Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 45, pagina 83
Castricum en Bakkum 1921, de gebeurtenissen
In het jaar 1921 is de mogelijkheid geopend om subsidie te krijgen bij de bouw van een huis. Er is een grote behoefte aan woningen. Vele Castricummers hebben bij de gemeente subsidie aangevraagd en bouwtekeningen ingediend. De te bouwen huizen waren vooral gepland aan de Bakkummerstraat, de Ruiterweg en de Stetweg.
Er is besloten om de oude school hoek Dorpsstraat–Schoolstraat te gaan verbouwen. Een andere optie was om deze school en die aan de Van Oldenbarneveldweg te slopen en te vervangen door een halverwege beide scholen te bouwen nieuwe openbare lagere school.
De gebeurtenissen in Castricum van honderd jaar geleden zijn vooral ontleend aan de gemeenteraadsnotulen, de inkomende en uitgaande stukken van de gemeente Castricum, dossiers in het gemeentearchief, de provinciale bladen, de registers van de burgerlijke stand enzovoorts.
1 januari 1921
Het gemeentebestuur bestaat uit burgemeester Lommen, de wethouders Piet Kuijs en Cornelis Spaansen en de raadsleden Gerrit Kuijs, Geert Middelveld, Hendrik Schipper, Piet Twisk en Henderik Zandbergen. Klaas van Lunen is de gemeentesecretaris en Bernardus Res de gemeenteontvanger.
Castricum telt op 1 januari 1921 4.503 inwoners. Dit aantal is op 31 december toegenomen tot 4.639. In de gemeente worden er in dit jaar 124 kinderen geboren, er overlijden 128 inwoners en er worden 41 huwelijken gesloten.
6 januari 1921
C. Dijkhuizen en 31 anderen, allen ouders van schoolgaande kinderen op de openbare scholen, doen het verzoek om in het vervolg op katholieke feestdagen op die scholen onderwijs te geven.
Voor de functie directeur-administrateur van de Gemeentelijke Lichtbedrijven wordt Jacobus van Hoeve benoemd, die dan nog woont in Visby (Zweden) en de betrekking per 1 maart aanvaardt. Bij dezelfde onderneming wordt tot monteur-meteropnemer benoemd op een weekloon van 38 gulden: Hendrik van Amersfoort, dan nog wonend in Beverwijk.
16 februari 1921
In verband met de bepalingen van de Lager Onderwijswet van 1920 wordt de commissie van toezicht op het lager onderwijs opgeheven en de leden eervol ontslagen. Door de raad wordt een verordening vastgesteld regelende de inrichting en de samenstelling van de commissie van plaatselijk toezicht op het lager onderwijs in de gemeente Castricum. De Schoolcommissie bestaat uit negen leden en benoemt uit haar midden een voorzitter en secretaris; de leden worden voor drie jaar benoemd.
7 maart 1921
Het bestuur van de vereniging ‘Castricum Vooruit’ heeft een rapport uitgebracht over het tot stand brengen van een behoorlijk vaarwater. Dit rapport wordt door Burgemeester en wethouders (B&W) onderzocht.
Pieter Korn neemt ontslag als lid van het Burgerlijk Armenbestuur in verband met zijn vertrek uit de gemeente.
De gemeenteraad levert een bijdrage van 10 procent in de wachtgeldregeling van het werkloos wordend personeel, dat woont in onze gemeente en werkzaam is bij de Verenigde Koninklijke Papierfa- brieken van de firma Van Gelder en Zonen in Amsterdam.
Petrus Johannes Valkering was lid van de schattingscommissie Rijksinkomstenbelasting, woont niet meer in deze gemeente en krijgt als lid eervol ontslag. Als opvolger wordt benoemd Dirk Cornelis Twisk (1866).
Tot gemeenteveldwachter is per 29 maart benoemd Pieter Bleijendaal, geboren in Den Helder (1884).
14 april 1921
De heer A. Jacobs en mevrouw M. Liefting-Duijker zijn benoemd als leden van het Burgerlijk Armenbestuur als opvolgers van de heer P. Korn en mevrouw A. Louter-de Weijer.
Van het Rijk wordt door de gemeente een gedeelte van het strand gehuurd nabij de strandweg om te kunnen verhuren aan personen die daar een tentje willen plaatsen, zodat bezoekers daar verversingen kunnen gebruiken. Huur van een lengte van 100 meter tegen een huurprijs van 5 cent per meter.
Uitvoerige discussie in de gemeenteraad over de toekomst van de twee openbare lagere scholen:
- school 1 op de hoek van de Schoolstraat en Dorpsstraat;
- school 2 in Bakkum aan de Van Oldenbarneveldweg.
De varianten zijn:
a. beide bestaande scholen afdoende verbeteren;
b. de oude school 1 afbreken en op die plaats een nieuwe school bouwen;
c. beide scholen opheffen en halverwege een nieuwe school bouwen.
Jaarboek 45, pagina 84
De kosten van de verschillende varianten worden nog begroot en tekeningen worden gemaakt.
