemeente kon weinig informatie over de voortgang van verschillende zaken worden verkregen. Er moest genoegen worden genomen met de toezegging dat een en ander zal worden uitgezocht.
Educatie (Cor Smit)
De leskisten zijn gecontroleerd en aangevuld. Besloten is te wachten met het samenstellen van nieuwe kisten tot er gekozen is voor een andere opzet van een schoolprogramma voor De Duynkant.
Werkgroeplid Piet Blom is op bezoek geweest bij de Juliana van Stolbergschool voor een les over de Tweede Wereldoorlog.
Er is hard gewerkt aan onder andere de voorbereidingen van de viering van het vijftigjarig jubileum van de werkgroep. Daaronder valt een buurten- en scholenproject dat start in januari 2017. Het omvat een groot educatief programma voor basisscholen in Castricum en Bakkum (en zelfs in Akersloot en Limmen), waarbij kinderen actief betrokken worden bij het leven in de jaren (negentien) zestig.
Tot slot is voor 2017 het educatief programma vastgesteld.
Fotografie en film (Peter Levi)
Elk jaar blijkt dat er nog heel veel foto’s van personen en gebouwen als woningen en winkels bestaan die interessant zijn voor de beeldbank. Regelmatig komen er mensen langs die ze aanbieden of afgeven om ze te scannen. Afgelopen jaar zijn er circa 750 nieuwe foto’s op de Beeldbank geplaatst, waardoor het totaal nu ruim 20.000 bedraagt. Door mensen persoonlijk te vragen of zij informatie hebben over een foto komen er vaak nieuwe en voor ons onbekende foto’s beschikbaar. Veel huidige of voormalige inwoners zijn door invulling van reactieformulieren ook zeer behulpzaam bij het aanvullen of verbeteren van de teksten bij de foto’s op de Beeldbank.
ICT (Albert Lourens)
Op alle pc’s is in 2016 windows 10 geïnstalleerd.
Er is een overheadscanner aangeschaft die de kromming van bladzijden van boeken en kranten corrigeert. Hierdoor hoeft drukwerk niet vlak te worden gedrukt om een goede scan te kunnen maken.
In de werkruimte zijn pc’s, printers, scanners en de NAS herschikt, zodat het werken daarmee is vereenvoudigd.
Om presentaties beter te laten verlopen is een laserpointer aangeschaft, waarmee voorstellingen van powerpoints kunnen worden gestuurd.
De werkgroep is gebruik gaan maken van actuele MS-officepakketten op haar pc’s en ook andere software is geactualiseerd.
Indien nodig werd er door taakgroepleden hulp verleend bij software- en hardwarestoringen.
PR en website (Hans Boot)
Zoals gebruikelijk werd er elke maand een persbericht in de kranten geplaatst in verband met de tentoonstellingen op de eerste zondag van de maand. De digitale regiokrant en lokale radio- en tv-zender werden hiervan tevens in kennis gesteld.
In de pers werd aandacht besteed aan de benoeming van de nieuwe voorzitter, inzamelingsacties voor de uitbreiding van De Duynkant, de diefstal van onderdelen van het grafmonument van Dr. Jacobi op de begraafplaats van het landgoed Duin en Bosch, de presentatie van het 39e Jaarboek en de aankondiging van diverse activiteiten in het jubileumjaar 2017.
Jaarboek 40, pagina 120
Op 24 oktober heeft Simon Zuurbier in een uitzending van Radio Castricum het verschijnen van het 39e Jaarboek toegelicht. Hij werd bijgestaan door Dick Groot, als vertegenwoordiger van de in dit jaarboek beschreven familie Groot. In 2016 werd besloten een nieuwsbrief voor donateurs samen te stellen. Het eerste exemplaar werd op 21 december gemaild naar bijna 400 personen die zich hiervoor hadden aangemeld. Ook in het afgelopen jaar was er weer veel belangstelling voor onze website. In totaal bezochten 16.677 mensen de homepage. De Beeldbank werd door 19.976 bezoekers bezocht. Ook de Krantenbank en Boekenbank werden veelvuldig bezocht.
