Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 31, pagina 3
Het gemeentebestuur van Castricum tussen twee fusies:
de fusie met Bakkum in 1812 en de fusie met Limmen en Akersloot in 2002 (1e deel)
Inleiding
In het jaar 1812 zijn de gemeenten Bakkum en Castricum samengevoegd. In 2002 volgt de fusie met de gemeenten Akersloot en Limmen. In de tussenliggende periode van bijna 200 jaar zijn er allerlei ontwikkelingen geweest in het bestuur van de gemeente Castricum. Dit artikel neemt u mee vanaf de beginsituatie met een schout, 5 raadsleden en zonder politieke partijen naar de situatie van eind 2001 met een burgemeester, 19 raadsleden en 6 politieke patiijen. Het atiikel verschijnt in meerdere delen; dit eerste deel behandelt de periode 1812 tot 1919, het jaar dat de nieuwe Kieswet in werking treedt. De overige delen verschijnen in de hierna volgende jaarboeken.
De geschiedenis van het gemeentebestuur wordt behandeld in een aantal afgebakende perioden:
- de voorgeschiedenis tot 1812
- de periode van 5 raadszetels tot het in werking treden van het Reglement op het Bestuur ten Platten lande in 1825
- de periode van 6 raadszetels tot in 1851 de nieuwe Gemeentewet van Thorbecke van kracht wordt
- en vervolgens de periode van 7 raadszetels die bijna 70 jaar duurt tot de nieuwe Kieswet van 1919.
Door deze wet verandert er veel: iedere volwassen burger moet elke vier jaar stemmen voor een nieuwe gemeenteraad; de verkiezingen zijn gekoppeld aan kieslijsten en politieke partijen.
Van elke periode worden in dit artikel de namen en de zittingsperiode van de raadsleden vermeld en de namen van de raadsleden die tot wethouder zijn benoemd. Van de in die periode functionerende burgemeester(s) en de belangrijkste ontwikkelingen in het dorp wordt een korte beschrijving gegeven. Het artikel wordt afgesloten met een alfabetische lijst van alle leden van de gemeenteraad in de periode 1812-1919 met een korte persoonsbeschrijving.
Voorgeschiedenis tot 1812
Het dorpsbestuur in de 18e eeuw wordt gevormd door een schout met vijf schepenen. Voor de verkiezing van het dorpsbestuur wordt ieder jaar door de schout een nominatie opgemaakt; daarop volgen de benoemingen door de ambachtsheer voor de periode van één jaar en wel van Pasen tot Pasen. De ambachtsheer had een zekere regeermacht over een banne of dorp. Deze macht of heerlijke rechten waren door aankoop verworven en gingen door vererving over op volgende generaties. Zo’n banne of dorp werd een (ambachts)heerlijkheid genoemd.
Bakkum en Castricum zijn twee afzonderlijke dorpen met elk een eigen bestuur. De grens tussen beide dorpen ligt ter hoogte van de huidige Zeeweg en de Schulpvaart naar Limmen. Door de aankoop in 1749 van de ambachtsheerlijkheid Bakkum door Nicolaas Geelvinck, de ambachtsheer van Castricum, hebben beide dorpen dezelfde ambachtsheer, die vervolgens ook in beide dorpen dezelfde schout heeft aangesteld: tot 1778 Leonard Tempelaar en daarna mr. Joachim Nuhout van der Veen.
In 1787 bestaat het dorpsbestuur van Castricum uit de schout mr. Joachim Nuhout van der Veen en de schepenen: Jacob Drost, Pieter Duijneveld, Cornelis Stet, Cornelis van den Dam en Jan Brakenhoff.
In datzelfde jaar bestaat het dorpsbestuur van Bakkum uit diezelfde schout en de schepenen: Jan Twisk, Gerrit Kuijs, Klaas Duijn, Jan van Bruijnswaard en Simon Duinmaijer.
De stichting van de Bataafse Republiek in 1795 brengt een radicale ommekeer in het staatsbestel, gebaseerd op de beginselen van de Franse Revolutie: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Regenten worden afgezet en vervangen door representanten van de burgerij. Schout en schepenen van Castricum roepen op 9 februari 1795 alle stemgerechtigde burgers van Castricum bijeen in de kerk om een nieuw dorpsbestuur samen te stellen. Voor het eerst in de geschiedenis worden verkiezingen gehouden. In totaal 110 mannen van 20 jaar of ouder zijn aanwezig en reageren enthousiast op de redevoering van de Castricumse schout Joachim Nuhout van der Veen: “Ziet daar dan eindelijk de zon der vrijheid met een schitterende glans doorbroken en het Neerlands volk uyt den afgrond gered.” Deze woorden uit de redevoering van de schout staan op de sokkel van
Jaarboek 31, pagina 4
het monument ter herdenking van de Slag bij Castricum bij het gemeentehuis.
Joachim Nuhout van der Veen is een fervent voorstander van de nieuwe beginselen en geniet landelijke bekendheid.
De representanten van het volk maken die dag plaats voor een gekozen municipaliteit, die de functie heeft van de huidige gemeenteraad. In feite verandert er weinig op het platteland. Wel wordt vanaf die tijd geprobeerd een scheiding tussen bestuur, wetgeving en rechtspraak aan te brengen. Ambachtsheerlijkheden worden zelfstandige gemeenten die hun eigen bestuur kiezen.
In 1802 wordt op verzoek van het Departementaal bestuur van Holland een plaatselijke commissie van drie personen ingesteld om een ontwerp te maken voor de inrichting van het gemeentebestuur. Gerrit Brasser, Cornelis van den Dam en Jan Pietersz Kuijs worden in deze commissie benoemd: zij mogen in het raadhuis vergaderen en dienen binnen 6 weken met het ontwerp gereed te zijn. Op 21 oktober 1802 is het zover en kunnen de stemgerechtigde burgers zich de daaraanvolgende week hierover uitspreken. Het reglement, dat een jaar later door het Departementaal Bestuur van Holland wordt goedgekeurd, bestaat uit 22 artikelen waarvan de belangrijkste zijn:
- het gemeentebestuur bestaat uit 3 burgers, die stemgerechtigd moeten zijn, minstens 25 jaar oud zijn en tenminste twee jaar in Castricum hebben gewoond;
- elk jaar treedt op 1 mei één lid af, die weer herkiesbaar is;
- het gemeentebestuur kiest uit zijn midden een president, die ieder half jaar door een andere wordt vervangen.
Om de scheiding van rechtspraak en burgerlijk bestuur daadwerkelijk gestalte te geven, wordt ook een reglement opgesteld voor de Civiele Rechtbank te Castricum. Volgens dit reglement, opgesteld in 1804 en goedgekeurd door het departementaal bestuur, bestaat de rechtbank uit de schout en vijf schepenen, waaronder de drie leden van het gemeentebestuur.
Tussen 1795 en 1810 is Nederland in een aantal fasen bij het Franse rijk ingelijfd. Het verschil tussen stad en platteland wordt opgeheven en voor het eerst wordt de term ‘gemeente’ ingevoerd.
Bij Keizerlijk Decreet van 9 juli 1810 is de volledige inlijving van Nederland een feit. Het geannexeerde gebied wordt vanaf 1 januari 1811 verdeeld in 7 departementen, elk onderverdeeld in arrondissementen en die weer in kantons en gemeenten. Het departement van de Zuiderzee omvat globaal het grondgebied van de huidige provincies Noord-Holland en Utrecht. Dit departement wordt onderverdeeld in de arrondissementen Amsterdam, Hoorn, Utrecht en Amersfoort. Castricum en Bakkum vallen onder het arrondissement Hoorn.
In de praktijk blijken de arrondissementen Amsterdam en Hoorn te groot te zijn. Het Keizerlijk Decreet van 21 oktober 1811 regelt daarom de splitsing van het arrondissement Amsterdam in dat van Amsterdam en Haarlem en het arrondissement van Hoorn in dat van Hoorn en Alkmaar. Daarmee vallen vanaf die datum Castricum en Bakkum onder het arrondissement Alkmaar.
In de archieven van het arrondissement Hoorn zijn lijsten bewaard gebleven van de processen-verbaal betreffende maires (burgemeesters), adjoints (wethouders) en municipale raden (raadsleden) in de gemeenten (in het arrondissement Hoorn), die op 19 juli 1811 worden geïnstalleerd en beëdigd.
Voor de gemeente Castricum: maire Jan Glorie, adjoint Albert Maartensz. Knaap, municipale raden Wouter de Bie, Fulps Ranke, Gerrit Brasser, Evert Asjes en Pieter Schavemaker.
Voor de gemeente Bakkum: maire Jan van Bruijnswaard, adjoint Arie Admiraal, municipale raden Simon Duijnmaijer, Willem Brakenhoff, Pieter Gerritsz. Kuijs, Jacob Stuifbergen en Albert Dirksz. Knaap.
Voor Bakkum wordt Jan van Bruijnswaard benoemd tot burgemeester, een post die hij om allerlei redenen beslist niet ambieert. Hij smeekt het bestuur van het arrondissement om van deze post te worden ontheven. Zijn brief van 16 juli 1811 is hieronder letterlijk weergegeven.
Brief van De Provisionele Maire van Baccum (J. van Bruijnswaard) aan Den Heer onder Prefekt van het Arrondissement Hoorn in het Departement van de Zuiderzee.
Mijn Heer de Onderprefekt
Nooit vervoegde zich voorzeker iemand met meer regt tot UwelED. Gestr. om van den Post, welken hij bekleede, ontslagen te worden, dan ik; althans wanneer een zeventig jarige ouderdom, vergezeld van die gebreken welke daar aan zeer dikwijls eigen zijn en bijzonder het gemis van eene der voornaamste zintuigen het gehoor, voor voldoende redenen tot ontslag mogen gerekend worden.