21 april 1922
Voor de benoeming van een schoolarts is een verzoek bij de gemeenteraad ingediend door P. Lommen en D. Commandeur, respectievelijk voorzitter en secretaris van de rooms-katholieke Vereniging Het Wit-Gele Kruis en door B.A. Res en N.A. Nijsen, voorzitter en secretaris van de Vereniging Het Witte Kruis te Castricum. Omdat de noodzakelijkheid niet is gebleken en ook in verband met de financiële toestand van de gemeente wordt dit verzoek door de gemeenteraad afgewezen.
Opgave geneeskundigen werkzaam in Castricum:
- huisarts: Y. Schoonhoff; vijf geneesheren bij Duin en Bosch;
- apotheker: mejuffrouw M.A. van der Vegte;
- vroedvrouw: mejuffrouw J.J. Vahl.
Opgave aan de inspecteur der directe belastingen te Alkmaar van de vergunninghouders voor de verkoop van sterke drank en de huurwaarde voor het bedrijf:
- Rika van Benthem: 224 gulden, wijk A, nummer 216, De Vriendschap
- H.Bischot/J. Blauw: 274,50 gulden, wijk A, nummer 157, De Rustende Jager
- Ant. van Benthem: 262,50 gulden, wijk A, nummer 71, Dorpsstraat, hoek Burgemeester Mooijstraat
- P. Schotvanger: 156 gulden, wijk A, nummer 134, Burgemeester Mooijstraat (De Harmonie)
- C. Stuifbergen: 106,75 gulden, wijk A, nummer 67, Dorpsstraat (De Landbouw)
- H. Kerkhoff: 160 gulden, wijk A, nummer 57, Dorpsstraat (Funadama)
- P. Spanjaard: 71,70 gulden, wijk A, nummer 41, Beverwijkerstraatweg (Duinzicht)
- A.L. Burgering: 57,50 gulden, wijk C, nummer 122, Bakkummerstraat
- W. Borst: 79 gulden, wijk E, nummer 16, Nu Fase Fier
- G. van Egmond: 93 gulden, wijk E, nummer 63, Heereweg 12 (Café De Onderneming)
- C. Castricum: 106 gulden, wijk E, nummer 51, Heereweg 36 (De Goede Verwachting)
20 mei 1921
Als een van de eersten verkrijgen Theodorus van Weenen, metselaar en Johannes Spil, timmerman, van de gemeente een hypotheek voor de bouw van een dubbele arbeiderswoning (Mient 47 en 49).
Aan de verschillende aanvragers voor de bouw van een woning wordt 80 procent hypotheek verstrekt.
Naast de verstrekking van een hypotheek door de gemeente kan er ook in 1921 een subsidie door het Rijk worden verkregen.
Bij koninklijk besluit van 8 november 1920 kan de Minister van Arbeid premies toekennen ten behoeve van de bouw van particuliere woningen met een maximale inhoud van 450 vierkante meter. De premie bedraagt 20 gulden per vierkante meter woningoppervlakte (voor zolders geldt 10 gulden) met een maximum van 2.000 gulden per woning.
Van deze nieuwe regeling wordt in Castricum veel gebruik gemaakt. Er wordt in 1921 een groot aantal aanvragen voor premie ingediend met bijvoeging van bouwtekeningen. De premies worden alleen beschikbaar gesteld voor deugdelijke arbeiders- of bescheiden middenstandswoningen.
De aanvraagprocedure is veelomvattend. Verzoeken om premie worden gericht aan het gemeentebestuur. Dit bestuur vraagt aan de Minister van Arbeid goedkeuring voor de premieverstrekking met het overleggen van bouwtekeningen en een globale raming van de bouwkosten. Voor de bouw van woningen die voor premie in aanmerking komen, kunnen zo nodig door het Rijk aan de gemeente hypotheken worden verleend tegen een rente van 6 procent voor de tijd van 15 jaar.
Veel inwoners met bouwplannen doen een aanvraag voor toekenning van premie. De te bouwen huizen zijn vooral gelegen aan de Bakkummerstraat, Ruiterweg en Stetweg.
Jaarboek 45, pagina 85
Per te bouwen woonhuis moet een uitvoerige procedure voor toekenning subsidie worden gevolgd.
Als voorbeeld de subsidie voor Petrus de Baat (1899) aan de Kramersweg.
Aanvraag op 11 april 1921 aan B&W van Castricum voor een woning die zal worden gebouwd op het terrein gelegen aan de Kramersweg.
Oppervlakte van de woningvloer buitenwerks gemeten 52 vierkante meter en van de zolderverdieping 40,5 vierkante meter. Indienen bouwtekeningen (afbeelding 1) in drievoud, stichtingskosten zonder grondprijs schatting 4.500 gulden; de grondprijs bedraagt 500 gulden.
P. de Baat ondertekent een verbintenis dat hij gedurende 15 jaar na voltooiing van de woning deze zal bewonen of ter bewoning doen gebruiken, bij verhuur geen sleutelgelden zal heffen met een eventuele huur van 6 gulden per week.
