Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 39, pagina 115
Jaarverslag 2015
Het afgelopen kalenderjaar stond voor een groot deel in het teken van het verkrijgen van geldmiddelen voor de uitbreiding van het gebouw De Duynkant. Daarvoor werden fondsen geworven en acties gestart onder zowel de plaatselijke ondernemers als de donateurs van de werkgroep. Ook werden er voorbereidingen getroffen voor de viering van het 50-jarig jubileum van Oud-Castricum in 2017.
Enkele gebeurtenissen volgen nu in chronologische volgorde:
- 5 januari: nieuwjaarsreceptie in De Duynkant;
- 11 januari: presentatie door drie werkgroepleden over het Castricumse strandleven voor de Zondagsociëteit;
- 20 januari: kick off in De Duynkant van de fondswervingscampagne voor de uitbreidingsplannen van de werkgroep met gemeentebestuurders, ondernemers enzovoorts;
- 29 maart: rondleiding voor de werkgroepleden in de voormalige jeugdherberg Koningsbosch, die op dat moment verbouwd werd tot hotel;
- 26 juni: de leden van de werkgroep werden rondgeleid in het in januari geopende archeologiecentrum ‘Huis van Hilde’;
- 4 en 5 juli: extra openstelling van De Duynkant in verband met het cultuurfestival ‘Uit de kunst in Castricum’;
- 12 en 13 september: deelname aan het Open Monumentenweekend met demonstraties van oude ambachten in De Duynkant;
- 23 oktober: presentatie van het 38e Jaarboek in hotel ‘Huize Koningsbosch’ en uitreiking van het eerste exemplaar aan Ton Settels, organisator van de jongerenfietstocht ‘Tour de Flevo’ in de jaren 1950 en 1960. Tevens een presentatie van de inhoud van het jaarboek;
- 12 november: donateursavond in Geesterhage met een lezing van amateurarcheoloog Frans Diederik over opgravingen in de Castricumse Oosterbuurt en na de pauze een presentatie door Gertruud van der Eng over de eendenkooi in Uitgeest.
De activiteiten van de werkgroep zijn ingedeeld in tien taakgroepen, waarvan hierna een verslag volgt:
Archeologie (Rino Zonneveld)
Er is in De Duynkant regelmatig gewerkt aan de analyse en conservering van aanwezige en recent gevonden archeolo-
Jaarboek 39, pagina 116
gische objecten. Onder andere met behulp van metaaldetectoren zijn er in Castricum munten gevonden van het jaar 0 tot nu. Ook is weer het nodige aan materiaal beschreven en aan het provinciaal archeologisch depot geleverd.
In het verslagjaar is voortgang bereikt met het verbeteren van bewaaromstandigheden en conservering.
Ondersteuning werd geboden bij opgravingen in Bakkum bij het Jan Miessenlaantje (grondverbetering ten behoeve van Schoonwatervallei), in Castricum in de wijk Albertshoeve (nieuwbouw), bij de Heemstederweg (stal) en aan de Breedeweg (boerderijverbouw), in Uitgeest bij waterberging Benes en in Heiloo bij Zuiderloo (nieuwbouw).
Op De Zanderij vond in juni een zelfstandige opgraving plaats, waarbij een waarderend onderzoek uitsluitsel moest geven over datering van de vondstlocatie. Prachtige geulprofielen leverden helaas geen vondsten op basis waarvan de ouderdom bepaald kon worden. Wel kon uit de opbouw van de aardlagen worden vastgesteld dat het object in de bodem ouder is dan 900 na Christus.
Er is eenmaal overleg geweest met de gemeente Castricum over signalering en afstemming van archeologische onderwerpen. Daarnaast werd er samengewerkt met de archeologische regiowerkgroep Oer-IJ en was er actieve betrokkenheid bij de Stichting Oer-IJ.
Activiteiten die de taakgroep in 2015 heeft gesteund, zijn de ‘Nationale Archeologiedagen’ in oktober met twee dagen lang educatie op het gebied van detecteren, verder een rondleiding in het veld op De Zanderij en een presentatie van het archeologiewerk. Vooral de detectie was zo’n succes dat er voor de toekomst vier mini-detectoren zijn aangeschaft. De activiteiten werden in samenwerking met het Huis van Hilde uitgevoerd.