Daarbij en dit blijde ik welmeenend, beken ik gaarn dat ik geene der vereischten bezit, welke tot dien Post worden gevorderd en evenwel zoo hoog nodig zijn. Mijne Jaren eisschen zoveel mogelijk rust en ik gevoel geenen schijn van eerzucht tot een Ambt, waar toe jeugdige krachten, kunde, en bekwaamheid boven alles onontbeerlijk zijn. Van mijne jeugd af was mijn beroep de Duinmaijerij, zeer verre verwijderd van de politieke loopbaan waarin men mij nu geplaatst heeft, terwijl mijne krachten afneemen, mijne vermogens afgesleeten zijn en mijn lichaam ten grave neigt.
Behoef ik mijn Heer de OnderPrefekt hier wel iets meer bij te voegen? Ja eene zaak moet ik nog aanvoeren onder zoo veelen welke ik zoude kunnen bijbrengen en deze is dat ik de Fransche Taal niet verstaa en dus de wetten niet leezen, veel min verstaan kan, waardoor ik niets dan onheil stigten zoude voor de Ingezetenen, welker geluk ik zoude moeten bevorderen. Dit alles, vertrouw ik, zal genoeg zijn om UwelED.Gestr. te verzoeken, ja te smeeken om mijn ontslag te helpen bewerken.
Zoo dit niet gebeurde moet ik om mijnen korten leeftijd met een vrij geweeten te eindigen, ronduit
Jaarboek 31, pagina 5
verklaren dat ik mij onverantwoordelijke houde voor de gevolgen, welke ten nadele der Burgerij uit mijn onwillig verkeerd gedrag en handelwijze noodwendig moeten en zullen ontstaan en waarvan ik de straffen mij zoude op den hals halen.
Ik vertrouw dat mijn verzoek, welke dat is van eenen afgeleefden grijsaart, niet zonder gewenschte uitwerking blijven zal en in die verwachting heb ik de eer met verschuldigde hoogachting te zijn.
Mijn Heer de Onder Prefekt
UwelEd.Gestr. onderdanigen en gehoorzamen Dienaar
J. v. Bruijnswaard
Aan zijn verzoek is geen gehoor gegeven. Nog op 18 oktober in datzelfde jaar overlijdt Jan van Bruijnswaard.
Samenvoeging van Castricum in 1812
Bij Keizerlijk Decreet van 21 oktober 1811 wordt bepaald dat met ingang van l januari 1812 Castricum en Bakkum zullen worden samengevoegd. Als burgemeester is benoemd mr. Jacob Nuhout van der Veen, de 32-jarige zoon van de afgetreden schout van Castricum en Bakkum mr. Joachim Nuhout van der Veen.
De samenvoeging van Bakkum (110 inwoners) en Castricum (520 inwoners) is een onderdeel van een gemeentelijke herindeling in de Franse tijd die veel meer gemeentes treft. In onze regio worden per dezelfde datum de volgende gemeenten samengevoegd: Wimmenum (68 inwoners) bij Bergen (628), Limmen (442) bij Heiloo (480), Groet (149) bij Schoorl (564) en Veenhuizen (175) en Oterleek (444) bij Heerhugowaard (659).
Op 5 januari 1812 wordt de nieuwe gemeenteraad op het raadhuis van Castricum geïnstalleerd, bestaande uit de volgende raadsleden: Arie Admiraal, Simon Duinmaijer, Albert
Jaarboek 31, pagina 6
Knaap, Wouter de Bie, Fulps Ranke, Gerrit Brasser, Evert Asjes, Pieter Schavemaker en Willem Brakenhoff. Van hen wonen Arie Admiraal, Simon Duinmaijer en Willem Brakenhoff in Bakkum en de overigen in Castricum.
Arie Admiraal wordt ‘adjoinct du maire’ (wethouder) en de overigen worden raadsleden. Het gemeentebestuur bestaat naast de burgemeester uit een wethouder (Arie Admiraal) en tien raadsleden. Naast de acht geïnstalleerde leden zijn er ook twee vacatures. De benoeming betreft namelijk ook Jan van Bruijnswaard, die inmiddels is overleden en Jan Glorie die zijn benoeming vanwege zijn slechte gezichtsvermogen en hoge ouderdom niet heeft aanvaard.
Burgemeester Jacob Nuhout van der Veen doet op 7 maart 1812 in een brief aan de onder-prefect een dringend verzoek om te worden ontslagen, omdat het hem onmogelijk is gebleken om het burgemeestersambt te combineren met dat van notaris (in Alkmaar). Voorlopig blijft hij echter in functie.
Per 1 januari 181 3 zijn drie kandidaten voor de post van burgemeester genomineerd:
- Pieter Kieft, tabaksverkoper, geboren in 1783, 29 jaar, woont in Castricum, gehuwd, 3 kinderen, ontvanger der indirecte belastingen, persoonlijk bezit 300 gulden, omschreven als man met verstand, fatsoen en goede wil;
- Arie Admiraal, adjoint, geboren in 1760, 52 jaar, woont in Bakkum, gehuwd, 5 kinderen, landbouwer, persoonlijk bezit 300 gulden, omschreven als man met beperkte capaciteiten voor zijn functie;
- Simon Duinmaijer, raadslid, geboren in 1762, 50 jaar, woont in Bakkum, gehuwd, 6 kinderen, landbouwer, persoonlijk bezit 400 gulden, geschikt voor de functie.
Op 6 januari 1813 leggen Pieter Kieft als burgemeester van Castricum en Arie Admiraal als ‘adjoint du maire’ de eed af en worden geïnstalleerd op het raadhuis te Castricum in het bijzijn van de afgetreden burgemeester Jacob Nuhout van der Veen; beide heren waren op 25 december 1812 door de prefect van het departement benoemd.
Pieter Kieft neemt in zijn nieuwe functie al op 13 februari 1813 contact op met de onderprefect over de twee vacatures in de gemeenteraad. Als kandidaten worden voorgesteld: Cornelis van den Dam, geboren 8 oktober 1750 en Cornelis Schrama, geboren 1 maart 1746; beiden zijn weduwnaar, hebben geen kinderen en zijn veehouder met een jaarinkomen van 5.000 gulden.
Na het einde van de Franse overheersing, waardoor de Nederlandse onafhankelijkheid wordt hersteld, maken de grondwetten van 1814 en 1815 weer onderscheid tussen stedelijke en plattelandsgemeenten. De gemeentelijke samenvoegingen worden bij Koninklijk Besluit van 13 december 1815 weer ongedaan gemaakt. Dat geldt echter niet voor Bakkum en Castricum, die al vele tientallen jaren dezelfde ambachtsheer en schout hadden gekend en in zeker opzicht al samen optrokken. Bovendien was er in Bakkum geen burgemeester beschikbaar. Onze gemeente ging in 1817 ‘Castricum en Bakkum’ heten.
Ook worden na de Franse overheersing de rechten van de ambachtsheer ten dele hersteld, waarbij de benoeming van raadsleden mede geschiedt op voordracht van de ambachtsheer.
Gesproken wordt enerzijds van steden, anderzijds van heerlijkheden, districten en dorpen. De organisatie van het bestuur ten plattelande wordt vastgelegd in een reglement van 1815. Krachtens dit reglement keert de schout terug; hij is tevens secretaris en ontvanger en wordt bijgestaan door een raad. In de gemeente ‘Castricum en Bakkum’ bestaat de raad uit vijf leden, waaruit twee assessoren (wethouders) worden gekozen. De raadsleden worden voor drie jaar benoemd; zij worden bij voorkeur gekozen uit de ‘vroedste en gegoedste’ ingezetenen. Een raadslid moet minstens vier jaar in de gemeente hebben gewoond, minstens 50 gulden aan belasting betalen en voor het overige voldoen aan de eisen van een stemgerechtigde burger. Om stemgerechtigd te zijn moet een burger minstens een jaar in de gemeente hebben gewoond, minstens 12 gulden aan belasting betalen, zelfstandig zijn en niet met justitie in aanraking zijn geweest.
De stemming ter vervulling van de opengevallen plaatsen geschiedt jaarlijks in de maand september via gesloten briefjes, die namens de schout aan huis worden bezorgd en opgehaald. In 1812 zijn er van de 630 inwoners 156 stemgerechtigd. In 1817 is de grens voor de burger om stemgerechtigd te kunnen zijn verhoogd naar 30 gulden, waardoor er nog maar 23 personen daarvoor in aanmerking komen.
Samenstelling van het gemeentebestuur volgens een opgave van 9 juli 1812:
maire:
Jacob Nuhout van der Veen, beroep notaris, oud 33 jaren, woonplaats Alkmaar
adjunct:
Arie Admiraal, beroep landbouwer, oud 52 jaren, woonplaats Bakkum
municipale raden:
Simon Duinmaijer, beroep landbouwer, oud 50 jaren, woonplaats Bakkum
Albert Maartensz Knaap, beroep landbouwer, oud 48 jaren, woonplaats Castricum
Wouter de Bie, beroep schilder, oud 42 jaren, woonplaats Castricum
Fulps Ranke, beroep metselaar, oud 40 jaren, woonplaats Castricum
Gerrit Brasser, beroep landbouwer, oud 57 jaren, woonplaats Castricum
Evert Asjes, beroep landbouwer, oud 55 jaren, woonplaats Castricum
Pieter Schavemaker, beroep bakker, oud 40 jaren, woonplaats Castricum
Willem Brakenhoff, beroep landbouwer, oud 56 jaren, woonplaats Bakkum
Jaarboek 31, pagina 7
De installatie van een nieuw gemeentebestuur op 1 mei 1817
De schout wordt benoemd door de Koning en de raadsleden door de Provinciale Staten, beiden op voordracht van de ambachtsheer. Het eerste gemeentebestuur dat volgens de nieuwe wetten is samengesteld, wordt voor elke gemeente in de provincie Noord-Holland omstreeks 1 mei 1817 geïnstalleerd. Direct hieraan voorafgaand heeft de schout en secretaris der ‘Gemeente Castricum en Bakkum’, Pieter Kieft, op 23 april 1817 de eed afgelegd ten overstaan van de heer Staatsraad Gouverneur van onze provincie. (Tegenwoordig spreken we van Commissaris van de Koningin.) Bovendien hebben Gedeputeerde Staten eerder bij hun besluit van 3 april de leden van de raad benoemd, te weten: Gerrit Brasser en Simon Duinmaijer als assessoren en Evert Asjes, Cornelis Schrama en Floris Twisk als raadsleden.