Advies van opzichter G. Slop van Gemeentewerken aan B&W om vergunning te verlenen tot het bouwen van het woonhuis. Bouwpremie kan bedragen 52 x 20 gulden en 40,5 x 10 gulden = 1.445 gulden.
Brief van 4-5-1921 van Staatstoezicht op de Volksgezondheid, Hoofdinspectie Volkshuisvesting uit ’s-Gravenhage aan B&W met de mededeling dat aan de Minister van Arbeid is voorgesteld om een subsidie van 1.330 gulden toe te kennen en voor eenzelfde bedrag te verstrekken aan P. de Baat.
Brief van B&W aan P. de Baat dat een positief advies is uitgebracht aan de minister om een premie van 1.330 gulden te verstrekken.
Landelijke publicatie op 20-5-1921 van het Ministerie van Arbeid van het subsidiebedrag met de namen van de betrokkenen en ook de naam van P. de Baat.
Na ontvangen van de machtiging van de minister moet binnen drie maanden met de werkzaamheden worden gestart.
Brief van 12-8-1921 van B&W aan P. de Baat dat een premie zal worden uitgekeerd van 1.330 gulden, die zal worden uitgekeerd ineens, wanneer de woning glas- en waterdicht is, mits aan een aantal bouwtechnische voorwaarden is voldaan.
Jaarboek 45, pagina 86
1 juni 1921
De gemeenteraad neemt het besluit om de oude school bij het raadhuis te verbouwen en niet te kiezen voor nieuwbouw. De inspecteur van het Lager Onderwijs oordeelde dat de bestaande school afdoende kan worden verbeterd om aan de geldende eisen te voldoen. Dit plan is aanzienlijk voordeliger dan de bouw van een nieuwe school. In het plan worden de lokalen langs de Dorpsstraat omgebouwd tot gymnastieklokaal en de lokalen langs de Schoolstraat worden drastisch verbouwd. Om de geluidshinder te verminderen, wordt de Schoolstraat geasfalteerd.
Bestek en voorwaarden voor het slopen van gangen, het leggen van riolering, de bouw van privaten en het aanbrengen van tussenmuren is vastgesteld op 29 juli; de openbare aanbesteding volgt op 15 september.
De afdeling voor U.L.O heeft op de school geen reden meer van bestaan en wordt opgeheven.
1 juli 1921
Er wordt besloten om de gemeente aan te sluiten bij de Postcheque- en Girodienst.
Eervol ontslag aan onderwijzer Dirk Dekker na 42 jaar aan de dorpsschool verbonden te zijn geweest.
27 september 1921
Leningen worden aangegaan voor de verbouw van de school en voor de uitbreiding van het gasbuizennet en het elektrisch net.
Raadslid Gerrit Kuijs vraagt om de Veldweg (Bleumerweg) te verbeteren met het laten aanbrengen van sintels tot zijn woning aan het einde van die weg, die dan nog onberijdbaar en onbegaanbaar is.
24 oktober 1921
De snelheid van de tram in de kom van het dorp wordt gemaximeerd. Op het gedeelte van de Rijksstraatweg (Dorpsstraat) tegenover de Burgemeester Mooijstraat en de weg ’t Over (Overtoom) maximaal 5,5 kilometer per uur en van de weg ’t Over tot de rooms-katholieke kerk maximaal 7,5 kilometer per uur.
B&W stelt een verordening voor op de heffing van schoolgeld voor het gewoon lager onderwijs en voor het vervolgonderwijs in de gemeente Castricum.
11 november 1921
Opgave 10e volkstelling van het aantal geheel of gedeeltelijk bewoonde huizen:
Wijk A Kerkbuurt, aantal huizen: 235
Wijk B Oosterbuurt, aantal huizen: 35
Wijk C Duinderbuurt, aantal huizen: 182
Wijk D Duin en Bosch, aantal huizen: 69
Wijk E Zuid-Bakkum, aantal huizen: 74
Wijk F Noord-Bakkum, aantal huizen: 20
Wijk G Schulpstet, aantal huizen: 49
Wijk H Noordeinde, aantal huizen: 24
Verspreide huizen, aantal: 30
In het Burgerlijk Armenhuis wonen acht personen, waarvan vijf oude lieden en drie gebrekkigen.
Opgave aantal personen die ondersteuning krijgen:
- Burgerlijk Armbestuur telt 17 personen, waarvan 13 het gehele jaar; 16 vrouwen en 1 man, vier boven de 70
- Het rooms-katholiek Parochiaal Armbestuur telt 12 personen, waarvan vier boven de 70.
- De Diaconie der Nederlands Hervormde Gemeente telt zes personen: 3 vrouwen en 3 mannen; 1 het gehele jaar; geen boven de 70.
De gemeenteontvanger Bernardus Res neemt ontslag als secretaris-penningmeester van het Burgerlijk Armenbestuur.
Veel inwoners hebben het financieel slecht en doen een oproep aan de gemeente om meer te bezuinigen en daarmee de lasten te verlagen.
Een commissie wordt ingesteld die onderzoekt of de huren van de gemeentewoningen wel in overeenstemming zijn met de uitgaven van de gemeente.
Er is veel werkloosheid.
Simon Zuurbier