Archief (Peter Levi)
Gewerkt is aan het ontsluiten van al het aanwezige archiefmateriaal. Ook dit jaar heeft de werkgroep weer veel nieuw materiaal verkregen. Het gaat dan om bijvoorbeeld boeken, foto’s, landkaarten/plattegronden en andere zaken met betrekking tot de historie van Castricum en Bakkum. Er is veel informatie over panden die dit jaar digitaal is ontsloten. Naast de veel bezochte beeldbank zijn nu ook de boekencollectie en de database met uittreksels van krantenartikelen online te doorzoeken.
Het vervangen van de houten door metalen stellingen op de zolder is zo goed als afgerond. Ook is er begonnen met het maken van nieuwe kasten om voorwerpen op te bergen die niet in een stelling kunnen liggen. Er is tevens een start gemaakt met het uitzoeken van het papieren archiefmateriaal dat niet noodzakelijkerwijs bij Oud-Castricum aanwezig hoeft te zijn en ondergebracht kan worden bij het Regionaal Archief Alkmaar.
Archiefonderzoek en jaarboek (Simon Zuurbier)
Het 38e Jaarboek werd gepresenteerd op 23 oktober en het onderwerp Tour de Flevo kreeg extra aandacht door de uitreiking van het eerste exemplaar aan Ton Settels, een van de leiders van deze fietstocht rondom het IJsselmeer, die vanaf 1957 werd georganiseerd voor de Castricumse jeugd. De wat grotere artikelen in het jaarboek betroffen verder de afdeling Castricum van het Nederlandse Rode Kruis, de kruideniers in het dorp, de Bakkerij en de geschiedenis en stamboom van de Castricumse familie Borst.
Ook werd er aandacht besteed aan het Koninklijk Landgoed Bakkum (deel 1), Castricummers in de VOC, de stranding van de Wilhelmina Frederica, een interview met Engel Twisk, een wandeling met Eli Heimans, een 100-jarig huis op de Hoogeweg en als afsluiting de vaste rubrieken: Castricum honderd jaar geleden, het jaarverslag 2014 en de kroniek van 2014.
De basis van het archiefonderzoek is het werk dat wekelijks door enkele leden op het Regionaal Archief in Alkmaar wordt verricht. Hoofdzakelijk worden historische gegevens over Castricum digitaal vastgelegd. In het verslagjaar werden gegevens betreffende de geschiedenis en stamboom van de Castricumse families Baars, Groot, Kaandorp en Kool opgespoord. In dat kader werd het werk aan de reconstructie van Castricumse families uit de periode van voor 1811 voortgezet. Ook werd er onderzoek verricht voor onderwerpen die in het jaarboek worden gepubliceerd (Castricum 100 jaar geleden en cafés in Bakkum). Het overnemen van het archief van de Castricumse notaris Heenk (1921-1924) en van notaris Schoorell (1638-1666) kwam gereed. Een begin werd gemaakt met notaris Stuyt (1925-1935). Het werk aan de schepenrollen werd voortgezet.
In het Noord-Hollands Archief in Haarlem vond onderzoek plaats, zowel in de kadastrale registers betreffende de geschiedenis van woningen in de Schoolstraat en Breedeweg, als in het archief van notarissen in Beverwijk, Haarlem, Uitgeest en Velsen voor het overnemen van gegevens over Castricums onroerend goed en families. Met datzelfde doel werd ook onderzoek gedaan op het Westfries Archief in Hoorn naar de akten van notaris Gottmer uit Obdam.