Op de bewuste dag, 1 mei, wordt op het gemeentehuis van Castricum om 10 uur ’s morgens voor de schout Pieter Kieft het oude bestuur ontbonden, treedt het nieuwe bestuur aan en wordt door de schout de eed voorgelezen, luidende: “Ik zweer dat ik den mij opgedragen post van lid der Gemeenteraad van de gemeente Castricum, met alle getrouwheid zal vervullen; dat ik mij van alle pligten mij in die betrekking opgelegd, eerlijk en opregtelijk zal kwijten, overeenkomstig de Grondwet, de algemeene landswetten, als mede met hetgeen bij het reglement van bestuur van het platteland van Holland is voorgeschreven.”
Vervolgens wordt de eed door elk raadslid afzonderlijk bevestigd met de woorden: “Zoo waarlijk helpe mij God Almachtig!”
Door de schout is van deze installatie een proces verbaal opgemaakt dat door de schout, de assessoren en de overige raadsleden is ondertekend.
Volgens het nu geldende reglement worden de raadsleden tekens voor drie jaar benoemd; elk jaar treedt op 2 december een derde af. Bij loting is de volgorde van aftreden bepaald. Per 2 december 1817 zijn dat Gerrit Brasser en Cornelis Schrama; op diezelfde dag in 1818 zijn dat Floris Twisk en Evert Asjes en in 1819 is Simon Duijnmaijer aan de beurt.
De raadsperiode van mei 1817 tot december 1825 (5 raadszetels)
Samenstelling gemeenteraad:
Schout:
Kieft, P. gedurende de periode van 1-5-1817 tot 1-12-1825
Raadsleden:
Brasser, G. zetel a, gedurende periode van 1-5-1817 tot 2-12-1820
Tromp. G., zetel a, gedurende periode van 2-12-1820 tot 1-12-1825
Duinmaijer, S. zetel b, gedurende periode van 1-5-1817 tot 3-12-1822
Twisk, F. zetel b, gedurende periode van 3-12-1822 tot 1-12-1825
Asjes, E. zetel c, gedurende periode van 1-5-1817 tot 1-12-1825
Schrama C. zetel d, gedurende periode van 1-5-1817 tot 2-12-1820
Brakenhoff, J. zetel d, gedurende periode van 2-12-1820 tot 1-12-1825
Twisk, F. zetel e, gedurende periode van 1-5-1817 tot 6-12-1821
Ranke, F. zetel e, gedurende periode van 6-12-1821 tot 1-12-1825
Toelichting tabel:
De kleine letters a t/m e geven de zetels aan van de vijf raadsleden. Als een raadslid wordt vervangen, geldt voor zijn opvolger dezelfde letter. De begin- en einddatum vermelden de periode van genoemd raadslid binnen de behandelde raadsperiode.
Assessoren:
Uit hun midden werden elk jaar van de vijf raadsleden er twee tot assessor gekozen. Assessoren waren in deze periode achtereenvolgens Gerrit Brasser (3,5 jaar), Simon Duinmaijer (3,5 jaar), Jan Brakenhoff (5 jaar), Evert Asjes (1 jaar) en Gerrit Tromp (4 jaar).
Ontwikkelingen in deze raadsperiode:
Bij een opgave in 1812 heeft Bakkum 110 en Castricum 520 inwoners. Bij de volkstelling van 1830 is het totaal aantal inwoners toegenomen tot 791. In 1812 waren er 41 schelpenvissers, 21 veehouders en 21 dagloners. Pieter Kieft is als onderwijzer in 1813 opgevolgd door Antonie van Rozenhagen. Het onderwijs wordt gegeven in een afgescheiden gedeelte in de oude dorpskerk. Vanwege herhaalde dronkenschap wordt Van Rozenhagen ontslagen. Vanaf 1825 is Cornelis Schut de schoolmeester van Castricum. Predikant van de Nederlands hervormde kerk is al sinds 1791 Ernst Willem Fabritius, een zwager van de vroegere schout Joachim Nuhout van der Veen.
In deze periode is 88 procent van de Castricumse bevolking rooms-katholiek en de overige 12 procent protestant. De rooms-katholieken gaan ter kerke in de schuilkerk aan de Breedeweg. In 1817 wordt Bernardus Piepers benoemd tot pastoor in Castricum. Hij zorgt ervoor dat het schuilkerkje nog eens grondig wordt vernieuwd en onder de druk van het stijgend aantal gelovigen vergroot. Een beschrijving uit 1826 over het interieur van de schuilkerk meldt circa 150 plaatsen. In 1824 wordt pastoor Piepers opgevolgd door Gijsbertus Ruijgrok van de Werve.
Jaarboek 31, pagina 8
Het Reglement op het Bestuur ten Platten Lande van 1825
Jaarlijks moeten de namen van de kandidaten worden voorgelegd aan de ambachtsheer. Na diens goedkeuring worden de raadsleden benoemd door Gedeputeerde Staten. Vanuit de nieuwe samenstelling worden dan vervolgens uit hun midden de assessoren (wethouders) gekozen. Vanwege de omslachtige werkwijze wordt de korte raadsperiode dan ook aangepast bij het in werking treden van een nieuw ‘Reglement op het Bestuur ten Platten Lande in de Provincie Holland’ in 1825. De raadsleden worden in het vervolg voor zes jaar benoemd en elke twee jaar treedt op 2 januari eenderde af. De aftredende raadsleden zijn in principe weer herkiesbaar.
In dit nieuwe reglement is de eeuwenoude titel van schout afgeschaft en vervangen door die van burgemeester, die voor een termijn van zes jaar door de koning wordt benoemd. Na 1825 bestaat de gemeenteraad van Castricum uit een burgemeester, 2 assessoren en 4 raadsleden.
Om raadslid te kunnen zijn moet je Nederlands staatsburger en minimaal 23 jaar oud zijn, in de desbetreffende gemeente wonen, geen familierelatie hebben met een van de overige leden van de raad en zoveel belasting betalen als ook vereist wordt om te mogen stemmen voor de Provinciale Staten. Een inwoner moet een flink inkomen genieten om tot raadslid te kunnen worden gekozen. In Castricum betekent dit in de 19e eeuw dat vooral de ‘rijke’ veehouders lid van de gemeenteraad zijn.
De raadsperiode van december 1825 tot september 1851 (6 raadszetels)
Burgemeesters:
Kieft, P. gedurende de periode van 1-12-1825 tot 22-1-1836
Quack, J. de gedurende de periode van 20-1-1837 tot 10-9-1851
Raadsleden:
Tromp, G. zetel a, gedurende de periode van 1-12-1825 tot 3-7-1832 (overleden)
Melker, W. zetel a, gedurende de periode van 18-7-1832 tot 2-1-1836
Schotvanger, P. zetel a, gedurende de periode van 2-1-1836 tot 10-9-1851
Twisk, F. zetel b, gedurende de periode van 1-12-1825 tot 10-9-1851
Asjes, E. zetel c, gedurende de periode van 1-12-1825 tot 15-3-1 827 (overleden)
Bruijnswaard, K. zetel c, gedurende de periode van 14-6-1827 tot 10-9-1851
van Brakenhoff, J. zetel d, gedurende de periode van 1-12-1825 tot 2-1-1828
Schermer, C. zetel d, gedurende de periode van 2-1-1828 tot 2-1-1828
Louter, J. zetel d, gedurende de periode van 2-1-1834 tot 10-9-1851
Ranke, F. zetel e, gedurende de periode van 1-12-1825 tot 1-5-1835 (overleden)
Stet, K. zetel e, gedurende de periode van 17-6-1835 tot 10-9-1851
Muijs, P. zetel f, gedurende de periode van 1-12-1825 tot 11-6-1841 (overleden)
Asjes, A. zetel f, gedurende de periode van 22-9-1841 tot 10-9-1851
Bij hun aantreden in 1825 waren vier raadsleden veehouder van beroep, één raadslid was naast veehouder ook koopman in schelpen (Gerrit Tromp) en één raadslid (Fulps Ranke) was aannemer. De gemiddelde leeftijd van de raadsleden in 1825 was 57 jaar.
Assessoren:
Elke twee jaar worden van de zes raadsleden er twee tot assessor (wethouder) gekozen. Assessoren waren in deze periode achtereenvolgens Gerrit Tromp (6,5 jaar), Jan Brakenhoff (2 jaar), Pieter Muijs (15,5 jaar), Willem Melker (3,5 jaar), Pieter Schotvanger (1,5 jaar) en Klaas Stet (10 jaar).
Jaarboek 31, pagina 9
Ontwikkelingen in deze raadsperiode
De meest ingrijpende gebeurtenis in deze raadsperiode is de gevangenneming en veroordeling van burgemeester Pieter Kieft, die naast burgemeester ook ontvanger is van diverse belastingen. In deze functie heeft hij fraude gepleegd en wordt hiervoor in 1836 tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld. Men kan zich voorstellen dat dit enorm veel tumult heeft gegeven bij de plaatselijke bevolking. Verschillende grondbezitters hebben gedurende een reeks van jaren te veel belasting betaald, die Pieter Kieft niet heeft afgedragen aan de betreffende instanties, maar in eigen zak heeft gestoken. In deze rechtszaken hebben niet alleen de toen in functie zijnde assessoren P. Schotvanger en P. Muijs, de raadsleden Jan Louter en Klaas Stet en afgetreden assessor Willem Melker verklaringen afgelegd en zijn zij ondervraagd, maar heeft ook een aantal grondbezitters hun aanslagen in de bijdrage aan de St. Aagtendijk, de Hondsbossche en de Uitwaterende Sluizen moeten overleggen.
