Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder toestemming van de Stichting Werkgroep Oud-Castricum.
Jaarboek 42, pagina 110
Castricum en Bakkum 1918, de gebeurtenissen
In het jaar 1918 loopt de Eerste Wereldoorlog ten einde. Er heerst nog schaarste aan voedsel, benzine en materialen. Burgemeester Mooij wordt op zijn verzoek eervol ontslagen en wordt in augustus opgevolgd door burgemeester Lommen. Het katholieke onderwijs gaat komen; naast de R.-K. kerk is een zesklassige meisjesschool in aanbouw.
De gebeurtenissen in Castricum van honderd jaar geleden zijn vooral ontleend aan de gemeenteraadsnotulen, de inkomende en uitgaande stukken van de gemeente Castricum, dossiers in het gemeentearchief, de provinciale bladen, de registers van de burgerlijke stand etc.
1 januari 1918
Het gemeentebestuur bestaat uit burgemeester Johannes Mooij en de wethouders Cornelis Spaansen en Petrus Valkering. De raadsleden zijn: Gerrit Kuijs, Petrus Kuijs, Pieter Twisk, Gerard Louter en Jacob Schuijt. Hendrikus Oostveen is de gemeentesecretaris en Bernardus Res is de gemeenteontvanger.
Op 1 januari 1918 telt Castricum 4.225 inwoners. Dit aantal is op 31 december afgenomen tot 4.185. In het jaar 1918 vestigen zich in onze gemeente 617 personen, terwijl er 641 naar elders vertrekken. Er worden in dit jaar 107 kinderen geboren, er overlijden 123 inwoners en er worden 30 huwelijken gesloten.
Aantal kiezers voor de gemeenteraad: 726.
Vanuit de gemeenteraad zijn verschillende commissies actief: commissie tot wering van het schoolverzuim, commissie van toezicht op het lager onderwijs en de gascommissie voor het toezicht op de gemeentelijke gasfabriek.
Opgave dat ‘De Onderneming’ met eigenaar Matthijs Olgers aan de Kramersweg met twee boten een vrachtdienst onderhoudt van Limmen-Wormerveer-Zaandam-Amsterdam. De boten met een lengte van 10,8 meter, een breedte van 3 meter en diepgang 1 meter hebben een laadvermogen van 12,5 ton.
De dienst is in de laatste maanden van dit jaar gestaakt bij gebrek aan benzine.
5 maart 1918
Van verschillende ingezetenen is het verzoek binnengekomen om betere controle op de woonwagenbewoners en zo mogelijk aanwijzing van een plaats waar de wagens moeten blijven staan. De heer Valkering zou de wagens gebracht willen zien tot de scheipaal (gemeentegrens); ze staan dan ver van de woningen. De voorzitter wil proberen om van jonkheer Gevers toestemming te krijgen een plaats te mogen bestemmen voor woonwagens.
De heer Pepping wordt eervol ontslag verleend als directeur van het levensmiddelenbedrijf. Als zijn opvolger wordt J.C. van Gijzen uit Alkmaar. Omdat de directeur een zware financiële verantwoordelijkheid heeft, wordt het jaarsalaris verhoogd van 800 naar 1.000 gulden.
J. Verdwaald wordt benoemd tot de gemeentewerkman. De toestand van de wegen in Noord-Bakkum is slecht. De kosten van de verbetering van de Duinweg, Hoogeweg, Limmerweg en Zanddijk worden geraamd.
16 april 1918
De nieuwe onderwijzer D. Sixma heeft per 1 mei ontslag aangevraagd en gekregen. Besloten wordt om bij de oproep voor sollicitanten te vragen naar het bezit van een tuinbouw-akte, omdat onze gemeente voor een groot deel een ‘tuinbouwende’ bevolking heeft. Het geven van dit onderwijs zou van veel waarde zijn, vooral als dat ’s avonds wordt gegeven.
Voorzitter Johannes Mooij deelt mee dat door hem ontslag is aangevraagd als burgemeester van deze gemeente.
Jaarboek 42, pagina 111
30 mei 1918
Opgave van het aantal kiezers in de gemeente. Het aantal mannen die de leeftijd van 25 jaar op 2 januari 1918 hebben bereikt is 1034. Daaronder zijn 270 patiënten van Duin en Bosch.
Aantal kiezers voor de Tweede Kamer: 764, voor de Provinciale Staten: 756 en voor de Gemeenteraad: 726.
31 mei 1918
Bij Koninklijk Besluit van 10 mei 1918 is aan de heer J. Mooij met ingang van 1 juni 1918 eervol ontslag verleend als burgemeester van onze gemeente met dankbetuiging voor de langdurige diensten door hem in zijn betrekking bewezen. Als oudste wethouder richt de heer Spaansen het woord tot de burgemeester en bedankt voor de diensten in de dertig jaren. Spreker wijst op de vele werkzaamheden van de burgemeester, die jarenlang tevens het secretariaat waarnam. Het jongste raadslid, de heer Schuijt, stelt voor dat de burgerij de aftredende burgemeester in dankbare herinnering zal gedenken en zou willen voorstellen aan een van de hoofdwegen in de gemeente de naam Burgemeester Mooijstraat te willen geven.
Op 25 juni volgt het voorstel om de Kramersweg de naam Burgemeester Mooijstraat te geven.
23 juli 1918
Opmerkingen dat het publiek dikwijls lang moet wachten voor zaken die de posterijen betreffen, omdat J. Res de telefoon bedient. Gevraagd wordt of het niet mogelijk is dat de dochter de telefoonhoudster en de vader plaatsvervanger wordt.