Beheer en onderhoud (Gerard Veldt)
In 2015 zijn er in en rond De Duynkant diverse reguliere onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd. Vooral het onderhoud van het buitenterrein is een punt van aandacht. Het groen voor het gebouw groeit zo snel dat alles twee keer per jaar gemaaid moet worden. Het is de bedoeling dat de tuin na de geplande verbouwing een make-over krijgt. De taakgroep wordt sinds 2015 mede ondersteund door Wim Adrichem en René Dijkstra, die zich onder andere hebben beziggehouden met de aanleg van kabelgoten ten behoeve van de automatisering. Bovendien heeft Wim Adrichem de taak van gebouwbeheerder op zich genomen.
Jaarboek 39, pagina 117
Het afgelopen jaar heeft de bouwcommissie niet veel meer kunnen doen dan in spanning afwachten of de diverse inzamelingsacties voldoende middelen zouden opleveren om met de uitbreiding van De Duynkant te kunnen starten. Aan het eind van 2015 was er circa 22.000 euro binnengekomen. Op basis van dit bedrag en de beschikbare eigen middelen kon er verder worden gegaan met de voorbereidingen. In december werd het gemeentebestuur verzocht het bestaande erfpachtcontract aan te passen. Ook volgde er overleg met de architect om tot een nadere uitwerking van de ruimte-indeling te komen, wat moet leiden tot een definitief bouwplan met kostenbegroting.
Cultuur en monumenten (Ernst Mooij)
De uit twee personen bestaande Taakgroep Cultuur en Monumenten heeft in 2015 versterking gekregen van twee enthousiaste medewerkers.
In het begin van het jaar bereikte de werkgroep het bericht dat boerderij Kronenburg in andere handen is overgegaan. De zorgen over het behoud van de boerderij zijn daarmee niet minder geworden.
Op landgoed Duin en Bosch hebben verschillende rijksmonumenten andere eigenaren gekregen. Met het oog op toekomstig gebruik dienden deze eigenaren bij de gemeente omgevingsaanvragen in om hun monument te kunnen verbouwen. Tijdens de ter inzagelegging heeft de taakgroep de aanvragen ingezien en zonodig daarop gereageerd. Tegen één nieuwbouwaanvraag in de directe nabijheid van drie monumenten heeft de werkgroep op advies van de taakgroep een bezwaar ingediend, een raadsspreekuur bezocht en is de kwestie voorgelegd aan de bezwaarschriften commissie. Aan het einde van het verslagjaar was nog geen uitspraak van de commissie bekend.
De gesloten begraafplaats van Duin en Bosch is ook een rijksmonument. In verband met iepziekte zijn daar in 2014 en 2015 laanbomen en ook de centraal gesitueerde treur-iep gerooid. Niet alleen door deze noodzakelijke ingreep, maar ook als gevolg van het matige onderhoud, is langzamerhand de toestand van de begraafplaats verslechterd. In een persbericht zijn Parnassia Groep, eigenaar van de begraafplaats, en de gemeente Castricum opgeroepen hun verantwoordelijkheid te nemen en zich het lot van deze verpaupering aan te trekken. Parnassia Groep heeft daarop aan een landschapsarchitect opdracht gegeven om een herstelplan te maken, waarover Oud-Castricum in oktober overleg heeft gehad met de architect. Verder heeft de werkgroep op verzoek van de gemeente enkele straatnamen voorgesteld voor de te bouwen woonclusters op landgoed Duin en Bosch.
Al jaren wachten geselecteerde landschapselementen en landschappelijke structuren op aanwijzing als gemeente- lijke monument door de raad. Ook is nog geen uitvoering gegeven aan het raadsbesluit met betrekking tot de Van Oldenbarneveldweg en omgeving.
Om meer zicht te krijgen op deze en andere zaken vond een gesprek plaats tussen vertegenwoordigers van Oud-Castricum en de monumentenraad met de verantwoordelijke wethouder en een bij de gemeente gedetacheerde medewerkster van het adviesbureau The Missing Link. Het tekort aan arbeidsuren en onvoldoende budget lijken belangrijke redenen te zijn voor de vertraagde voortgang van allerlei erfgoedzaken.