Het vertrek van Pieter Kieft zal in Castricum met de nodige opluchting gepaard zijn gegaan. Met de komst op 6 februari 1837 van zijn opvolger Jan de Quack breekt een stabiele periode aan. Jan de Quack is een veelzijdig persoon. Hij geniet landelijke bekendheid als toneelschrijver en dichter, is al sinds 1828 burgemeester van Beverwijk en neemt bovendien op 67-jarige leeftijd in 1837 het ambt van burgemeester en secretaris van Castricum op zijn schouders. Hij heeft toestemming om in Beverwijk te blijven wonen. Kenmerkend voor deze raadsperiode is de grote armoede die in het dorp heerst; de armenkas is nagenoeg leeg en ook met de gemeentelijke financiën is het slecht gesteld. Deze situatie is mede veroorzaakt door de grote schuld die de vorige burgemeester heeft achtergelaten. Dit heeft ook gevolgen voor het onderwijs. Er zijn heel veel klachten van de ouders over het slechte onderwijs dat door meester Schut wordt gegeven. Schut is de enige leerkracht voor meer dan 100 kinderen. De school is nog steeds ondergebracht in een afgescheiden gedeelte van de oude dorpskerk. Er is geen geld voor een ondermeester.
In de periode 1830 tot 1835 is een groot project in het duingebied in uitvoering, dat diende om uitgestrekte duinvalleien voor landbouw en veeteelt geschikt te maken. Dit bracht gedurende die periode werk voor vele tientallen grondwerkers.
Ernst Willem Fabritius wordt in 1828 opgevolgd als dominee van de Ned. Hervormde Kerk door Coert D. Canne, die in 1846 wordt opgevolgd door Pieter A. van der Laan. Pastoor Gijsbertus Ruijgrok van de Werve wordt na zijn overlijden in 1849 opgevolgd door Henricus Meeuwsen.
De nieuwe gemeentewet van 1851
Bij de grondwetsherziening van 1848 zijn de heerlijke rechten tot voordracht van een lid van het gemeentebestuur afgeschaft. Ook wordt het verschil in bestuur tussen stad en platteland opgeheven; grote en kleine gemeenten krijgen voortaan gelijke rechten en plichten. Een en ander heeft tot gevolg dat er een nieuwe gemeentewet moet komen. Het ontwerp van de gemeentewet van 1851 is van de staatsman Thorbecke; zijn naam is hieraan onverbrekelijk verbonden.
Thorbecke (1798-1872) is de meest geslaagde staatkundige hervormer uit de Nederlandse geschiedenis. Onder zijn ministeries kwamen belangrijke wetten tot stand: de Kieswet en de Provinciale wet, beide van 1850, en het jaar daarop de Gemeentewet. De laatste twee vormen tot op heden het fiundament van de bestuurlijke indeling van Nederland. Daarna volgden de wetten tot aanleg van het Noordzeekanaal en de Nieuwe Waterweg, en de wet op het Middelbaar Onderwijs.
In alle gemeenten wordt de raad het hoofd van de gemeente; de gemeenteraad is de baas over het eigen gemeentelijke beleid. Hij maakt uit aan welke zaken geld wordt besteed (budgetrecht), bepaalt de gemeentelijke regels waaraan alle burgers zich te houden hebben (verordeningen) en neemt alle besluiten die voor het reilen en zeilen van de gemeente van belang zijn (beschikkingen).
De gemeenteraad wordt voortaan rechtstreeks door de ingezetenen gekozen. Stemrecht hebben alleen mannen van
Jaarboek 31, pagina 10
minimaal 23 jaar en alleen zij die een bepaald bedrag aan belasting betalen. Dit minimum bedrag (census) is in de grondwet vastgelegd en bedraagt 20 gulden, in die tijd een groot bedrag. Het zogenoemde censuskiesrecht heeft tot gevolg dat slechts weinig mensen aan de verkiezingen mogen deelnemen (circa 11 procent van de mannen).
Volgens de nieuwe wet wordt de burgemeester door de Koning(in) benoemd voor een periode van zes jaar. Vóór de aanvaarding van zijn ambt legt de burgemeester de eed af in handen van de Commissaris van de Koning(in), die hem vervolgens beëdigt. Dan volgt gewoonlijk een plechtige installatie in de raadsvergadering, die speciaal voor dat doel is belegd.
Assessoren worden voortaan wethouders genoemd en door de raad uit hun midden gekozen; gemeenten met minder dan 2.000 inwoners, zoals Castricum, krijgen zeven raadsleden, die voor een periode van zes jaar worden gekozen. Elke twee jaar treedt eenderde af.
Geloofsbrieven
Bij opvolging worden de geloofsbrieven van een nieuw gekozen raadslid beoordeeld door een commissie van drie leden uit de gemeenteraad, die hierover in de raadsvergadering verslag uitbrengt. De geloofsbrieven omvatten het bewijs van Nederlanderschap en van meerderjarigheid, een verklaring dat hij minstens een jaar in de gemeente heeft gewoond, dat hij geen openbare betrekkingen bekleedt en er geen familierelatie bestaat van hem of zijn echtgenote in de eerste of tweede graad met de burgemeester of met een van de andere raadsleden. Veelal is dit een formaliteit en zal de raad vervolgens de geloofsbrieven goedkeuren en besluiten om het gekozen (benoemde) raadslid in de gemeenteraad op te nemen. Het desbetreffende raadslid wordt dan voor de eerstvolgende gemeenteraadsvergadering uitgenodigd om de eed af te leggen en te worden geïnstalleerd.
In 1851 worden nieuwe gemeenteraadsverkiezingen gehouden. Daarbij worden Klaas van Bruijnswaard en Floris Twisk, resp. 72 en 75 jaar, niet meer herkozen. Ook burgemeester De Quack wordt – ondanks een klemmend beroep door de gemeenteraad op de Commissaris des Konings tot voortzetting van zijn ambt – vanwege zijn hoge leeftijd van 82 jaar op 13 mei 1852 eervol ontslagen.
Plan in 1851 voor de samenvoeging van Limmen met Castricum
Minister Thorbecke heeft ter voorbereiding van de invoering van de nieuwe gemeentewet in 1851 de wenselijkheid geuit om deze invoering ‘hand aan hand te doen gaan met eene vereeniging van kleine gemeenten tot grootere’. Een door Gedeputeerde Staten (GS) uit hun midden benoemde commissie bracht reeds op 21-5-1851 een voorlopig rapport uit. Naar de mening van de commissie komen een aantal gemeenten voor samenvoeging in aanmerking. In onze regio zijn dat:
- Egmond-Binnen met Wimmenum
- Heerhugowaard met Veenhuizen
- Oudorp met Oterleek
- Limmen met Castricum
- Uitgeest met Heemskerk
Een bepaling in de nieuwe gemeentewet maakt het onmogelijk dat gemeenten blijven voortbestaan met minder dan 25 kiezers voor de benoeming van leden van de gemeenteraad. Dit is vervolgens aanleiding om de samenvoegingsplannen te beperken tot gemeenten met minder dan 25 kiezers. In dit nieuwe voorstel gelden in onze regio nog slechts de volgende samenvoegingen: in 1854 Veenhuizen (12 kiezers) bij Heerhugowaard en in 1857 Wimmenum (6 kiezers) bij Egmond-Binnen.
De raadsperiode van september 1851 tot september 1919 (7 raadszetels)
Gedurende deze zeer lange raadsperiode van 68 jaar blijft de grootte van de gemeenteraad gelijk. Pas in 1919 gaat er veel veranderen door een nieuw kiesstelsel. Het onderstaande overzicht geeft de opeenvolgende zeven burgemeesters en de in functie zijnde raadsleden gedurende deze raadsperiode. Per ambtsperiode van elke burgemeester worden de belangrijkste ontwikkelingen in de gemeente belicht. Het aantal inwoners verviervoudigt bijna van ca. 1.100 in 1851 tot circa 4.300 in 1919.