Tentoonstellingen (Erica Brouwer)
Ook in 2016 werden er in De Duynkant diverse wisselende tentoonstellingen gehouden.
In januari waren voor de laatste keer de onderwerpen van het Jaarboek 38 te zien.
Tijdens de open dagen in februari tot en met april was de tentoonstelling ‘Dr. Jacobi, geneesheer-directeur van Duin en Bosch’ te bezichtigen. Ernst Mooij deed onderzoek naar het leven van Jacobi en gaf de tentoonstelling vorm. De kleindochter van dr. Jacobi opende de tentoonstelling. Ook andere familieleden waren daarbij aanwezig. De tentoonstelling werd goed bezocht, waaruit duidelijk bleek dat Jacobi voor vele Castricummers een bekende naam en persoonlijkheid is.
Het thema ‘Het strand in het verleden en de toekomst’ van de maanden mei tot en met augustus was niet alleen gericht op de inwoners van Castricum en Bakkum, maar ook op de vakantiegangers. Basis van de tentoonstelling was de lezing over de geschiedenis van het Castricumse strand, ooit gehouden door Hans Boot en Ernst Mooij. De toekomst werd vertegenwoordigd door de organisatie ‘Caan Zee’, die tekeningen presenteerde van hun toekomstplannen. Stof genoeg voor de bezoekers om over te praten!
Het (vakantie)verleden werd mooi geïllustreerd door een film uit eind jaren (negentien) veertig, waarin een Amsterdamse familie een huis voor de vakantie huurde in Bakkum. Anton Visser voorzag de film later nog van commentaar van een ooggetuige, die zich het verblijf van die familie in de Tetburgstraat nog goed herinnerde.
Het thema ‘Grenzen’ van de tentoonstelling van september en oktober sloot goed aan bij de maand van de geschiedenis die hetzelfde onderwerp had. Het begrip werd op verschillende manieren uitgewerkt: gemeentegrenzen, grenspalen, tolhuizen, erfafscheidingen en veekeringen, geografische grenzen, grenzen tijdens WO2, enzovoorts.
Het jaar werd weer besloten met een tentoonstelling met thema’s uit het Jaarboek 39. Die betroffen de geschiedenis van de wereldwinkel, reeds lang verdwenen cafés en kasteleins in Castricum en Bakkum, twee verhalen over de Schoolstraat, de Castricumse familie De Groot en herinneringen van boswachter Cor Mooij. Een film van een interview met hem was eveneens tijdens de tentoonstelling te zien.
De tentoonstellingen in 2016 hebben ruim 1.800 bezoekers getrokken.
Eind 2015 werden de etalages van de voormalige sigarenwinkel van Vader aan de Torenstraat door de huidige eigenaren Paul Versteeg en Karin de Winter aan de werkgroep als fototentoonstellingsruimte beschikbaar gesteld.
Er waren daar over diverse onderwerpen foto’s te zien. De foto’s werden regelmatig gewisseld. Het project zal nog duren tot juni 2017.
Bestuur, leden en donateurs
Op 31 december 2016 was het bestuur als volgt samengesteld:
- Peter Sibinga, voorzitter;
- Albert Lourens, secretaris;
- Gerard Veldt, penningmeester;
- Wim Adrichem, lid;
- Cor Smit, lid.
Aan de werkavonden in De Duynkant en andere activiteiten werd door circa 35 leden deelgenomen. Op 31 december kon de stichting rekenen op de steun van 1.165 donateurs.
Ook in 2016 hebben de werkgroepleden zich ingezet voor het in herinnering houden van de historie van Castricum en Bakkum.
Aan onze leden en donateurs komt veel dank toe voor hun bijdrage aan de Stichting Werkgroep Oud-Castricum in het afgelopen jaar.
Hans Boot