Door bomen op de oostelijke helling van de Papenberg wordt het uitzicht over Castricum en omgeving belemmerd. Op uitnodiging van PWN heeft op 8 juli met acht partijen overleg plaatsgevonden over het herstel van het uitzichtpunt. Het resultaat van de bijeenkomst was het besluit dat er eerst een milieueffectrapportage moet komen om zicht te krijgen op de eventuele recreatiedruk op en rond de Papenberg en het effect daarvan op de natuur.
In de periode dat het voorontwerp bestemmingsplan Dorpskom Castricum ter inzage lag, is er vanuit de werkgroep een inspraakreactie ingediend. Volgens het besluit Ruimtelijke Ordening is vanaf 1 januari 2012 een inventarisatie van de cultuurhistorische waarden verplicht. Naar de mening van Oud-Castricum voldeed het voorontwerp bestemmingsplan ‘Dorpskom Castricum’ onvoldoende aan deze verplichting. In november is het ontwerp bestemmingsplan ter inzage gelegd. Nog steeds biedt het plan onvoldoende bescherming. Daarom heeft de werkgroep een uitvoerige zienswijze bij de gemeenteraad ingediend. In het Jaarboek 2015 heeft de voorzitter zijn bezorgdheid uitgesproken over een mogelijke aanbouw aan de noordzijde van de dorpskerk. Verheugend was het nieuws dat de projectgroep aan de kerkenraad heeft geadviseerd een dergelijk plan niet langer na te streven.
Educatie (Cor Smit)
In het afgelopen jaar zijn de leskisten gecontroleerd, geïnventariseerd en schoongemaakt. Alle bevindingen zijn geadministreerd. De meeste kisten zijn niet meer compleet en de opdrachten moeten worden herzien. Er is in oktober een brief uitgegaan naar alle basisscholen in de kern Castricum, waarin wordt meegedeeld dat er in verband met het moderniseren van het leskisten circuit voorlopig geen aanvragen ingediend kunnen worden voor een bezoek aan De Duynkant.
Twee vrijwilligers hebben zich bezig houden met het uitbreiden van de leskisten. Er is ook een ontwerp gemaakt voor een nieuw uiterlijk van de kisten. Regelmatig is hierover vergaderd en zijn de vorderingen bijgehouden.
Ook was er in 2015 contact met educatieve werkgroepen van buiten Castricum.
Fotografie en film (Peter Levi)
Er is in 2015 onder andere gewerkt aan het scannen en verwerken van alle foto’s die in de jaarboeken staan. In het verleden werd daarvan geen kopie bewaard voor ons eigen archief. Het is ons, op een paar jaarboeken na, gelukt om ze allemaal op de beeldbank te krijgen.
Elk jaar blijkt dat er nog heel veel foto’s van woningen, winkels en personen bestaan die interessant zijn voor de beeldbank. Regelmatig komen er mensen langs die ze aanbieden, of afgeven om ze te scannen. Afgelopen jaar zijn er circa 2.500 nieuwe foto’s op de beeldbank geplaatst, waardoor het totaal nu ruim 19.000 bedraagt.
Veel huidige of voormalige inwoners zijn door invulling van reactieformulieren ook zeer behulpzaam bij het aanvullen of verbeteren van de teksten bij de foto’s op de beeldbank. Omdat er in Castricum en Bakkum jaarlijks veel verandert, zijn er van alle straten en van elk pand in de oudste straten foto’s gemaakt.
Er is dit jaar een begin gemaakt met het ontsluiten van onze filmcollectie, waarmee in 2016 verder wordt gegaan.
Jaarboek 39, pagina 118
ICT (Albert Lourens)
Doel van de taakgroep ICT is dat werkgroepleden snel en gemakkelijk kunnen werken en dat ze informatie snel kunnen vinden op het nieuwe netwerk (NAS). Ook worden vragen op ICT-gebied beantwoord en acute problemen verholpen.
De volgende verbeteringen zijn gerealiseerd:
- Desktopcomputers: Alle desktopcomputers zijn gesaneerd. Nu zijn het pakket LibreOffice en andere standaardprogramma’s op de pc’s geïnstalleerd en bruikbaar. Scannen en afdrukken kan op dezelfde manier op alle pc’s via scanners en printers.