Samenstelling gemeenteraad:
Burgemeesters:
Quack, J.de gedurende de periode van 10-9-1851 tot 13- 5-1852
Rendorp, J. gedurende de periode van 13-5-1 852 tot 1-1-1868
Zaalberg, H. gedurende de periode van 21-1-1868 tot 1-7-1869
Moens, C.H. gedurende de periode van 1-7-1869 tot 15-11-1877
Boreel van Hogelanden, J.W.G. gedurende de periode van 1-12-1877 tot 1-5-1888
Mooij, J. gedurende de periode van 5-6-1888 tot 1-6-1918
Lommen, P.H.L.J. gedurende de periode van 1-8-1918 tot 2-9-1919
Raadsleden:
Schotvanger, P. zetel a, gedurende de periode van 10-9-1851 tot 12- 12-1858 (overleden)
Rommel, J.F. zetel a, gedurende de periode van 11-5-1859 tot 16-9-1875
Kuijs, Jb. zetel a, gedurende de periode van 16-9-1875 tot 3-6-1910
Jaarboek 31, pagina 11
(vervolg van pagina 11)
Raadsleden:
Dijkman, Th. zetel a, gedurende de periode van 27-7-1910 tot 15-12-1912 (overleden)
Spaansen, C., zetel a, gedurende de periode van 5-3-1913 tot 2-9-1919
Brakenhoff, J. zetel b, gedurende de periode van 10-9-1851 tot 17-12-1859 (overleden)
Handgraaf, H. zetel b, gedurende de periode van 16-5-1860 tot 1-10-1863
Kuijs, Jn. Czn. zetel b, gedurende de periode van 7-10-1863 tot 4-5-1877
Apeldoorn, J. zetel b, gedurende de periode van 25-7-1877 tot 3-10-1880 (overleden)
Soll, J.A. van zetel b, gedurende de periode van 5-1-1881 tot 10-12-1891 (overleden)
Franse, H.A.F. zetel b, gedurende de periode van 31-3-1892 tot 16-8-1893
Goes, J.M. zetel b, gedurende de periode van 5-9-1893 tot 4-9-1917
Schuijt, J. zetel b, gedurende de periode van 4-9-1917 tot 2-9-1919
Schermer, C. zetel c, gedurende de periode van l 0-9-1851 tot 8-4-1868
Mooij, C. zetel c, gedurende de periode van 8-4-1868 tot 2-6-1880
Melker, W. zetel c, gedurende de periode van l l-8-1880 tot 13-10-1903 (overleden)
Duijn, P. zetel c, gedurende de periode van 21-1-1904 tot 17-7-1910 (overleden)
Twisk, P. zetel c, gedurende de periode van 16-11-1910 tot 2-9-1919
Louter, J. zetel d, gedurende de periode van 10-9-1851 tot 31-7-1866
Glorie, F. zetel d, gedurende de periode van 8-8-1866 tot 1-9-1891
Spaansen, C. zetel d, gedurende de periode van 1-9-1891 tot 7-9-1908
Valkering, P.J. zetel d, gedurende de periode van 7-9-1909 tot 2-9-1919
Stet, K. zetel e, gedurende de periode van 10-9-1851 tot 11-7-1860
Brakenhoff, G. zetel e, gedurende de periode van 11-7-1860 tot 14-9-1861 (overleden)
Schotvanger, J. zetel e, gedurende de periode van 15-1-1862 tot 16-8-1878 (overleden)
Brakenhoff, J. zetel e, gedurende de periode van 7-11-1878 tot 16-10-1882
Louter, S. zetel e, gedurende de periode van 20-12-1882 tot 3-9-1895
Asjes, A. zetel e, gedurende de periode van 3-9-1895 tot 3-9-1901
Hogenstijn, J.J. zetel e, gedurende de periode van 3- 9-1901 tot 21- 3-1912 (overleden)
Slop, G. zetel e, gedurende de periode van 12-7-1912 tot 2-9-1913
Louter, G. zetel e, gedurende de periode van 2-9-1913 tot 2-9-1919
Asjes, A. zetel f, gedurende de periode van 10-9-1851 tot 16-12-1860 (overleden)
Slooten, T. zetel f, gedurende de periode van 20-3-1861 tot 8-4-1868
Bruijn, D. zetel f, gedurende de periode van 8-4-1868 tot 17-9-1873
Park, A. van der zetel f, gedurende de periode van 17-9-1873 tot 1-9-1891
Twisk, J. zetel f, gedurende de periode van 1-9-1891 tot 7-9- 909
Kuijs, G. zetel f, gedurende de periode van 7-9-1909 tot 2-9-1919
Rommel, J.F. zetel h, gedurende de periode van 10-9-1851 tot 2-9-1857
Kuijs, Jn. Jbzn. zetel h, gedurende de periode van 2-9-1857 tot 27-5-1862 (overleden)
Kuijs, Jn. Pzn. zetel h, gedurende de periode van 24-9-1862 tot 13-12-1884 (overleden)
Schuijt, J. zetel h, gedurende de periode van 4-2-1885 tot 4- 4-1910 (overleden)
Kuijs, P. zetel h, gedurende de periode van 27-7-1910 tot 2- 9-1919
Bij hun aantreden in 1851 waren 5 raadsleden veehouder van beroep, 1 raadslid was naast veehouder ook broodbakker (C. Schermer) en 1 raadslid (J.F. Rommel) was logementhouder van De Rustende Jager.
De gemiddelde leeftijd van de zeven raadsleden in 1851 was 54 jaar.
Wethouders:
Ook in deze periode zijn twee wethouders in functie. Er is nog geen sprake van een verdeling van portefeuilles. Het college houdt zich met alle voorkomende zaken bezig. Wethouders waren in deze periode achtereenvolgens Pieter Schotvanger (7 jaar), Klaas Stet (8,5 jaar), Cornelis Schermer (9 jaar), Jan Kuijs Jbzn. (2 jaar), Jan Schotvanger (13 jaar), Cornelis Mooij (9 jaar), Johannes F. Rommel (6 jaar), Adrianus van der Park ( 11 jaar), Jacob Brakenhoff (2 jaar), Jacob Kuijs (22,5 jaar), Wulbert Melker ( 13 jaar), Joseph M. Goes (14 jaar), Cornelis Spaansen (7 jaar) en Petrus J. Valkering (10 jaar).
Ontwikkelingen in deze raadsperiode (68 jaar)
Burgemeester Jan de Quack wordt in 1852 opgevolgd door de 56-jarige jonkheer Jacob Rendorp.
Rendorp is eigenaar van de kastelen Assumburg en
Jaarboek 31, pagina 12
Marquette in Heemskerk, is ambachtsheer van de gemeenten Heemskerk en Wijk aan Zee en Duin en vanaf 1850 ook burgemeester van Heemskerk. Hij woont op kasteel Marquette. Jacob Rendorp was goed op de hoogte van de plaatselijke situatie. Hij was door koning Willem 1 in 1829 samen met Gevers van Endegeest en Van Lennep benoemd in een commissie ter uitvoering van het grote ontginningsproject op Castricums grondgebied.
Met de bouw van een school naast het raadhuis en de komst van een tweede onderwijzer in 1853 wordt de kwaliteit van het onderwijs aanzienlijk verbeterd. Omstreeks 1862 wordt een Algemeen Armenhuis ingericht en op 1 mei 1867 wordt de spoorlijn Alkmaar-Haarlem geopend. De spoorlijn krijgt een station in Castricum, dat voor de ontwikkeling van onze gemeente van onschatbare betekenis is geweest.
De schuilkerk aan de Breedeweg wordt in 1858 gesloopt. In datzelfde jaar is een nieuwe rooms-katholieke kerk aan de Alkmaarderstraatweg gebouwd.
Op zijn verzoek krijgt Jacob Rendorp per 1 januari 1868 ontslag als burgemeester van Castricum en Heemskerk en wordt in beide functies opgevolgd door de 55-jarige Hermanus Zaalberg, zoon van een Leidse dekenfabrikant, tot 1854 mededirecteur van de dekenfabriek en tot 1868 koopman en grossier in manufacturen te Leiden. De ambtsperiode in Castricum heeft kort geduurd. Zijn voortvarendheid en beslistheid waarmee hij bepaalde zaken, die naar zijn idee scheef gegroeid waren, recht wil zetten, brengt hem weldra in conflictsituaties, die hem uiteindelijk tot aftreden zullen dwingen. Diverse verwikkelingen rond de inrichting van het stationsplein en de afsluiting van de toegangswegen naar het station vormen de aanleiding van de raad om het vertrouwen in de burgemeester op te zeggen. Op de geplande raadsvergadering van 19 mei 1869 komt geen enkel raadslid opdagen. Ook op de nieuw uitgeschreven vergadering, een dag later, verschijnt niemand. Bij de derde poging op 24 mei is alleen wethouder J. Schotvanger aanwezig en als toehoorder de Commissaris van de Koning. Deze onhoudbare toestand leidt uiteindelijk tot het ontslag van de burgemeester per 1 juli 1869. In zijn afscheidsbrief aan de raadsleden wenst Hermanus Zaalberg zijn opvolger een beter toekomst toe. Verder schrijft hij: “Moge meerdere eerbied voor de wetten en eene hoogere achting voor het Hoofd der Gemeente U voortaan bezielen, dan eerst zult gij U Mijneheeren! over uw gehouden gedrag jegens mij vernederen.
Dan eerst zult gij de belangen van de Gemeente beter behartigen, dan gij tot hiertoe deed. Ik veroordeel U niet – God oordeele tusschen U en mij. Hij behoedde verder de Gemeente van Castricum, die ik reeds lief had gekregen en die betere Raadsleden waardig is.”
Zaalberg blijft tot zijn overlijden in 1884 wel burgemeester van Heemskerk.
Per 1 juli 1869 is de 23-jarige Carel Hendrik Moens benoemd als opvolger van Zaalberg. Moens is geboren in Kampen, is kandidaat-notaris, op dat moment nog ongehuwd en woont in Brummen (Gelderland). Hij neemt zijn intrek bij hoofdonderwijzer Franciscus Ludewig en gaat na zijn huwelijk in mei 1870
Jaarboek 31, pagina 13
in Beverwijk wonen. Op 15 november 1877 wordt hij op zijn verzoek ontslagen en wordt hij notaris in Beverwijk. Dit beroep oefent hij gedurende 41 jaar uit naast zijn wethouderschap voor deze gemeente. Een plein en een straat zijn in Beverwijk naar hem genoemd.
Op 1 december 1877 wordt Moens als burgemeester van Castricum opgevolgd door de 25-jarige jonkheer Jacob Willem Gustaaf Boreel van Hogelanden, die werd geboren op het landgoed Waterland te Velsen, rechten studeerde in Leiden en enige tijd werkte als attaché in Londen. Enkele maanden na zijn ambtsaanvaarding trouwt hij op 14 maart 1878 te ‘s-Gravenhage met barones Maria Cornelia Schimmelpenninck van der Oye. Jacob heeft van de minister van Binnenlandse Zaken toestemming om gedurende ruim twee maanden een buitenlandse huwelijksreis te maken. Na zijn terugkeer wordt hij op 11 juni 1878 in Castricum feestelijk binnengehaald: straten en huizen zijn versierd en er staan erepoorten op de Rijksstraatweg. Jacob Boreel heeft toestemming om te wonen op zijn landgoed Meervliet te Velsen. Wel moet hij voor de burgers van Castricum op elke woensdag in Castricum te spreken zijn.
In 1884 wordt Jacob Boreel ook benoemd tot burgemeester van Heemskerk. Om zich volledig te kunnen wijden aan zijn lidmaatschap van de Tweede Kamer krijgt hij op l mei 1888 op eigen verzoek ontslag als burgemeester van Castricum en Heemskerk.
De periode van de burgemeesters Zaalberg, Moens en Boreel van Hogelanden kenmerkt zich als een betrekkelijk rustige periode in de Castricumse geschiedenis. Het aantal inwoners schommelt tussen 1.375 en 1.715. Er zijn
Jaarboek 31, pagina 14
geen bijzondere bouwwerken verrezen, wegen aangelegd of andere nu nog aanwijsbare elementen uit die periode bewaard gebleven. Alleen de Openbare School wordt met 3 lokalen uitgebreid. De financiële toestand van de gemeente blijft onveranderd slecht.
