Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 36, pagina 110
Jaarverslag 2012
De werkgroep heeft zich ook in dit verslagjaar ingezet voor het in herinnering houden van de historie van Castricum en Bakkum. Een belangrijk punt van aandacht betreft het plan om De Duynkant uit te breiden met een lezingen- en filmzaaltje en archiefruimte. Een eerste verzoek hiertoe aan het college van burgemeester en wethouders in november 2011 resulteerde echter in 2012 nog niet tot de gewenste medewerking.
De belangrijkste gebeurtenissen volgen nu in chronologische volgorde:
- 2 januari: nieuwjaarsreceptie in De Duynkant;
- 15 april: Landschapsdag met medewerking van de werkgroep;
- 27 april: start van het festival ‘Bakkum vertelt’ met deelname van de Verhalengroep, een activiteit van Oud-Castricum en de Stichting Welzijn;
- 4 juni: kennismakingsbezoek van burgemeester Mans en zijn partner aan De Duynkant;
- 7 juni: Peter Levi treedt af als bestuurslid, maar blijft actief voor de werkgroep;
- 8 september: presentatie van de wandelgids ‘Tijdpad’ in het nieuwe theehuis ‘Hof van Kijk Uit’;
- 27 september: een eigen vlag met logo wordt in de ledenvergadering gepresenteerd;
- 21 oktober: aanbieding aan de beheersstichting van het Hof van Kijk Uit van een bordje bij een kleine replica van de Nachtwacht, waarop de geschiedenis van het originele schilderij tijdens de Tweede Wereldoorlog in de nabije omgeving is beschreven;
- 26 oktober: uitreiking van het 35e Jaarboek in De Eenhoorn in Bakkum aan mevrouw Jenny Bettink, voormalig exploitante van het Corso-theater. Tevens een presentatie van de inhoud van het jaarboek en vertoning van de film ’75 jaar Corso’ van Hans Kinders;
- 15 november: indiening bij de gemeenteraad van een zienswijze met betrekking tot het ontwerpbestemmingsplan Buitengebied Castricum;
- 15 november: donateursavond in de Dorpskerk met een lezing van Harry de Raad en Christi Klinkert over het beleg van Alkmaar;
- 6 december: de werkgroep neemt een cheque in ontvangst van 500 euro van het Rabo Coöperatiefonds voor de restauratie van het grafmonument van dr. Jacobi, waarmee het streefbedrag nagenoeg is bereikt.
De activiteiten van de werkgroepleden zijn ingedeeld in negen taakgroepen, waarvan hierna een verslag volgt:
Archeologie (Rino Zonneveld)
Bij de start van de opgraving Boogaert Fase 2 is de taakgroep betrokken geweest. Tijdens het onderzoek is wederom een skelet op het terrein aangetroffen. In Fase 1 waren er al twee skeletten gevonden. In de zomer van 2012 werd de restopgraving Boogaert Fase 3 uitgevoerd door leden van onze taakgroep. Ook deze fase leverde interessante vondsten op. Een expositie daarvan is in voorbereiding.
Onze inbreng bij de aanleg van de waterberging langs de Schulpvaart werd op prijs gesteld. Tijdens de vergravingen en ontgrondingen voor de deelgebieden Gasthuisweid en Draaiweid is er op toegezien dat eventuele vondsten niet verloren zouden gaan. Er is assistentie verleend bij opgravingen in Limmen (Visweg), Heiloo (Zuiderloo) en Schagen (Nes).
Diverse publicitaire en educatieve activiteiten vonden plaats, waaronder een bijdrage voor een leskist archeologie voor scholen en een artikel over een Oude duin-
Jaarboek 36, pagina 111
beek in het Jaarboek 2012. Leerlingen van basisschool De Klimop kregen tekst en uitleg over archeologie. In september werd Tijdpad gepresenteerd, een wandelboekje langs cultuurhistorie en archeologie in een deel van het duingebied. De werkgroep heeft meegewerkt aan de totstandkoming van dit boekje.
Om nog vele schatten uit de opslagruimte van De Duynkant naar het Archeologisch Depot te krijgen, wordt alle informatie verzameld en worden de rapporten van 40 jaar archeologisch onderzoek van Oud-Castricum gescand.
Verder is hard gewerkt aan het beschrijven van munten die de werkgroep in haar bezit heeft en het fotograferen en conserveren van vondsten.