- Praktische werkplekken: In de werkruimte, tegen de muur van de keuken, zijn de kabelgoten voorzien van nieuwe stekkerdozen en LAN-aansluitingen. Computerkabels zijn weggewerkt en de plaats van de desktopcomputers is praktischer ingedeeld. De HP-printer en de diascanner zijn geplaatst zonder de bruikbaarheid van de werkplekken te beïnvloeden.
- Router en NAS: De WiFi-router is verplaatst en de NAS staat nu niet meer in het zicht.
- Projectieapparatuur: Voor presentaties zijn een groot LED-scherm en een geluidsinstallatie aangeschaft en in de werkruimte opgehangen. De nieuwe apparatuur is aangesloten op een desktopcomputer. Er is een gebruiksaanwijzing geschreven, zodat iedereen de apparatuur kan bedienen.
- Overheadscanner: Een A3-overheadscanner is aangeschaft om kranten en boeken niet plat te hoeven drukken. De software corrigeert de afbeeldingen op krommingen van het papier. Een gebruiksaanwijzing moet nog worden gemaakt.
PR en website (Hans Boot)
In verband met de tentoonstellingen op de eerste zondag van de maand werd er elke maand een persbericht in de kranten geplaatst. De digitale regiokrant en lokale radio- en tv-zender werden hiervan tevens in kennis gesteld. Eveneens verschenen er in diverse kranten berichten over andere activiteiten. Met name werd er in de pers veel aandacht besteed aan de inzamelingsacties voor de uitbreiding van De Duynkant en de zorgen van de werkgroep over de verpaupering van de begraafplaats op het landgoed Duin en Bosch.
Meegewerkt is aan een artikelenreeks in Dagblad Kennemerland over slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Op 26 oktober heeft de voorzitter van Oud-Castricum in een uitzending van Radio Castricum het verschijnen van het 38e Jaarboek toegelicht.
Zoals gebruikelijk was er ook in het afgelopen jaar weer veel belangstelling voor onze website. In totaal bezochten 13.974 mensen de homepage en samen bekeken zij 44.643 pagina’s. De beeldbank werd door 17.148 bezoe- kers bezocht die 378.003 foto’s bekeken.
De Krantenbank werd 2039 keer bezocht en er werden 65.243 artikelen opgevraagd. De Boekenbank werd 1809 keer bezocht en er werden 11.137 boekbeschrijvingen bekeken.
Tentoonstellingen (Erica Brouwer)
De tentoonstellingen waren in het verslagjaar wederom succesvol. Het totaal aantal bezoekers van De Duynkant bedroeg 1.967. Tijdens de open dag in januari was voor de laatste keer de tentoonstelling over het 36e Jaarboek te bezichtigen met onderwerpen als de bibliotheken van Castricum, groenteboeren, de politie en het verzorgingstehuis De Boogaert. Ook werd er over de geschiedenis van De Boogaert een film vertoond van Hans Kinders en Hans Boot.
Op de open zondagen van februari tot en met mei was ‘De Dorpsstraat’ te zien. Bijna 1.000 mensen bezochten de tentoonstelling in De Duynkant, een record in de annalen van de Werkgroep Oud-Castricum. De tentoonstelling bestond uit drie delen: een fototentoonstelling, tekeningen van Nico Lute en een film van Anton Visser. Ook heeft een aantal winkels in de Dorpsstraat een oude foto van hun pand in de etalage gezet. Alle onderwerpen vielen zeer in de smaak bij de bezoekers. De film is na de tentoonstelling op You Tube gezet en is daar nog steeds te zien.
De open dagen in de zomermaanden juni, juli en augustus zijn door de taakgroep Archeologie verzorgd. In juni is de collectie ‘Scherven aan zee’ van de familie Kingma uit Zaanstad getoond. In juli en augustus lag de nadruk meer op munten en kleipijpen. Daarnaast kreeg het publiek op de open dag in juli de gelegenheid om gevonden scherven, munten en botjes te laten determineren door deskundige vrijwilligers. Er was ook een activiteit voor kinderen georganiseerd. Deze konden op het terrein van het Strandvondstenmuseum met een metaaldetector aan de slag.