Johannes Mooij wordt op 21 juni 1888 geïnstalleerd als opvolger van Jacob Boreel en is tot nu toe de enige burgemeester die in Castricum geboren en getogen is. Johannes was een zoon van veehouder en wethouder Cornelis Mooij en Antje Schermer, ging op kostschool in Bodegraven en naar het seminarie Hageveld in Voorhout. In 1878 trouwde hij met boerendochter Neeltje Kuijs; ook haar vader, Jan Kuijs, zat tot zijn overlijden in 1862 in de gemeenteraad. Voor zijn benoeming tot burgemeester en gemeentesecretaris was Johannes Mooij bloemkweker, landbouwer en gemeenteontvanger. Hij is 30 jaar burgemeester van Castricum en daarmee degene die dit ambt hier het langst heeft bekleed.
Belangrijke ontwikkelingen in Castricum tijdens zijn ambtsperiode zijn de bouw van zuivelfabriek ‘De Holland‘ aan de Breedeweg ( 1905), van de Gemeentelijke Gasfabriek aan de Oude Haarlemmerweg (1914) en de bouw en ingebruikname van Provinciaal Ziekenhuis Duin en Bosch (1909). De komst van Duin en Bosch gaf een enorme impuls aan de plaatselijke gemeenschap.
In de periode van 1906 tot 1916 steeg het aantal inwoners van 2.285 tot 3.993: een toename met 75 procent. Rond 1911 werd een nieuw raadhuis, een nieuwe rooms-katholieke Pancratiuskerk en een nieuw hotel-restaurant ‘De Rustende Jager‘ gebouwd. Ook kwamen er in 1915 twee tuinbouwveilingen.
Op zijn verzoek wordt Johannes Mooij per 1 juni 1918 ontslagen en op 1 augustus daaraanvolgend door burgemeester Lommen opgevolgd.
De nieuwe Kieswet van 1919
Het in de 19e eeuw geldende censuskiesrecht had tot gevolg dat het aantal kiesgerechtigden relatief gering was: alleen mannen die een goed inkomen hadden mochten stemmen. Slechts zeer langzaam werd het kiesrecht uitgebreid, omdat de gegoede burgers, vooral liberalen en conservatieven, de dienst uitmaakten. Zij voelden niets voor een toenemende invloed van de arbeidersbeweging op het bestuur. Ook vanuit religieuze kringen was er een beweging om het kiesrecht uit te breiden, mede om via wetgeving een einde te maken aan de ongelijkheid in de financiering van het ondetwijs. Het openbare onderwijs kreeg geld uit de staatskas, terwijl
Jaarboek 31, pagina 15
particuliere rooms-katholieke en protestants-christelijke scholen geen subsidie kregen. Uitbreiding van het kiesrecht was een belangrijke doelstelling van de in 1879 opgerichte Anti-Revolutionaire Partij (ARP), de eerste politieke partij in ons land. Ook vanuit de arbeidersbeweging, die in de l9e eeuw ten gevolge van de industrialisatie was ontstaan, was er een sterke behoefte om meer invloed te krijgen.Veel arbeiders verdienden niet genoeg om hun stem te mogen uitbrengen. In 1894 verenigden de arbeiders zich in de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) met het voornaamste doel om algemeen kiesrecht te bereiken. Grondwetwijzigingen in 1887 en 1896 hadden weliswaar de leeftijd om te mogen stemmen verhoogd naar 25 jaar, maar onder andere de financiële drempel aanzienlijk verlaagd met het gevolg dat nu aanzienlijk meer mannen mochten stemmen. In Castricum is het aantal stemgerechtigden in 1882 voor de gemeenteraad 96 (circa 6 procent van de bevolking), in 1894 zijn dat er 143 (circa 8 procent) en in 1915 is het aantal toegenomen tot 504 stemgerechtigden (circa 13 procent).
Vl.n.r.: zittend: Piet Kuijs (raadslid), Hendrikus Oostveen (gemeentesecretaris), Kees Spaansen (raadslid), mevr. Lommen (stiefmoeder van de burgemeester), burgemeester Lommen en de raadsleden Piet Valkering, Gerrit Kuijs, Gerrit Louter en Piet Twisk; staand: dominee Van Poelgeest, raadslid Joseph Goes, oudburgemeester Mooij, een familielid van burgemeester Lommen, mevr. Van Benthem, Herman van Benthem en nog een familielid van burgemeester Lommen.
Uiteindelijk bracht de nieuwe Kieswet van 1919 algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen en de plicht om te stemmen (opkomstplicht, die in 1970 weer werd afgeschaft). De nieuwe wet bracht veel veranderingen. De raadsleden worden gekozen voor een periode van vier jaar. Vóór de te houden verkiezingen worden de kandidaten van een bepaalde groep of partij op verkiezingslijsten samengebracht. In het volgende jaarboek wordt dit artikel voortgezet met de resultaten van de verkiezingen, de politieke partijen, de veranderingen in het gemeentebestuur en de belangrijkste ontwikkelingen in de gemeente na 1919.
Simon Zuurbier
Bronnen:
Archieven:
- Regionaal Archief Alkmaar: archief gemeente Castricum 1812-1936 + Oud-Archief Castricum.
- Noord-Hollands Archief, archief van de Arrondissementsbesturen van Amsterdam, Haarlem, Hoorn en Alkmaar 1811-1815.
Publicaties:
- Alberts, prof. mr. dr. W.J., De geboorte en groei van de Nederlandse gemeente, Nauta Reeks 1, Alphen aan den Rijn 1966.
- Blauw, K., Rapport der provinciale commissie ter bestudering van de gemeentelijke indeling van Noord-Holland (6 banden), Eerste deel: algemene beschouwingen, bijlage: historisch overzicht van de gemeentelijke indeling van Noord-Holland.
- Blécourt, mr. A.S. de, De organisatie der gemeenten gedurende de jaren 1795 – 1851 , Haarlem 1903.
- Kaan, N.A., De gemeente Castricum en haar raadhuizen, 5e Jaarboekje Werkgroep Oud-Castricum.
- Koeken, mr. M.J.A.Y., Van stads- en plattelandsbestuur naar gemeentebestuur, ‘s-Gravenhage 1973.
- Overwater, A.M., Het Bestuur van Barendrecht, 18 11-2001.
- Raadschelders, J.C.N., Plaatselijke bestuurlijke ontwikkelingen 1600-1980. Een historisch-bestuurskundig onderzoek in vier Noord-Hollandse gemeenten, Proefschrift, ‘s-Gravenhage, 1990.
- Rombach, J.H., De rechtstreeks gekozen gemeenteraad van Alkmaar: 14 oktober 1851 – 1 oktober 1972, Alkmaars Jaarboekje, 1972, blz. 126 t/m 156.
- Zuurbier, S.P.A., Wie was … Joachim Nuhout van der Veen, 1e Jaarboekje Werkgroep Oud-Castricum, 1978.
Jaarboek 31, pagina 16
Personalia leden van het gemeentebestuur van 1812 tot 1919:
Apeldoorn, Jacob, geboren Egmond-Binnen 19-1-1 827, landbouwer op Noord-Bakkum, aldaar overleden 3-10-1880, gehuwd met Trijntje Apeldoorn, zoon van Gerrit Apeldoorn en Petronella de Waard. Raadslid van 25-7-1 877 tot t 3-10-1880 (overleden).
Asjes, Albert, geboren op De Brabantse Landbouw 16- 11-1793, veehouder op de Albert’s Hoeve in de Oosterbuurt, overleden Castricum 16-12-1 860, gehuwd met Elisabeth de Bie, zoon van Evert Asjes en Codijntje !Hessing. Raadslid van 2-9-1841 tot 16-12-1860 (overleden).
Asjes, Arie, geboren Castricum 1-1-1833, veehouder op de Albert’s Hoeve in de Oosterbuurt, overleden Castricum 17-6-1921 , gehuwd met Dieuwertje Bommezij, zoon van Albert Asjes en Elisabeth de Bie. Raadslid van 3-9-1895 tot 3-9-1901.
Asjes, Evert, geboren Dalfsen (Ov) 6-6-1 757, veehouder op De Brabantse Landbouw in het duingebied en op de Albert’s Hoeve in de Oosterbuurt, overleden Castricum 15-3-1 827, gehuwd met Codijntje Hessing, zoon van Assje Berents en Jannichje Janssen. Raadslid van 5-1-1812 tot 15-3-1827 (overleden), wethouder van 2-12-1820 tot 6-12-1821.
Boreel van Hogelanden, jonkheer Jacob Willem Gustaaf, geboren Velsen 10-9-1852, burgemeester van Castricum, Heemskerk en Haarlem, lid van de Tweede Kamer en van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, woonde op het landgoed Waterland te Velsen, overleden Bloemendaal 16-7-1937, gehuwd met (1) barones Maria C. Schimmelpenninck van der Oye, (2) jvr. Cornelia M. van Weede, zoon van jhr. Willem Bareel van Hogelanden en jonkvrouwe Margaretha J.M.P. Bareel. Burgemeester van 1-12-1877 tot 1-5-1888.
Brakenhoff, Gerrit, geboren Castricum 16-9-1818, veehouder op boerderij Starrenburg aan de Bleumerweg, overleden Castricum 14-9-1861, gehuwd met Antje Stet, zoon van Jacob Brakenhoff en Antje van der Beek. Raadslid van 11-6-1860 tot 14-9-1861.
Brakenhoff, Jacob, geboren Castricum 22-12-1788, veehouder aan de Brakersweg, overleden Castricum 17-12-1859, gehuwd met (!) Antje van der Beek, (2) Neeltje Kuijs, (3) Grietje Beentjes, zoon van Jan Brakenhoff en Jannetje Molenaar. Raadslid van 10-9-1 85 1 tot 17-12-1859 (overleden).
Brakenhoff, Jacobus, geboren Alkmaar 23-7-1843, landbouwer, overleden Nijmegen 18-11-1929, gehuwd met Elisabeth Reijnders, zoon van Jacob Brakenhoff en Neeltje Stet. Raadslid van 7-11-1878 tot 16-10-1882 (wegens vertrek naar Nijmegen); wethouder van 11-8-1880 tot 16-10-1882.