Werkgroep Oer-IJ
Oud-Castricum is vertegenwoordigd in de Werkgroep Oer-IJ en heeft belangrijke raakvlakken met deze organisatie. De basiscursus archeologie, georganiseerd door Werkgroep Oer-IJ en Baduhenna (Heiloo), werd begin 2012 afgesloten. Er zijn 45 getuigschriften uitgedeeld. De taakgroep archeologie van de werkgroep Oud-Castricum is daardoor vier amateurarcheologen rijker.
In De Duynkant werden in februari en september twee vergaderingen van de Werkgroep Oer-IJ gehouden. De Werkgroep Oer-IJ sloot zich aan bij afdeling 9 van het AWN, die bestaat uit de Werkgroep Schagen, Stichting Baduhenna en de Stichting Regionale Archeologie Gheestmanambocht.
Aan de gemeente zijn regelmatig adviezen uitgebracht over op handen zijnde verstoringen van het bodemarchief.
Er vond tweemaal overleg plaats met de gemeente Castricum betreffende archeologie en het beleid.
Archief (Peter Levi)
Elk jaar krijgt de werkgroep weer veel nieuw materiaal door schenkingen zoals boeken, kaarten, foto’s en voorwerpen met betrekking tot Castricum en Bakkum. Dit materiaal wordt dan verwerkt en beschreven.
Er is een begin gemaakt met het digitaal toegankelijk maken van de geregistreerde voorwerpen die we in ons bezit hebben. Deze zijn dan met foto te zien op de website.
Het boekenbestand wordt regelmatig aangevuld met nieuw aangeschafte of geschonken exemplaren. Onze collectie is nu ook via de website toegankelijk.
Al jarenlang worden de artikelen uit Het Nieuwsblad voor Castricum, die wij vanaf 1966 in ons bezit hebben, met een uittreksel ontsloten in een database. Er wordt naar gestreefd om dit bestand later ook digitaal beschikbaar te stellen.
Archiefonderzoek en jaarboek (Simon Zuurbier)
Door enkele leden van de werkgroep werd meerdere keren per week een bezoek gebracht aan de archieven. In de meeste gevallen betrof dit het Regionaal Archief te Alkmaar. Het werk bestond vooral uit het digitaal overnemen van de historische gegevens over Castricum uit de periode van voor 1811 en het opsporen van gegevens betreffende de geschiedenis en stamboom van Castricumse families.
Uit de oud-rechterlijke archieven van Castricum werd dit jaar het laatste transportregister overgenomen. Een begin werd gemaakt met de schepenrollen.
De index over de periode 1900-1910 van het bevolkingsregister is in 2012 gereedgekomen. Het zwaartepunt van het familieonderzoek lag bij de stamboom van de familie Bos. Verder werd de reconstructie van Castricumse families voor 1811 voortgezet en vond er onderzoek plaats naar inwoners, huizen en veldnamen van Castricummers in de periode 1880-1920.
Op het Noord-Hollands Archief in Haarlem is vooral onderzoek gedaan naar de geschiedenis van boerderijen en percelen in de kadastrale registers.
Het 35e Jaarboek werd in oktober 2012 uitgebracht; net als het vorige weer een dik exemplaar met 124 bladzijden. Het jaarboek had vele uiteenlopende onderwerpen en bevatte meer artikelen dan in enig jaarboek van Oud- Castricum. Het openingsartikel betrof de bioscoopgeschiedenis naar aanleiding van het 75-jarig bestaan van het Corsotheater. Andere onderwerpen gaan onder meer over jeugdherberg Koningsbosch, begraven en begraafplaatsen, het gemeentebestuur van 1974 tot de fusie in 2002, de biljartverenigingen, melkboeren, stoomtram, een archeologische opgraving op de Zanderij, de oorsprong van de naam Castricum en de stamboom van de familie Hogenstijn.
Beheer en onderhoud (Gerard Veldt)
In 2012 zijn er in en rond De Duynkant diverse onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd, zoals het verhelpen van een grote lekkage door stormschade en het vervangen van de hemelwaterafvoeren.
De bouwcommissie is een aantal keren bij elkaar geweest, die tot taak heeft het onderzoeken van de mogelijkheden om tot uitbreiding van De Duynkant te komen. Hiertoe zijn wat schetsen gemaakt en zijn aan de hand van de bouwkosten van de vorige verbouwing de kosten ruw begroot.