Het kantoor der posterijen is geopend van 8 tot 1 uur en van 2 tot 7.30 uur. Besluit tot salarisverhoging van de kantoorhouder en zijn plaatsvervangster.
1 augustus 1918
De per 1-8-1918 benoemde burgemeester de heer P.H.L.J. Lommen wordt door de secretaris de vergadering binnengeleid. Welkomstwoorden worden uitgesproken.
14 augustus 1918
Opgave van de bedeling van de armen:
- door het Rooms-Katholiek Parochiaal Armbestuur 12 personen, waarvan 4 boven de 70 jaar;
- door de Diaconie der Nederlands Hervormde Gemeente 6 personen;
- door het Burgerlijk Armbestuur 20 personen, waarvan 5 boven de 70 jaar;
In het Burgerlijk Armenhuis worden zes mensen verpleegd.
16 augustus 1918
Bezwaren zijn ingekomen tegen het verzoek om het voetpad over het Wouterland op te heffen (voetpad van Schulpstet tot Zeeweg). Dit omdat het pad veel wordt gebruikt en er bij afsluiting een grote omweg moet worden gemaakt. Er wordt besloten om het voetpad niet op te heffen, maar een verbod in te stellen voor rijwielen, hand- en kinderwagens.
Het wordt verboden om te zwemmen in sloten of wateren gelegen binnen een afstand van 200 meter van een bewoond perceel.
Gedeputeerde Staten van de Provincie dringt er op aan om wegens het heersen van de Spaanse griep dit jaar de kermissen zoveel mogelijk niet te laten doorgaan. Het besluit wordt genomen dat de kermis op 1, 2 en 3 september en 13 en 14 oktober voor het jaar 1918 niet doorgaan.
In het dorp Castricum zijn er al feesten gehouden, maar in Bakkum nog niet. De burgemeester verklaart zich in het algemeen een voorstander van volksvermaken. Hij ziet er geen bezwaar in om in Bakkum een klein volksfeestje te geven om de neringdoenden aldaar enigszins tegemoet te komen.
De Gezondheidscommissie vraagt verbetering van de toestand van de sloot langs de Cieweg. Er zijn klachten over vervuiling. Het is nu geen geschikte tijd om riolering aan te leggen, omdat de materialen moeilijk te krijgen zijn en vanwege de hoge kosten. Nu de kaasfabriek aan de Cieweg niet meer werkt, is de stank wel afgenomen. Het polderbestuur wordt aangeschreven om verbetering aan te brengen.
31 augustus 1918
Het bestuur van de R.-K. kerk krijgt vergunning een zesklassige school voor R.-K. onderwijs aan meisjes te bouwen aan de Rijksstraatweg ten noorden van de R.-K. kerk.
6 september 1918
Meerdere ingezetenen hebben de gemeente verzocht om voor de komende winter in hun lichtbehoefte te voorzien. Er zijn ongeveer 116 lichtloze gezinnen; zij hebben geen aansluiting op de gasfabriek. Er gaat een demonstratie gehouden worden met carbidverlichting.
18 september 1918
Door B&W is in januari een voorwaardelijke vergunning verleend aan de Directie der Hollandsche Industrie en Handelsmaatschappij te Rotterdam tot het oprichten van
Jaarboek 42, pagina 112
een groentendrooginrichting aan de Duinweg te Noord- Bakkum. Hiertegen heeft Gedeputeerde Staten bezwaar gemaakt.
Uitspraak van de Raad van State met verlening van de vergunning onder strikte voorwaarden, zoals alleen groe ten, geen verwerking van vis of vlees, strenge regels met betrekking tot de afvoer van rookgassen en afvalwater en kwalijk riekende dampen die worden ontwikkeld bij het drogen van uien, prei of andere groenten.
4 oktober 1918
Vanwege beperkte plaatsruimte wordt het wenselijk geacht om de administratie van het Distributiebedrijf bij het raadhuis weg te halen. Er wordt een nieuw gebouw geplaatst.
Door de raad wordt besloten om een ambtswoning te bouwen voor de burgemeester.
31 oktober 1918
Wegens de voortdurende uitbreiding van de werkzaamheden ter secretarie stellen B&W voor het personeel met een ambtenaar uit te breiden. Discussie of het een vaste of tijdelijke aanstelling moet worden. Omdat binnenkort een einde aan de oorlog kan worden verwacht en daardoor de werkzaamheden ter secretarie worden verminderd, is de meerderheid voor een tijdelijke aanstelling op een jaarsalaris van 800 gulden.
Raadslid Valkering wenst dat de verschillende straatnamen worden kenbaar gemaakt door middel van bordjes. Het college komt met een voorstel.
8 november 1918
De kosten van uitbreiding van het gasnet om een groot aantal gezinnen te kunnen aansluiten zijn hoog en er wordt daarvoor dus niet gekozen. Voorstel om alleen aan lichtloze gezinnen kaarsen te verstrekken.
4 december. 1918
Door uitbreiding van het aantal kinderen aan de Openbare Lagere School en door het splitsen van het Uitgebreid Lager Onderwijs in twee klassen is de plaatsruimte aan de O.L.S. (Openbare Lagere School) te klein geworden. Met de bouw van een R.-K. Lagere School aan de Alkmaarse straatweg is begonnen, zodat binnen enkele maanden de O.L.S. voor een gedeelte zal worden ontvolkt. Besluit om niet over te gaan tot uitbreiding van die school, maar daarvan één klas voor de tijd van zes maanden onder te brengen in een van de lokalen van de R.-K. Bewaarschool.
31 december 1918
De gemeenterekening over het jaar 1918 telt aan ontvangsten 124.279 gulden en aan uitgaven 135.840 gulden. Er is een nadelig saldo van 11.561 gulden.
Simon Zuurbier