Brakenhoff, Jan, gedoopt Limmen 15-2-1757, veehouder in de Oosterbuurt, overleden Castricum 30-3-1835, gehuwd met Jannetje Molenaar, zoon van Frans Brakenhoff en Jacoba van Leunen. Raadslid van 2-12-1820 tot 2-1-1828; wethouder van 2-12-1820 tot 2-1-1828.
Brasser, Gerrit, geboren Akersloot 18-1-1750, veehouder op boerderij Kronenburg, overleden Castricum 30-10-1825, gehuwd met Apollonia van Vliet, zoon van Jan Brasser en Guurtje Groot. Raadslid van 5-1-1812 tot 2-12-1820; wethouder van 1-51817 tot 2-12-1820.
Bruijn, Dirk, geboren Castricum 21-8-1805, veehouder op Bakkum, overleden Castricum 18-3-1 887, gehuwd met Trijntje van Bruijnswaarcl, zoon van Pieter Bruijn en Trijntje Leijen. Raadslid van 8-4-1868 tot 17-9-1873.
Bruijnswaard, Klaas van, geboren Castricum 6-9-1779, duinmeijer, schelpenvisser en veehouder, overleden Haarlemmermeer 19-5-1856, gehuwd met Maartje Koene, zoon van Jan van Bruijnswaard en Geertje van Velzen. Raadslid van 14-6-1 827 tot 10-9-1851.
Duinmaijer, Simon, gedoopt Castricum 8-11-1759, veehouder op Noord-Bakkum, overleden Heiloo 20-6-1827, gehuwd met (1) Aaltje Molenaar, (2) Catharina Everhout, zoon van Cornelis Duinmaijer en Maartje Groen. Raadslid van 5-1-1812 tot 3-12-1822 (in verband met vestiging in Heiloo); wethouder van 1-5-1817 tot 2-12-1820.
Duijn, Pieter, geboren Castricum 24-7-1853, veehouder aan de Heereweg, overleden Castricum 17-7-1910, gehuwd met Trijntje Stet, zoon van Willem Duijn en Willemijntje Kuijs. Raadslid van 21-1-1904 tot 17-7-1910 (overleden).
Dijkman, Theodorus, geboren Heemskerk 26-8-1863, veehouder op boerderij ‘De Groene Klaver’ in de Oosterbuurt, overleden Castricum 15-11-1912, gehuwd met Catharina Hoogewerf, zoon van Anthonius Dijkman en Agnes Groen. Raadslid van 27-7-1910 tot 15-11-1912 (overleden).
Franse, Henricus Antonius Franciscus, geboren Amsterdam 2-5-1847, landbouwer en winkelier, woonde aan de Overtoom, overleden Castricum 26-1-1917, gehuwd met (1) Henderika Scheerman, (2) Trijntje Kouwenberg, zoon van Antonius F. Franse en Carolina J. Visbeek. Raadslid van 31-3-1892 tot 16-8-1893 .
Glorie, Frans, geboren Castricum 15-7-1813, veehouder aan de Breedeweg, overleden Castricum 5-11-1891, gehuwd met Neeltje de Groot, zoon van Klaas Glorie en Antje Nanne. Raadslid van 31-7-1866 tot 1-9-1891.
Goes, Joseph Maria, geboren Amsterdam 26-4-1861, bloemkweker, lid van Prov. Staten, overleden Driebergen-Rijsenburg 27-7-1942, gehuwd met Maria Voorting, zoon van Nicolaas J. Goes en Susanna C. Diepen. Raadslid van 5-9-1893 tot 4-9-1 917; wethouder van 2-9-1902 tot 14-12-1904 en van 5-9-1905 tot 4-9-1917.
Handgraaf, Hendrik, gedoopt Velsen 26-6-1807, timmerman, woonde in de Kerkbuurt, overleden Castricum 7-10-1863, gehuwd met Catharina Traan, zoon van Harmanus Handgraaf en Leentje van Leeuwen. Raadslid van 16-5-1860 tot 23-9-1863.
Hogenstijn, Johan Jacob, geboren Castricum 19-10-185 1 veehouder op de Brakersweg, overleden Castricum 21-3-1912, gehuwd met Klaasje van den Berg, zoon van Jan Hogenstijn en Elisabeth A. Eckhart. Raadslid van 3-9-1901 tot 21-3-1912 (overleden).
Kieft, Pieter, geboren Westzaan 20-6-1782, schoolonderwijzer, schout en burgemeester, woonde aan de Dorpsstraat, wegens fraude ontslagen en veroordeeld in 1836, na 1841 kastelein in Amsterdam, aldaar overleden 3-2-1843, gehuwd met (1) Elisabeth Smit, (2) Maria H. Korte, zoon van Cornelis Kieft en Neeltje Rooij. Schout van 6-1-1813 tot 1-12-1825, Burgemeester van 1-12-1825 tot 22-1-1836 (datum in hechtenisname).
Kuijs, Gerrit, geboren Castricum 8-7-1863, landbouwer, tuinder aan de Brakersweg, overleden Castricum 15-3-1938, gehuwd met Aagje Admiraal, zoon van Pieter Kuijs en Aaltje Duijnmeijer. Raadslid van 7-9-1909 tot 1-9-1931; wethouder van 4-9-1923 tot 6-9-1927.
Jaarboek 31, pagina 17
Kuijs, Jacob, geboren Akersloot 25-4-1837, veehouder in de Oosterbuurl, overleden Castricum 15-2-1916, gehuwd met (1) Maartje Schotvanger, (2) Klaasje Terra, zoon van Pieter Kuijs en Eva Schermer. Raadslid van 16-9-1875 tot 7-7-1910 (ontslagbrief 3-6-191o); wethouder van 20-12-1882 tot 5-9-1 905.
Kuijs, Jan, geboren Akersloot 11-5-1816, veehouder in de Oosterbuurt, overleden Castricum 27-5-1862, gehuwd met (1) Trijntje Sinnige, (2) Guurtje Kuijs, zoon van Jacob Kuijs en Neeltje Dekker. Raadslid van 2-9-1857 tot 27-5-1862 (overleden); wethouder van 16-5-1860 tot 27-5-1862 (overleden).
Kuijs, Jan, geboren Castricum 21-11-1820, landbouwer en bloemkweker, woonde in de Kerkbuurt, overleden Castricum 13-12-1884, gehuwd met Aaltje Duijn, zoon van Pieter Kuijs en Maartje Bruijn. Raadslid van 24-9-1862 tot 13-12-1884 (overleden).
Kuijs, Jan, geboren Akersloot 18-2-1843, veehouder, vertrekt in 1877 naar Limmen, overleden Alkmaar 1-5-1918, gehuwd met Maartje van Veen, zoon van Cornelis Kuijs en Antje Dekker. Raadslid van 1-10-1863 tot 28-6-1877.
Kuijs, Petrus, geboren Castricum 7-7-1879, bloemkweker en koopman in zaden en tuinvruchten, overleden Castricum 22-6-1951 , gehuwd met Geertrudis Piepers, zoon van Pieter Kuijs en Koosje Brakenhoff. Raadslid van 27-7-1910 tot 4-9-1923; wethouder van 2-9-1919 tot 4-9-1923.
Lommen, Petrus Henricus Leo Josephus (Piet), geboren Tilburg 10-9-1885, ambtenaar ter secretarie te Valburg, te Ursem, lid Prov. Staten van Noord-Holland, burgemeester, overleden Castricum 10-11-1936, gehuwd met Emma F.R.M. Maury, zoon van Maximinus D.H.H. Lommen en Geertruida M.C. Spigt. Burgemeester van 1-8-1918 tot 10-11-1936 (overleden).
Louter, Gerrit, geboren Castricum 28-11- 1863, landbouwer en kruidenier, woonde aan het Schulpstet en aan de Dorpsstraat, overleden Castricum 15-5-1958, gehuwd met Adriana de Weijer, zoon van Simon Louter en Guurtje Brakenhoff. Raadslid van 2-9-1913 tot 2-9- 1919; 4-9-1923 tot 1-9-1931; wethouder van 6-9-1927 tot 1-9-1931.
Louter, Jan, geboren Castricum 26-1-1798, veehouder aan de Brakersweg, overleden Castricum 24-5-1869, gehuwd met Maartje Tromp, zoon van Simon Louter en Aagje Morsch. Raadslid van 2-1-1834 tot 31-7-1866.
Louter, Simon, geboren Castricum 22-2-1825, landbouwer op het Noordend, overleden Castricum 28-7-1915, gehuwd met Guurtje Brakenhoff, zoon van Jan Louter en Maartje Tromp. Raadslid van 20-12-1882 tot 3-9-1895.
Melker; Willem, gedoopt Akersloot 26-4-1796, veehouder in de Oosterbuurt, overleden Castricum 15-11-1872, gehuwd met Maartje Beugel, zoon van Wulbert Melker en Klaasje Castricum. Raadslid van 5-7-1832 tot 2-1-1836; wethouder van 5-7-1832 tot 2-1-1836.
Melker, Wulbert, geboren Castricum 12-10-1824, landbouwer in de Oosterbuurt, overleden Castricum 13-10-1903, gehuwd met Jannetje Schermer, zoon van Willem Melker en Maartje Beugel. Raadslid van 11-8-1880 tot 13-10-1903 (overleden); wethouder van 20-10-1889 tot 2-9-1902.
Moens, Carel Hendrik, geboren Kampen 21-6-1841 , burgemeester, vanaf 1877 notaris, woonde vanaf 1870 in Beverwijk, aldaar overleden 12-5-1920, gehuwd met Lucretia F. Harger, zoon van Anthony Moens en Johanna Lambert. Burgemeester van 1-7-1869 tot 15-11-1877.
Mooij Cornelis, geboren Bergen 14-5-1821, landbouwer en gemeenteontvanger, overleden Castricum 13-1-1888, gehuwd met Antje Schermer, zoon van Jan Mooij en Neeltje Bruin. Raadslid van 8-4-1868 tot 2-6-1880; wethouder van 8-4-1868 tot 3-9-1872 en van 16-9-1875 tot 2-6-1880.