Vervolgens is de werkgroep in overleg gegaan met de gemeente, hetgeen uiteindelijk heeft geleid tot een verzoek aan het gemeentebestuur om aan te geven welke procedure moet worden gevolgd teneinde een vergunning te verkrijgen.
De gemeente Castricum adviseerde ons een aanvraag in te dienen, zodat deze kon worden meegenomen bij de herziening van het bestemmingsplan Buitengebied Castricum, waaronder ons gebouw valt.
Na ruim een jaar gewacht te hebben op antwoord kwam de gemeente tot de conclusie dat het verzoek van de werkgroep niet kon worden gehonoreerd. Wij zagen ons daarom genoodzaakt om een zienswijze betreffende genoemd bestemmingsplan in te dienen.
Cultuur en monumenten (Ernst Mooij)
Een voorgenomen bouwplan van een glazen kantoorpand achter de villa Van Oldenbarneveldweg 53 heeft in 2012 geleid tot een burgerinitiatief voorstel vanuit de Stichting tot behoud van natuurlijke en cultuurhistorische waarden in de Alkmaardermeer omgeving. Hierin werd een betere bescherming bepleit van de cultuur-historische waarden van de Van Oldenbarneveldweg
Jaarboek 36, pagina 112
en omgeving. Dit burgerinitiatief werd gesteund door meer dan 5.000 burgers en ook door Oud-Castricum.
Conform de door de gemeenteraad vastgestelde Cultuurnota wil de gemeente Castricum in de kernen Akersloot, Limmen en Castricum monumenten informatieborden plaatsen. Daarvoor heeft zij aan de drie historische organisaties en aan de Monumentenraad medewerking gevraagd. In de kern Castricum komen tien borden, waarvoor Oud-Castricum de teksten en het beeldmateriaal heeft aangeleverd. Extra informatie zal te vinden zijn via op de borden geplaatste QR-codes.
Oud-Castricum was aanwezig met een kraam tijdens het Open Huis op 22 september op landgoed Duin en Bosch. Ook is de werkgroep betrokken geweest bij het straatnamenproject voor het landgoed en was zij vertegenwoordigd in de adviesgroep ‘Herinrichting Duin en Boschterrein’.
In 2012 hebben verschillende fondsen geldbedragen toegezegd voor de restauratie van het grafmonument van dr. Jacobi, de eerste geneesheerdirecteur van Duin en Bosch. Dankzij publieksacties, de actie onder de donateurs van de werkgroep en een garantstelling door Oud-Castricum, is de financiering aan het eind van het jaar rond gekomen. De restauratie van het monument op de begraafplaats van Duin en Bosch zal in 2013 ten uitvoer worden gebracht.
Regelmatig worden raadsactiviteiten en raadscarrousels bezocht als er onderwerpen behandeld worden waarmee cultuurhistorische waarden zijn gemoeid. Ook is de werkgroep vertegenwoordigd in de gemeentelijke monumentenraad. Deze raad heeft geadviseerd over onder meer het plan Buitengebied, waterberging Schulpvaart, subsidieregeling restauraties en de kunsthistorische collectie van de gemeente.
Verder heeft deze raad aanbevolen af te zien van enorme ingrepen in het landschap in verband met de verkeersproblematiek van de spoorwegovergang Beverwijkerstraatweg. De Erfgoedverordening is in 2012 herzien conform de uitgebrachte adviezen.
Educatie (Cor Smit)
In 2012 is medewerking verleend aan diverse educatieve projecten. Dat geldt bijvoorbeeld voor de film en tentoonstelling over Castricummers in Nederlands-Indië. In samenwerking met VMBO-leerlingen van het Bonhoeffer College en filmmaakster Pauline van Vliet is dit project tot stand gekomen.
Tevens is geadviseerd en informatie verstrekt voor het project ‘Het Mysterie van de Koperen Knoop’, dat betrekking heeft op de Slag bij Castricum en in het voorjaar van 2013 tot uitvoering zal komen.
In De Duynkant zijn groepen van basisschool De Klimop ontvangen in het kader van een archeologieproject dat werd uitgevoerd op het terrein van het Strandvondstenmuseum aan de Geversweg. Daartoe werd de leskoffer ‘Een koffer vol scherven’ aangepast en uitgeleend aan de school.
Tot slot werden er adviezen gegeven over geschiedenisprojecten aan de basisscholen Cunera, Klimop en Toermalijn.