Er is medewerking verleend aan het monumentenweekend dat op 12 en 13 september plaats vond. Het thema was oude ambachten die door diverse mensen werden gedemonstreerd. Er is samengewerkt met De Tuin van Kapitein Rommel, het Strandvondstenmuseum, het atelier van het Hof van Kijk-Uit, de dorpskerk, het Dierenduintje en hotel Huize Koningsbosch. De dag begon met trompetgeschal vanaf de toren van de dorpskerk en heraut Gerard
Jaarboek 39, pagina 119
Veldt riep het nieuws om. Bij alle instanties waren twee of meer ambachten te zien: een pottenbakker, glazenier, weefster, schoenmaker, barbier, nettenboeter, schelpenvisser, palingroker, fietsenmaker, imker, spinster, houtbewerker, beeldhouwer, steenovenbakker, kalligraaf, boekbinder of iconenschilder. Op de locaties lagen routekaartjes klaar, verzorgd door de werkgroep die tevens de coördinatie van dit weekend in handen had.
De open dag in oktober was gewijd aan Castricumse venters en ambachtslieden. Ook waren er foto’s te zien van de afgelopen monumentendagen.
De laatste twee maanden van het jaar werden traditioneel verzorgd door de redactie van het jaarboek. De fototentoonstelling gaf een impressie van de artikelen in het 38e Jaarboek.
Naast de tentoonstellingen in De Duynkant waren er ook op andere locaties nog herinneringen aan vroegere tijden te zien. In hotel Huize Koningsbosch werd een kleine expositie ingericht over de eerste jeugdherberg van Nederland die jarenlang in het pand was gevestigd. Daarnaast werd in de etalages van de voormalige sigarenzaak Vader aan de Torenstraat een wisseltentoonstelling gestart over diverse onderwerpen, zoals bijvoorbeeld winkels in de Torenstraat, de sinterklaastijd en activiteiten rond de jaarwisseling.
Bestuur, leden en donateurs
Op 31 december 2015 was het bestuur als volgt samengesteld:
- Peter van Eerden, voorzitter;
- Albert Lourens, secretaris;
- Gerard Veldt, penningmeester;
- Hans Boot, lid;
- Cor Smit, lid.
Aan de werkavonden in De Duynkant en andere activiteiten werd door circa 35 leden deelgenomen. Op 31 december beschikte de stichting over een kleine 1.200 donateurs. Ook in 2015 hebben de werkgroepleden zich ingezet voor het in herinnering houden van de historie van Castricum en Bakkum.
Aan onze leden en donateurs komt veel dank toe voor hun bijdrage aan de Stichting Werkgroep Oud-Castricum in het afgelopen jaar.
Hans Boot
Rectificaties 38e Jaarboek
De artikelen in onze jaarboeken zijn mede gebaseerd op interviews of gegevens van derden met het gevolg dat er onjuistheden in kunnen sluipen of dat er feiten worden vergeten. Enkele reacties van lezers op dergelijke onjuistheden zijn hieronder opgenomen.
Bladzijde 42:
Ria Beens is voorzitter van de Bakkerij tot 1 mei 1990; zij werd opgevolgd door Janine Cornel-Draijer.
Bladzijde 49:
Het winkelmeisje van Vaalburg heet Rina Tromp.
Bladzijde 115:
Wij hebben nagelaten toestemming te vragen voor deze publicatie van persoonsgegevens en hiernaar onderzoek te doen. Onze excuses.
Marcus Wilhelmus (Mark) Borst, geb. Beverwijk 12-5-1968, IT-specialist, was gehuwd Henan (China) 7-5-2008 met Zhang LingFei, gescheiden 14-4-2014, woont samen met dochter Zhang ZiNing in Peking (China). Het overlijden van Anna Christina (Ans) Weberink was 19-12-1994 i.p.v. 19-10-1994.
Deze rectificaties zijn al verwerkt in de digitale versie van de jaarboek artikelen op de website van Oud-Castricum.