Mooij, Johannes (Jan), geboren Castricum 10-3-1848, bloemist, bestuurslid van de Groot-Limmerpolder, gemeenteontvanger, burgemeester, woonde aan de Dorpsstraat, overleden Amsterdam 8-2-1939, gehuwd met Neeltje Kuijs, zoon van Cornelis Mooij en Antje Schermer. Burgemeester van 5-6-1888 tot 1-6-1918.
Muijs, Pieter, geboren Beemster 9-12-1781, veehouder op boerderij Kranenburg, overleden Castricum 11-6-1841 , gehuwd met Guurtje Brasser, zoon van Jan Muijs en Trijntje Kloek. Raadslid van 1-12-1825 tot ’11-6-1841 (overleden); wethouder van 2-1 -1828 tot 11-6-1841 (overleden).
Park, Adrianus van der, geboren Assendelft 30-8-1819, veehouder in de Oosterbuurt, overleden Castricum 20-1-1892, gehuwd met Neeltje Hageman, zoon van Jan van der Park en Petronella Brakenhoff. Raadslid van 17-9-1873 tot 1-9-1891; wethouder van 10-7-1878 tot 20-10-1889.
Quack, Jan de, geboren Rotterdam 16-8-1769, klerk, magazijnmeester, ambtenaar bij een ministerie, commissaris van politie, vrederechter, burgemeester van Beverwijk en Castricum, genoot landelijke bekendheid als dichter, toneel- en romanschrijver, woonde in Beverwijk, aldaar overleden 4-7-1852, gehuwd met Petronella J. van Sluijs, zoon van Jan de Quack en Hester Esbeek. Burgemeester van 6-2-1837 tot 13-5-1852.
Ranke, Fulps, geboren Castricum 3-1-1768, aannemer, woonde aan de Dorpsstraat, overleden Castricum 1-5-1835, gehuwd met Aaltje Dekker, zoon van Maarten Ranke en Grietje Aalstius. Raadslid van 5-1-1812 tot 1-5-1 17 en van 6-12-182 1 tot 1-5-1835 (overleden).
Rendorp, jonkheer Jacob, geboren Amsterdam 3-11-1795, cavalerie-officier, luitenant-kolonel bij de Amsterdamse schutterij, burgemeester van Heemskerk en Castricum, woonde vele jaren op kasteel Marquette en vanaf 1869 in ‘s-Gravenhage, aldaar overleden 30-7-1879, gehuwd met jvr. Agneta M.C. Deutz van Assendelft, zoon van Mr. Willem Rendorp van Marquette en Paulina A. Bareel, Burgemeester van 13-5-1852 tot 1-1-1868.
Rommel, Johannes Frederik, geboren Castricum 10-7-1817, eigenaar van De Rustende Jager, ook landbouwer, overleden Castricum 27-5-1879, gehuwd met (1) Trijntje Alberti, (2) Anna P. Waagmeester, zoon van Bat1holomeus N. Rommel en Johanna M. Telvoren. Raadslid van 10-9-1851 tot 2-9-1857; van 11-5-1859 tot 16-9-1875; wethouder van 7-9-1869 tot 16-9-1875.
Schermer, Cornelis, gedoopt Heemskerk 7-2-1791, broodbakker, woonde aan de Dorpsstraat, overleden Castricum 21-12-1877, gehuwd met (1) Antje Dekker, (2) Willemijntje Brakenhoff, (3) Maartje Bakker, zoon van Jan Schermer en Hillegonda Knaap. Raadslid van 2-1-1828 tot 2-1-1834; van 10-9-1851 tot 8-4-1868; wethouder van 22-12-1858 tot 8-4-1868.
Schotvanger, Jan, geboren Limmen 23-1-1805, veehouder aan de Kooiweg, overleden Castricum 16-8-1878, gehuwd met (1) Grietje Kuijs, (2) Catharina Traan, (3) Antje Stet, zoon van Dirk Schotvanger en Guurtje Bruijn. Raadslid van 15-1-1862 tot 16-8-1878 (overleden); wethouder van 24-9-1862 tot 7-9-1869 en van 3-9-1872 tot 10-7-1878.
Jaarboek 31, pagina 18
Schotvanger, Pieter, geboren Castricum 1797, veehouder in de Oosterbuurt, overleden Castricum 12-12-1858, gehuwd met (1) Jannetje Pepping, (2) Arendje Kuijs, zoon van Dirk Schotvanger en Guurtje Bruijn. Raadslid en wethouder van 2-1-1836 tot 12-12-1858 (overleden).
Schrama, Cornelis, geboren Castricum 1-3-1746, veehouder in de Oosterbuurt, overleden Castricum 4-11-1830, gehuwd met Elisabeth van Duijn, zoon van Engel Schrama en Neeltje Cornelis. Raadslid van 1-5-1817 tot 2-12-1820.
Schuijt, Jacob, geboren Velsen 16-7-1875, landbouwer aan de Cieweg, overleden Leidschendam 17-6-1957, gehuwd met (1) Bregje Hofland, (2) Maria Gallé, (3) Cornelia Bakker, zoon van Jan Schuijt en Neeltje Castricum. Raadslid van 4-9- 1917 tot 11-6-1920.
Schuijt, Jan, geboren Heemskerk 15-12-1831, landbouwer in de Duinderbuurt, overleden Castricum 4-4-1910, gehuwd met Neeltje Castricum, zoon van Simon Schuijt en Hilletje Koopman. Raadslid van 4-2-1885 tot 4-4-1910 (overleden).
Slooten, Teunis, geboren Wormer 12-2-1819, veehouder op boerderij Kronenburg, overleden Heiloo 1-3-1909, gehuwd met (1) Antje Kooij, (2) Rensje Strooker, zoon van Willem Slooten en Jannetje Kroon. Raadslid van 20-3-1861 tot 8-4-1868.
Slop, Gerrit, geboren Koog aan de Zaan 13-3-1878, timmerman en gemeenteopzichter, woonde aan de Bakkummerstraat, vanaf 1939 in Arnhem, aldaar overleden 24-6-1955, gehuwd met Adriana Rond, zoon van Dirk Slop en Dieuwertje de Boer. Raadslid van 12-7-1912 tot 19-7-1913.
Soll, Jan Adam van, geboren Amsterdam 16-1-1813, broodbakker en brievengaarder, overleden Castricum 10-12-1891, gehuwd met Margrietje Rensenbrink, zoon van Jan van Soll en Antje Beijl. Raadslid van 5-1-1881 tot 10-12-1891.
Spaansen, Cornelis, geboren Schoorl 22-12-1863, veehouder aan de Breedeweg, overleden Castricum 11-12-1925, gehuwd met Johanna Henneman, zoon van Cornelis Spaansen en Trijntje Kap. Raadslid van 1-9-1891 tot 7-9-1909; van 5-3-1913 tot 11-12-1925 (overleden); wethouder van 14-12-1904 tot 7-9-1909 en van 4-7-1917 tot 2-9-1919.
Stet, Klaas, geboren Castricum 7-11-1793, veehouder aan de Brakersweg, overleden Huiswaard 19-6-1866, gehuwd met (1) Trijntje Koeleveld, (2) Neeltje Bruijn, zoon van Reijer Stet en Neeltje IJpelaan. Raadslid van 17-6-1835 tot 11-7- 1860; wethouder van 22-9-1841 tot 11-7-1860.
Tromp, Gerrit, geboren Castricum 3-1-1768, winkelier, koopman in schelpen, woonde aan het Schulpstet, overleden Castricum 3-7-1832, gehuwd met Willemijntje van Winsen, zoon van Jan Tromp en Antje IJpelaan. Raadslid van 2-12-1820 tot 3-7-1832 (overleden); wethouder van 6-12-1821 tot 3-7-1832 (overleden).
Twisk, Floris, geboren Heemskerk 18-11-1775, schelpenvisser, veehouder op de Bleumerweg, overleden Castricum 16-5-1860, gehuwd met Maartje Bakkum, zoon van Cornelis Twisk en Guurtje Kleibroek. Raadslid van 1-5-1817 tot 6- 12-1821 en van 3-12-1822 tot 10-9-1851.
Twisk, Jan, geboren Castricum 31-5-1833, landbouwer op Bakkum, overleden Bakkum 23-5-1910, gehuwd met Aagje Bos, zoon van Cornelis Twisk en Stijntje Zonneveld. Raadslid van 1-9-1891 tot 25-8-1909.
Twisk, Pieter, geboren Castricum 15-2-1865, veehouder en directeur Boerenleenbank, woonde aan de Burg. Mooijstraat, overleden Heiloo 9-4-1939, gehuwd met (1) Adriana Bakker, (2) Hendrika van Benthem, zoon van Cornelis Twisk en Willemijntje Kuijs. Raadslid van 16-11-1910 tot 2-9- 1919; RKSP van 9-7-1920 tot 1-9-1931, Vrije Lijst van 1-9-19 1 tot 3-9-1935.
Valkering, Petrus Johannes, geboren Limmen 14-2-1874, bloemkweker en handelsreiziger, overleden Castricum 14-8-1955, gehuwd met Aagje Heere, zoon van Timon Valkering en Dieuwertje Duin. Raadslid en wethouder van 7-9- 1909 tot 2-9-1919.
Zaalberg, Hermanus, geboren Leiden 17-5-1812, mede directeur in het familiebedrijf en fabriek van wollen dekens te Leiden, koopman en grossier in manufacturen, burgemeester van Castricum en Heemskerk, overleden Beverwijk 18-4-1884, gehuwd met Elisabeth H. Kiewit, zoon van Johannnes C. Zaalberg en Maria Brouwer. Burgemeester van 21-1-1868 tot 1-7-1869.
- Verschenen jaarboekartikelen over het gemeentebestuur:
- deel 1 (1812-1919)
- deel 2 (1919-1946)
- deel 3 (1946-1974)
- deel 4 (1974-2002)