Fotografie en film (Peter Levi)
Zoals elk jaar zijn er ook in 2012 weer veel foto’s door de Castricumse bevolking aangeleverd die een aanvulling geven op het verleden van personen, locaties of panden. Ook komen er nieuwe foto’s binnen door contacten tijdens de voorbereiding van de artikelen voor het jaarboek. Er wordt hard aan gewerkt om de achterstand in het verwerken van foto’s weg te werken.
Via de facebookpagina ‘Je bent Castricummer als…’ komen veel mooie foto’s beschikbaar van de daarop actieve deelnemers. Op ons verzoek worden foto’s aan ons aangeleverd die we dan opnemen in de Beeldbank. De al beschikbare foto’s worden allemaal opnieuw bekeken en de bijbehorende beschrijvingen worden eventueel aangevuld. De bezoekers van de Beeldbank leveren ook regelmatig nieuwe informatie over de foto’s. Het gaat dan vaak om namen van personen die op de foto’s staan.
PR en website (Hans Boot)
Elke maand werd er een persbericht in de kranten geplaatst in verband met de tentoonstellingen op de eerste zondag van de maand. De lokale radio- en tv-zender werd hiervan tevens in kennis gesteld. Eveneens verschenen er in diverse kranten berichten over andere activiteiten en werd een oproep gedaan voor het inzenden van foto’s en filmmateriaal. Verder werd er meegewerkt aan het cultureel-historisch televisieprogramma ‘Holland aan Zee’ van RTL4, waarvoor in De Duynkant opnames werden gemaakt.
De werkgroep heeft zich in het verslagjaar mogen verheugen in een grote belangstelling voor de vernieuwde website die eind 2011 de lucht in ging. Vooral de Beeldbank, die meer dan 16.000 foto’s bevat, wordt zeer goed bezocht en levert veel positieve reacties op. Het afgelopen jaar zijn er 14.379 bezoeken geteld. In totaal is er 350.533 keer naar foto’s gekeken.
Tentoonstellingen (Cor Smit)
In 2012 trokken de tijdelijke tentoonstellingen in De Duynkant circa 1.830 bezoekers.
Het thema in januari en februari was het 34e Jaarboek met de onderwerpen ’Een halve eeuw Amateurtuindersvereniging Castricum’, ‘De bakkers in het dorp’ en ‘Wie was … burgemeester Lommen’.
Groot was de belangstelling voor de tentoonstelling in maart en april over de kroostrijke gezinnen met vertoning van een film van Hans Kinders en Cor Smit over de families Zonneveld, Dekker en Lute. Ook de expositie in mei en juni over de Castricummers in Nederlands-Indië’ en de film ‘Merdeka, standplaats Castricum’ hadden veel bekijks.
In de maanden juli en augustus waren er respectievelijk oude luchtfoto’s en oude ansichtkaarten van Bakkum en Castricum te zien, terwijl de daarop volgende twee maanden in het teken stonden van ‘Groen van toen’, het thema van de Open Monumentendagen van dat jaar. De tentoonstelling in november en december van het verslagjaar was gebaseerd op het artikel in het 35e Jaarboek over het 75-jarig bestaan van het Corso-theater, waarover Hans Kinders eveneens een film heeft
Jaarboek 36, pagina 113
gemaakt die in De Duynkant werd vertoond.
Naast de interne exposities werd er ook een over de kroostrijke gezinnen ingericht in verzorgingshuis De Santmark. In samenwerking met bibliotheek Kennemerwaard werd in september in de plaatselijke bibliotheek een kleine expositie over de jubilerende Corso-bioscoop gehouden.
Tot slot werd er ook medewerking verleend aan de tentoonstelling van Vitesse ’22 in het kader van haar 90-jarig bestaan.
Bestuur, leden en donateurs
Op 31 december 2012 was het bestuur als volgt samengesteld:
– Frans Duffhues, voorzitter;
– Albert Lourens, secretaris;
– Gerard Veldt, penningmeester;
– Hans Boot, lid;
– Cor Smit, lid.
Aan de werkavonden in De Duynkant en andere activiteiten werd door circa dertig werkende leden deelgenomen. Op 31 december bedroeg het aantal donateurs ruim 1.200.
Aan onze leden en donateurs komt veel dank toe voor hun inzet en hun bijdrage aan de Stichting Werkgroep Oud-Castricum in het afgelopen jaar.
Hans Boot
